ΚΟΡΙΝΘΟΣ 1822 Φ.1793
ΣΤΗ ΚΟΡΙΝΘΟ Η ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΣΥΣΤΑΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
* Γράφει η Παυλίνα Μπεχράκη
{ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ-ΜΟΝΟΦΥΛΛΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ ΚΟΡΙΝΘΟΣ 1822 ]
Οι Φιλικοί της Ρωσίας, φίλε αναγνώστη, έχουν από νωρίς καταλάβει τη σημασία του Τύπου, στη διεξαγωγή του Αγώνα, για τη Παλιγγενεσία, που θα άρχιζε. Τις παραμονές της Επανάστασης του Γένους των Ελλήνων, φρόντισαν να εφοδιάσουν τον Αλέξανδρο Υψηλάντη με τυπογραφία, πριν ακόμα κινήσει από τη Βεσσαρία. Στις πέντε Δεκεμβρίου 1820 μια κάσσα, την οποία έσερναν τρία άλογα, έφθασε από τη Μόσχα στην Οδησσό. Περιείχε την πολύτιμη τυπογραφία, και η Εφορία φρόντισε αμέσως να τη στείλει μυστικά στον Αλεξ. Υψηλάντη, στο Κισνόβι. Τα μεσάνυχτα της 6ης Δεκεμβρίου, ενώ έριχνε πυκνό χιόνι, λυσσομανούσε ο άνεμος, και ο παγετός περόνιαζε ανελέητα, τα κόκκαλα, το πολύτιμο φορτίο που συνόδευε κάποιος ονόματι «Ψαλλίδας» από τα Γιάννενα, σταμάτησε στον έλεγχο. Ό φρουρός ονόματι Μαϊορ Παλατινός, μυημένος από καιρό στη Φιλική Εταιρεία, έτρεξε στην άμαξα, τάχα πως έψαχνε και ευθύς την «απέλυσε». Έτσι, η Τυπογραφία έφθασε στα χέρια του Υψηλάντη και ήταν η πρώτη που χρησιμοποιήθηκε για την επικοινωνία κατά τη διάρκεια του Αγώνα, όλα αυτά τα χρόνια, για τη πληροφόρηση και ο ρόλος της ήταν όπως προείπαμε πολύ σπουδαίος.
Είναι η ίδια, Τυπογραφία, που τύπωσε τα πρώτα έντυπα, της Προσωρινής Κυβέρνησης, στη Κόρινθο, που μεταφέρθηκε, από τη Καλαμάτα, που βρισκόταν εκείνη τη περίοδο, ενώ έφθασε εκείνες τις ημέρες στην Προσωρινή Διοίκηση και ένα άλλο πιεστήριο από το Λιβόρνο της Ιταλίας, με τη φροντίδα του Ιγνατίου πρώην Άρτας, εγκατεστημένου τότε στη Πίζα.
Ήταν απόλυτη ανάγκη να λειτουργήσει το ταχύτερο με όλα τα μέσα το νεοσύστατο Ελληνικό Κράτος.
Έτσι τυπώθηκαν θεσπίσματα του Βουλευτικού, Διακηρύξεις, Διαταγές, του Εκτελεστικού, και των Μινίστρων (Υπουργών) κ.λ.π.. Η σειρά των μονόφυλλων από τη Κόρινθο, όπως είναι φυσικό, είναι μεγάλης σπουδαιότητας. Είναι τα κύρια πρώτα τυπώματα του Νέου Κράτους των Ελλήνων. Στο σύνολο σχεδόν υπογράφονται από τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, Πρόεδρο του Εκτελεστικού, και τον Θεόδωρο Νέγρη, Αρχιγραμματέα της Επικράτειας, αλλά και από άλλους υψηλόβαθμους της Διοίκησης, κυρίως Μινίστρους.
Τον Ι.Κωλέτη, Μινίστρο των Εσωτερικών και προσωρινώς του Πολέμου, τον Πανούτσο Νοταρά. Μινίστρο της Οικονομίας, και τον Ανδρούτσο Ιωσήφ, Μινίστρο της Θρησκείας.
