Monterey Καλιφόρνια 2009, Ελληνικό Πάσχα στα ξένα Φ.1790
Γράφει η κα Βασιλική Ευστρατιάδου
«Καθαρότατον ήλιο επρομηνούσε της αυγής το δροσάτο ύστερο αστέρι, σύγνεφο, καταχνιά, δεν απερνούσε τ’ ουρανού σε κανένα από τα μέρη…»!
Μία μέρα λαμπερή.
Φως δυνατό, εκτυφλωτικό. ένας ουρανός καταγάλανος, που φώτιζε τα πάντα «ουρανό τε και γη και τα καταχθόνια»!!
Και μείς μέσα στ’ αυτοκίνητο, ανάμεσα στην πλημμυρίδα των άλλων αυτοκινήτων, διασχίζαμε το ανοιξιάτικο τοπίο της Κα-λιφόρνιας. Πηγαίναμε προς το «Τόρο Παρκ» όπου η Ελληνική Εκκλησία του Salinas θα έκανε το λαμπριάτικο πάρτι της.
Φύση όνειρο. Λόφοι χνουδάτοι καταπράσινοι με γαλαζωπά αγριολούλουδα ν’ ανηφορίζουν τις μαλάκες πλαγιές. Τούφες καλιφορνέζικου πορτοκάλι αυτοφυείς παπαρούνες.
Έκρηξη χαράς μες στο πράσινο χορτάρι, στις άκρες των χωραφιών, ανάμεσα σε θάμνους. Συστάδες ευκαλύπτων, ψηλά κατάμαυρα πεύκα και ένα ντόπιο κυπαρισσοειδές δέντρο με ανοιχτά κλαδιά παντού.
Πουρνάρια θεόρατα με καταπράσινα αγκαθωτά φιλαράκια, φωλιές πουλιών, που πετούν και ψάλλουν χαρούμενα, εναλλάσσονται στις πλαγιές με λιβάδια, όπου αργοβαδίζουν βόσκοντας αγελάδες και άλογα πίσω από ξύλινους φράχτες. Πουθενά τσιμέντο. Χαμηλά σπιτάκια κουκλίστικα με μεγάλα παράθυρα, με στέγες γκρίζες ριχτές με κεραμιδάκια ξύλινα -ναι από κομματάκια ξύλινα.
Και όπου ανθρώπινη παρουσία λουλούδια. Κρίνοι λογής-λογής μεγαλοπρεπείς, άσπρες καλές, γαλάζιες ίριδες, αγάπανθοι, παρθενόκρινοι, λίλιουμ, φλογίτσες, μπούζια ανθισμένα σε εκτυφλωτικά χρώματα, γεράνια, ζέρμπερες, ποϊσέντιες, νεραγκούλες. Γύρω στα σπίτια δέντρα καρποφόρα ολάνθιστα, καλοκουρεμένοι θάμνοι τούφες-τούφες με περίεργα στρογγυλά σχήματα.
Και φτάσαμε σ’ ένα φυσικό πάρκο με αιωνόβια δέντρα (πουρνάρια τα περισσότερα) με τραπέζια και πάγκους μόνιμα χτισμένα, όπου οι Έλληνες του Salinas τρίτης, δεύτερης και πρώτης γενιάς συγκεντρώθηκαν να γιορτάσουν το Πάσχα, κάτω από ένα ξύλινο στέγαστρο ανοιχτό γύρω γύρω. Η λαμπριάτικη κνίσσα και η ελληνική μουσική μας καθοδήγησαν προς το ελληνικό πανηγύρι.
Υπομονετική ουρά -χωρίς σπρωξίματα- περίμενε να σερβιριστεί με τη σειρά. Άνθρωποι λογήςλογής. Υψηλόσωμοι, ξανθοκόκκινοι Αμερικανοί, μελαχρινοί και ομορφοκαμωμένοι Έλληνες, παλιοί και νεοφερμένοι, παράξενοι Μεξικανοί, ινδιάνικες φάτσες παιδιών με μακριά ολόμαυρα μαλλιά, ελάχιστες κοπέλες ροδομάγουλες Αρκαδιανές. Χρώματα έντονα και σορτς και μάτια ζωηρά, χαρούμενα και ευχές.
Χρόνια πολλά, Χριστός Ανέστη μισοελληνικά μισοαμερικάνικα.
Όλοι μας έκαναν θέση στο τραπέζι τους, όπου επάνω έβλεπες ελιές, σαλάτες, αυγά κόκκινα, κρέας. Ο ιερέας με πολιτικά, μαύρο παντελόνι και μαύρο πουκάμισο, τριγύριζε και χαιρετούσε. Εκεί στις 11:00 είχε κάνει την ακολουθία της «Αγάπης» υπαίθρια. Και τώρα φιλικός, τρυφερός, σεβάσμιος περιφερόταν στις παρέες.
Ο ψάλτης ο Γκας, γέροντας ομορφοκαμωμένος από τ’ Άγραφα Πού ψάλλει σε αμερικάνικα τροπάρια, έσπευσε να μας προσφέρει σπανακόπιτα της γυναίκας του, μιας ψηλής, αδύνατης κυρίας.
«Είναι Νορβηγίδα, αλλά να φάτε και να μου πείτε αν έχετε φάει καλύτερη από Ελληνίδα» μας τόνισε με κρυφό καμάρι στα πονηρά, χαμογελαστά του μάτια. Και όντως έτσι ήταν. Σπανακόπιτα με φέτα, πολύ νόστιμη, όπως η ελληνική της γιαγιάς μας.
Ο νεότερος ψάλτης, ένας ψηλός, όμορφος, γκριζομάλλης, ο κύριος Κυριάκος από τις Οινούσσες, έσπευσε να μας κεράσει από το «δικό του ρακί» με παγάκια και να μας φέρει σε χάρτινα πιάτα πετσούλες πεντανόστιμες από ψητό αρνί και παϊδάκια από μία παρέα που το είχαν φέρει μαζί τους. Ο Ορέστης και η Μαρίνα νεαροί Έλληνες που έκαναν μεταπτυχιακό στην Καρδιολογία. Ο Ορέστης και ετοιμόγεννη Μαρίνα, δύο εξαίρετα δυναμικά νέα παιδιά, μας συντρόφευσαν καθ’ όλη τη διάρκεια της γιορτής. Και όλοι γελάσαμε με τον μεθυσμένο σκυλάκο τους τον Αίαντα, που αν και μικρόσωμος δεν δίστασε να τα «βάλει» επιτυχώς με ένα μεγαλόσωμο σκύλο και να επιβεβαιώσει τη φήμη του συνονόματου Ομηρικού ήρωα -λόγω της… μαργαρίτας που είχε πιει βέβαια.
Η ουρά πλησίαζε στο σκέπαστρο και όλοι έπαιρναν σε χάρτινα πακέτα ψητό αρνί, ψημένο κοτόπουλο μπούτι, παστίτσιο και μαρούλι σαλάτα -πλουσιότατη μερίδα.
Το κρασί, το ούζο, αλλά και οι «μαργαρίτες» -ένα δυνατό κοκτέιλ- και οι κούπες έτερπαν τα λαρύγγια, ενώ μία μικρή «ζωντανή» ορχήστρα έπαιζε ελληνική μουσική πανηγυριώτικη και κάποιοι μερακλήδες δοκίμαζαν τις φιγούρες τους. Ελληνικό Πάσχα!