Ο Υψηλάντης φαίνεται να παραμερίζεται, αφού και τα θεσπίσματα του Βουλευτικού, του οποίου είναι Πρόεδρος, ικανοποιούνται στερεότυπα από τον Πρόεδρο του εκτελεστικού που τα επικυρώνει.
Τα μονόφυλλα του Αγώνα, φίλε αναγνώστη, στα οποία αναφέρομαι και που στολίζουν την οικογενειακή μας Συλλογή, και είχα τη τύχη να τα αποκτήσω λόγω του συλλεκτικού μου πάθους, προέρχονται από έρευνα στα αρχεία και τη Βιβλιοθήκη της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας, στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, στο Ιστορικό Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη, στην Γεννάδειο Βιβλιοθήκη και στο Ιστορικό Αρχείο Ύδρας.
Συγκεντρώθηκαν όλα αυτά τα πολύτιμα τυπώματα-Μαρτυρίες και εκτυπώθηκαν τιμής ένεκεν για τα 150 χρόνια από την Επανάσταση, μία και μοναδική Συλλεκτική σειρά από την Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία. Το πολύτιμο αυτό απόκτημα, πριν από 10 χρόνια, ήταν και το ερέθισμα για τη φιλοτέχνηση μιας σειράς 21 ζωγραφικών έργων με θέμα την Επανάσταση του 1821, ένα ένα, με μεγάλο κόστος, οικονομικό, δια χειρός της Μαριλύ Ξαγά και πολύπονης έρευνας και έκδοσης το 2020 του εικονιζόμενου βιβλίου μου με πηγή γάργαρη και αυτά τα πολύτιμα ευρήματα, τα χωρισμένα με χρονολογική σειρά, ανάλογη με τον Τόπο που προέρχονται, 18211827. Την πρώτη ομάδα, αποτέλεσαν τα μονόφυλλα που προέρχονται από το Ιάσιο ή που συνδέονται με τα γεγονότα του 1821.
Στη δεύτερη ομάδα, εκείνα που τυπώθηκαν στην Καλαμάτα και κυκλοφόρησαν στην Επαναστατημένη Ελλάδα τον ίδιο χρόνο. Στην τρίτη ομάδα βρίσκονται τα μονόφυλλα της Κορίνθου και ακολουθούν όσα εκδόθηκαν σε διάφορες πόλεις, Αθήνα, Μεσολόγγι, Ύδρα, Σπέτσες Ψαρά, μέχρι το 1827.
Με συγκίνηση, και αγάπη, μέσα από τη φιλόξενη εφημερίδα που κρατάς στα χέρια σου, θα μεταφέρω, κατά λέξη τη γραφή του εικονιζόμενου μονόφυλλου του Αγώνα, για να μοιραστώ μαζί σου, τη συγκίνηση, σαν Κορίνθια, και την περηφάνειά μου για τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Κορίνθου, της Γενέθλιας γης, που τιμήθηκε από τον Εθνικό μας Ποιητή με 12 τετράστιχα, στον Ύμνο για την Ελευθερία, που υπήρξε μήτρα αγωνιστών και ηρώων, που έγινε από τα προεπαναστατικά χρόνια τόπος συνάντησης των Φιλικών. Αλλά και για το ότι έγινε η κατ’ επιλογή, από τις αρχές, Ιανουαρίου του 1822, στην πρώτη Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου, η φίλτατη ιδιαίτερη Πατρίδα μας, ο Τόπος εγκατάστασης, της Εθνικής προσωρινής Διοίκησης, στο τέλος του ίδιου μήνα, όπως γνωρίζουμε από τα διαβάσματά μας. Σας παραθέτω ένα μικρό δείγμα, για να πάρετε μια ιδέα, για την ιδιαιτερότητα, και μεγάλη σπουδαιότητα, της τυπογραφίας, στη Κόρινθο, έτσι που είχε διαφορετικό περιεχόμενο, λόγω της προσπάθειας από τη πρώτη μέρα της Προσωρινής Κυβέρνησης του νεοσύστατου Κράτους, ώστε να λειτουργήσει, σαν τέτοιο. Θα σας συγκινήσει διαβάζοντάς το, γιατί δείχνει τον καθορισμό το 1822 του Επαναστατικού Ελληνικού χώρου, και την ενότητα τότε, του απελευθερωτικού Πνεύματος, από την Ήπειρο, τη Πελοπόννησο, τη Ρούμελη, τη Θεσσαλία, ως τη Μακεδονία, και τα Νησιά του Αιγαίου, τις Σποράδες, και τη Κρήτη.
ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Είναι η ίδια, Τυπογραφία, που τύπωσε τα πρώτα έντυπα, της Προσωρινής Κυβέρνησης, στη Κόρινθο, που μεταφέρθηκε, από τη Καλαμάτα, που βρισκόταν εκείνη τη περίοδο, ενώ έφθασε εκείνες τις ημέρες στην Προσωρινή Διοίκηση και ένα άλλο πιεστήριο από το Λιβόρνο της Ιταλίας, με τη φροντίδα του Ιγνατίου πρώην Άρτας, εγκατεστημένου τότε στη Πίζα.
Ήταν απόλυτη ανάγκη να λειτουργήσει το ταχύτερο με όλα τα μέσα το νεοσύστατο Ελληνικό Κράτος.
Έτσι τυπώθηκαν θεσπίσματα του Βουλευτικού, Διακηρύξεις, Διαταγές, του Εκτελεστικού, και των Μινίστρων (Υπουργών) κ.λ.π.. Η σειρά των μονόφυλλων από τη Κόρινθο, όπως είναι φυσικό, είναι μεγάλης σπουδαιότητας. Είναι τα κύρια πρώτα τυπώματα του Νέου Κράτους των Ελλήνων. Στο σύνολο σχεδόν υπογράφονται από τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, Πρόεδρο του Εκτελεστικού, και τον Θεόδωρο Νέγρη, Αρχιγραμματέα της Επικράτειας, αλλά και από άλλους υψηλόβαθμους της Διοίκησης, κυρίως Μινίστρους.
Τον Ι.Κωλέτη, Μινίστρο των Εσωτερικών και προσωρινώς του Πολέμου, τον Πανούτσο Νοταρά. Μινίστρο της Οικονομίας, και τον Ανδρούτσο Ιωσήφ, Μινίστρο της Θρησκείας.
Ο Υψηλάντης φαίνεται να παραμερίζεται, αφού και τα θεσπίσματα του Βουλευτικού, του οποίου είναι Πρόεδρος, ικανοποιούνται στερεότυπα από τον Πρόεδρο του εκτελεστικού που τα επικυρώνει.
Τα μονόφυλλα του Αγώνα, φίλε αναγνώστη, στα οποία αναφέρομαι και που στολίζουν την οικογενειακή μας Συλλογή, και είχα τη τύχη να τα αποκτήσω λόγω του συλλεκτικού μου πάθους, προέρχονται από έρευνα στα αρχεία και τη Βιβλιοθήκη της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας, στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, στο Ιστορικό Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη, στην Γεννάδειο Βιβλιοθήκη και στο Ιστορικό Αρχείο Ύδρας.
Συγκεντρώθηκαν όλα αυτά τα πολύτιμα τυπώματα-Μαρτυρίες και εκτυπώθηκαν τιμής ένεκεν για τα 150 χρόνια από την Επανάσταση, μία και μοναδική Συλλεκτική σειρά από την Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία. Το πολύτιμο αυτό απόκτημα, πριν από 10 χρόνια, ήταν και το ερέθισμα για τη φιλοτέχνηση μιας σειράς 21 ζωγραφικών έργων με θέμα την Επανάσταση του 1821, ένα ένα, με μεγάλο κόστος, οικονομικό, δια χειρός της Μαριλύ Ξαγά και πολύπονης έρευνας και έκδοσης το 2020 του εικονιζόμενου βιβλίου μου με πηγή γάργαρη και αυτά τα πολύτιμα ευρήματα, τα χωρισμένα με χρονολογική σειρά, ανάλογη με τον Τόπο που προέρχονται, 18211827. Την πρώτη ομάδα, αποτέλεσαν τα μονόφυλλα που προέρχονται από το Ιάσιο ή που συνδέονται με τα γεγονότα του 1821.