Εγκαρδιότητα, ξεγνοιασιά, φιλοξενία, φιλοτιμία, χαρά, φιλιά, αγάπη! Μέσα στην απέραντη καλιφορνέζικη γη, όπου έφτασαν από τις αρχές του 20ού αιώνα κάποιοι ανήσυχοι φτωχοί μετανάστες, τότε που έστηναν ακόμα τις σιδηροδρομικές γραμμές που συνέδεσαν την Ανατολή με τη Δύση -σκαπανείς στην κυριολεξίακαι άλλοι που δούλεψαν τη γη, σκληροτράχηλοι και έντιμοι που επιβίωσαν και διακρίθηκαν (όπως η οικογένεια Κομνηνού που έκτισε το ξενοδοχείο της περιοχής τους). Που άλλαξαν τη ζωή τους, αλλά και βοήθησαν με τα ντόλλαρς που έστελναν και το μίζερο ελληνικό χωριουδάκι και την οικογένεια στην Πατρίδα που δεν ξέχασαν ποτέ.
Είδαμε ένα ζευγάρι ηλικιωμένους. Λες κι έβλεπες γέροντες σε ελληνικό χωριό. 95 χρόνων ο παππούς. Λεβεντόγερος, φωτεινό ανοιχτό πρόσωπο με μαγκούρα και τη γυναίκα του με τον όμορφο κότσο της να τον κρατάει στοργικά από το χέρι.
Τον έβλεπες να καμαρώνει τους χορευτές και να λυπάται που πια δεν τον κρατούσαν τα πόδια του να χορέψει. Και κυρίες της Φιλοπτώχου και άνδρες που δούλεψαν σκληρά να ψήνουν, να κουβαλούν, να οργανώνουν, να σερβίρουν, να πουλάνε. Ο καθένας στο πόστο του κουρασμένοι αλλά όλο ευγένεια και χαμόγελα κι ευχές κι ευχαριστίες με τις ποδιές τους και στο τέλος να χορεύουν με χάρη, με σκέρτσα, με φιγούρες που βλέπεις στα ελληνικά χωριά -λες και δεν έφυγαν ποτέ απ’ αυτά.
Ήταν μια διαφορετική Πασχαλιά που μας έδωσε το μήνυμα της Αγάπης, μας έδωσε κουράγιο και χαρά και μας δίδαξε πολλά Δόξα σοι ο Θεός. Άξιζε τον κόπο.
*Η κα Βασιλική Ευστρατιάδου είναι συντ/χος Δασκάλα και Πρόεδρος της Μικρασιατικής Στέγης Κορίνθου
Μία μέρα λαμπερή.
Φως δυνατό, εκτυφλωτικό. ένας ουρανός καταγάλανος, που φώτιζε τα πάντα «ουρανό τε και γη και τα καταχθόνια»!!
Και μείς μέσα στ’ αυτοκίνητο, ανάμεσα στην πλημμυρίδα των άλλων αυτοκινήτων, διασχίζαμε το ανοιξιάτικο τοπίο της Κα-λιφόρνιας. Πηγαίναμε προς το «Τόρο Παρκ» όπου η Ελληνική Εκκλησία του Salinas θα έκανε το λαμπριάτικο πάρτι της.
Φύση όνειρο. Λόφοι χνουδάτοι καταπράσινοι με γαλαζωπά αγριολούλουδα ν’ ανηφορίζουν τις μαλάκες πλαγιές. Τούφες καλιφορνέζικου πορτοκάλι αυτοφυείς παπαρούνες.
Έκρηξη χαράς μες στο πράσινο χορτάρι, στις άκρες των χωραφιών, ανάμεσα σε θάμνους. Συστάδες ευκαλύπτων, ψηλά κατάμαυρα πεύκα και ένα ντόπιο κυπαρισσοειδές δέντρο με ανοιχτά κλαδιά παντού.
Πουρνάρια θεόρατα με καταπράσινα αγκαθωτά φιλαράκια, φωλιές πουλιών, που πετούν και ψάλλουν χαρούμενα, εναλλάσσονται στις πλαγιές με λιβάδια, όπου αργοβαδίζουν βόσκοντας αγελάδες και άλογα πίσω από ξύλινους φράχτες. Πουθενά τσιμέντο. Χαμηλά σπιτάκια κουκλίστικα με μεγάλα παράθυρα, με στέγες γκρίζες ριχτές με κεραμιδάκια ξύλινα -ναι από κομματάκια ξύλινα.