Στη δεύτερη ομάδα, εκείνα που τυπώθηκαν στην Καλαμάτα και κυκλοφόρησαν στην Επαναστατημένη Ελλάδα τον ίδιο χρόνο. Στην τρίτη ομάδα βρίσκονται τα μονόφυλλα της Κορίνθου και ακολουθούν όσα εκδόθηκαν σε διάφορες πόλεις, Αθήνα, Μεσολόγγι, Ύδρα, Σπέτσες Ψαρά, μέχρι το 1827.
Με συγκίνηση, και αγάπη, μέσα από τη φιλόξενη εφημερίδα που κρατάς στα χέρια σου, θα μεταφέρω, κατά λέξη τη γραφή του εικονιζόμενου μονόφυλλου του Αγώνα, για να μοιραστώ μαζί σου, τη συγκίνηση, σαν Κορίνθια, και την περηφάνειά μου για τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Κορίνθου, της Γενέθλιας γης, που τιμήθηκε από τον Εθνικό μας Ποιητή με 12 τετράστιχα, στον Ύμνο για την Ελευθερία, που υπήρξε μήτρα αγωνιστών και ηρώων, που έγινε από τα προεπαναστατικά χρόνια τόπος συνάντησης των Φιλικών. Αλλά και για το ότι έγινε η κατ’ επιλογή, από τις αρχές, Ιανουαρίου του 1822, στην πρώτη Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου, η φίλτατη ιδιαίτερη Πατρίδα μας, ο Τόπος εγκατάστασης, της Εθνικής προσωρινής Διοίκησης, στο τέλος του ίδιου μήνα, όπως γνωρίζουμε από τα διαβάσματά μας. Σας παραθέτω ένα μικρό δείγμα, για να πάρετε μια ιδέα, για την ιδιαιτερότητα, και μεγάλη σπουδαιότητα, της τυπογραφίας, στη Κόρινθο, έτσι που είχε διαφορετικό περιεχόμενο, λόγω της προσπάθειας από τη πρώτη μέρα της Προσωρινής Κυβέρνησης του νεοσύστατου Κράτους, ώστε να λειτουργήσει, σαν τέτοιο. Θα σας συγκινήσει διαβάζοντάς το, γιατί δείχνει τον καθορισμό το 1822 του Επαναστατικού Ελληνικού χώρου, και την ενότητα τότε, του απελευθερωτικού Πνεύματος, από την Ήπειρο, τη Πελοπόννησο, τη Ρούμελη, τη Θεσσαλία, ως τη Μακεδονία, και τα Νησιά του Αιγαίου, τις Σποράδες, και τη Κρήτη.
ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Αριθμ. πρωτ. 1449
Ο ΜΙΝΙΣΤΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Πρός Τούς Γενναίους Στρατάρχας, και Στρατιώτας .
Γενναίοι Στρατάρχαι και Στρατιώται Επιάσατε τα όπλα, για να ελευθερώσετε την Πατρίδα σας, τους αδελφούς, τα ίδια τα τέκνα σας, από την σφαγήν και τον ζυγόν ή να αποθάνετε, ως άνδρες. Τά όπλα σας, εις ολίγα μόνον εδυστύχησαν, εις τους περισσοτέρους όμως πολέμους, μέχρι σήμερον, εδείξατε εις τον εχθρόν, τι κατορθώνει και η απόφασις ολίγων ανθρώπων, όταν είναι ενωμένοι. Βαστάξατε, μόνοι σας, τώρα ο εχθρός σας φοβερίζει, με μεγαλύτερες δυνάμεις, και ζητάτε βοήθειαν. Ή Διοίκησις σας τη δίδει, στέλνοντας στρατεύματα, εκλεκτά από την Πελοπόννησο, το νεοσύστατον βαρύ Ελληνικόν Πεζικόν Σύνταγμα στέλλεται, το Τάγμα των Φιλελλήνων Ευρωπαίων, Τάγμα γυμνασμένον, εις τους Πολέμους, και το οποίον, θέλει δίδει το παράδειγμα, εις τους κινδύνους.