Και όπου ανθρώπινη παρουσία λουλούδια. Κρίνοι λογής-λογής μεγαλοπρεπείς, άσπρες καλές, γαλάζιες ίριδες, αγάπανθοι, παρθενόκρινοι, λίλιουμ, φλογίτσες, μπούζια ανθισμένα σε εκτυφλωτικά χρώματα, γεράνια, ζέρμπερες, ποϊσέντιες, νεραγκούλες. Γύρω στα σπίτια δέντρα καρποφόρα ολάνθιστα, καλοκουρεμένοι θάμνοι τούφες-τούφες με περίεργα στρογγυλά σχήματα.
Και φτάσαμε σ’ ένα φυσικό πάρκο με αιωνόβια δέντρα (πουρνάρια τα περισσότερα) με τραπέζια και πάγκους μόνιμα χτισμένα, όπου οι Έλληνες του Salinas τρίτης, δεύτερης και πρώτης γενιάς συγκεντρώθηκαν να γιορτάσουν το Πάσχα, κάτω από ένα ξύλινο στέγαστρο ανοιχτό γύρω γύρω. Η λαμπριάτικη κνίσσα και η ελληνική μουσική μας καθοδήγησαν προς το ελληνικό πανηγύρι.
Υπομονετική ουρά -χωρίς σπρωξίματα- περίμενε να σερβιριστεί με τη σειρά. Άνθρωποι λογήςλογής. Υψηλόσωμοι, ξανθοκόκκινοι Αμερικανοί, μελαχρινοί και ομορφοκαμωμένοι Έλληνες, παλιοί και νεοφερμένοι, παράξενοι Μεξικανοί, ινδιάνικες φάτσες παιδιών με μακριά ολόμαυρα μαλλιά, ελάχιστες κοπέλες ροδομάγουλες Αρκαδιανές. Χρώματα έντονα και σορτς και μάτια ζωηρά, χαρούμενα και ευχές.
Χρόνια πολλά, Χριστός Ανέστη μισοελληνικά μισοαμερικάνικα.
Όλοι μας έκαναν θέση στο τραπέζι τους, όπου επάνω έβλεπες ελιές, σαλάτες, αυγά κόκκινα, κρέας. Ο ιερέας με πολιτικά, μαύρο παντελόνι και μαύρο πουκάμισο, τριγύριζε και χαιρετούσε. Εκεί στις 11:00 είχε κάνει την ακολουθία της «Αγάπης» υπαίθρια. Και τώρα φιλικός, τρυφερός, σεβάσμιος περιφερόταν στις παρέες.
Ο ψάλτης ο Γκας, γέροντας ομορφοκαμωμένος από τ’ Άγραφα Πού ψάλλει σε αμερικάνικα τροπάρια, έσπευσε να μας προσφέρει σπανακόπιτα της γυναίκας του, μιας ψηλής, αδύνατης κυρίας.
«Είναι Νορβηγίδα, αλλά να φάτε και να μου πείτε αν έχετε φάει καλύτερη από Ελληνίδα» μας τόνισε με κρυφό καμάρι στα πονηρά, χαμογελαστά του μάτια. Και όντως έτσι ήταν. Σπανακόπιτα με φέτα, πολύ νόστιμη, όπως η ελληνική της γιαγιάς μας.