Στέλλεται θαλάσσιος δύναμις, και ο ίδιος ο Εκλαμπρότατος πρόεδρος του Εκτελεστικού ό Πρίγκιπς Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, με σκοπόν να συνεργήσει, εις την ευτυχίαν του κινήματός σας. Είς σας, δεν μένει άλλο, παρά ενωμένοι, με τα στέλλοντα στρατεύματα, με μιάν ψυχήν και μιαν καρδίαν, να ορμήσετε κατά του εχθρού.
Η ένωσίς σας μόνη, κάμνει, τη δύναμίν σας. Ενωμένους σας φοβάται ο εχθρός.
Αν σας εύρη διηρημένους, έχει βεβαίαν τη νίκην και βεβαιότερον τον αφανισμόν σας Στρατιώται! Μή λησμονήτε το χρέος σας. Μη λησμονήτε τέλος πάντων, τα τέκνα σας, τας γυναίκας σας, τους αδελφούς σας.
Στοχαστήτε ότι τους αφήνετε υποκάτω, από την άσπλαχνον μάχαιρα, του εχθρού, αν με την ένωσίν σας, με την ανδρείαν σας, με την υπακοήν εις τους Αρχηγούς σας, δεν τους σώσετε.
Έν Κορίνθω,την 12 Μαϊου 1822
Γενναίοι Στρατάρχαι και Στρατιώται Επιάσατε τα όπλα, για να ελευθερώσετε την Πατρίδα σας, τους αδελφούς, τα ίδια τα τέκνα σας, από την σφαγήν και τον ζυγόν ή να αποθάνετε, ως άνδρες. Τά όπλα σας, εις ολίγα μόνον εδυστύχησαν, εις τους περισσοτέρους όμως πολέμους, μέχρι σήμερον, εδείξατε εις τον εχθρόν, τι κατορθώνει και η απόφασις ολίγων ανθρώπων, όταν είναι ενωμένοι. Βαστάξατε, μόνοι σας, τώρα ο εχθρός σας φοβερίζει, με μεγαλύτερες δυνάμεις, και ζητάτε βοήθειαν. Ή Διοίκησις σας τη δίδει, στέλνοντας στρατεύματα, εκλεκτά από την Πελοπόννησο, το νεοσύστατον βαρύ Ελληνικόν Πεζικόν Σύνταγμα στέλλεται, το Τάγμα των Φιλελλήνων Ευρωπαίων, Τάγμα γυμνασμένον, εις τους Πολέμους, και το οποίον, θέλει δίδει το παράδειγμα, εις τους κινδύνους.
Στέλλεται θαλάσσιος δύναμις, και ο ίδιος ο Εκλαμπρότατος πρόεδρος του Εκτελεστικού ό Πρίγκιπς Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, με σκοπόν να συνεργήσει, εις την ευτυχίαν του κινήματός σας. Είς σας, δεν μένει άλλο, παρά ενωμένοι, με τα στέλλοντα στρατεύματα, με μιάν ψυχήν και μιαν καρδίαν, να ορμήσετε κατά του εχθρού.
Η ένωσίς σας μόνη, κάμνει, τη δύναμίν σας. Ενωμένους σας φοβάται ο εχθρός.
Αν σας εύρη διηρημένους, έχει βεβαίαν τη νίκην και βεβαιότερον τον αφανισμόν σας Στρατιώται! Μή λησμονήτε το χρέος σας. Μη λησμονήτε τέλος πάντων, τα τέκνα σας, τας γυναίκας σας, τους αδελφούς σας.
Στοχαστήτε ότι τους αφήνετε υποκάτω, από την άσπλαχνον μάχαιρα, του εχθρού, αν με την ένωσίν σας, με την ανδρείαν σας, με την υπακοήν εις τους Αρχηγούς σας, δεν τους σώσετε.
Έν Κορίνθω,την 12 Μαϊου 1822
Ο ΜΙΝΙΣΤΡΟΣ ΤΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΡΙΝΟΣ ΜΙΝΙΣΤΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΩΛΕΤΗΣ
Διά τον Γενικό Γραμματέα,
Δημήτριο Βούλη
*Η Παυλίνα Μπεχράκη είναι Εικαστικός, Συγγραφέας Ποιήτρια από τη Κόρινθο.
Αφήστε ένα σχόλιο