Ο νεότερος ψάλτης, ένας ψηλός, όμορφος, γκριζομάλλης, ο κύριος Κυριάκος από τις Οινούσσες, έσπευσε να μας κεράσει από το «δικό του ρακί» με παγάκια και να μας φέρει σε χάρτινα πιάτα πετσούλες πεντανόστιμες από ψητό αρνί και παϊδάκια από μία παρέα που το είχαν φέρει μαζί τους. Ο Ορέστης και η Μαρίνα νεαροί Έλληνες που έκαναν μεταπτυχιακό στην Καρδιολογία. Ο Ορέστης και ετοιμόγεννη Μαρίνα, δύο εξαίρετα δυναμικά νέα παιδιά, μας συντρόφευσαν καθ’ όλη τη διάρκεια της γιορτής. Και όλοι γελάσαμε με τον μεθυσμένο σκυλάκο τους τον Αίαντα, που αν και μικρόσωμος δεν δίστασε να τα «βάλει» επιτυχώς με ένα μεγαλόσωμο σκύλο και να επιβεβαιώσει τη φήμη του συνονόματου Ομηρικού ήρωα -λόγω της… μαργαρίτας που είχε πιει βέβαια.
Η ουρά πλησίαζε στο σκέπαστρο και όλοι έπαιρναν σε χάρτινα πακέτα ψητό αρνί, ψημένο κοτόπουλο μπούτι, παστίτσιο και μαρούλι σαλάτα -πλουσιότατη μερίδα.
Το κρασί, το ούζο, αλλά και οι «μαργαρίτες» -ένα δυνατό κοκτέιλ- και οι κούπες έτερπαν τα λαρύγγια, ενώ μία μικρή «ζωντανή» ορχήστρα έπαιζε ελληνική μουσική πανηγυριώτικη και κάποιοι μερακλήδες δοκίμαζαν τις φιγούρες τους. Ελληνικό Πάσχα!
Εγκαρδιότητα, ξεγνοιασιά, φιλοξενία, φιλοτιμία, χαρά, φιλιά, αγάπη! Μέσα στην απέραντη καλιφορνέζικη γη, όπου έφτασαν από τις αρχές του 20ού αιώνα κάποιοι ανήσυχοι φτωχοί μετανάστες, τότε που έστηναν ακόμα τις σιδηροδρομικές γραμμές που συνέδεσαν την Ανατολή με τη Δύση -σκαπανείς στην κυριολεξίακαι άλλοι που δούλεψαν τη γη, σκληροτράχηλοι και έντιμοι που επιβίωσαν και διακρίθηκαν (όπως η οικογένεια Κομνηνού που έκτισε το ξενοδοχείο της περιοχής τους). Που άλλαξαν τη ζωή τους, αλλά και βοήθησαν με τα ντόλλαρς που έστελναν και το μίζερο ελληνικό χωριουδάκι και την οικογένεια στην Πατρίδα που δεν ξέχασαν ποτέ.
Είδαμε ένα ζευγάρι ηλικιωμένους. Λες κι έβλεπες γέροντες σε ελληνικό χωριό. 95 χρόνων ο παππούς. Λεβεντόγερος, φωτεινό ανοιχτό πρόσωπο με μαγκούρα και τη γυναίκα του με τον όμορφο κότσο της να τον κρατάει στοργικά από το χέρι.
Τον έβλεπες να καμαρώνει τους χορευτές και να λυπάται που πια δεν τον κρατούσαν τα πόδια του να χορέψει. Και κυρίες της Φιλοπτώχου και άνδρες που δούλεψαν σκληρά να ψήνουν, να κουβαλούν, να οργανώνουν, να σερβίρουν, να πουλάνε. Ο καθένας στο πόστο του κουρασμένοι αλλά όλο ευγένεια και χαμόγελα κι ευχές κι ευχαριστίες με τις ποδιές τους και στο τέλος να χορεύουν με χάρη, με σκέρτσα, με φιγούρες που βλέπεις στα ελληνικά χωριά -λες και δεν έφυγαν ποτέ απ’ αυτά.
Ήταν μια διαφορετική Πασχαλιά που μας έδωσε το μήνυμα της Αγάπης, μας έδωσε κουράγιο και χαρά και μας δίδαξε πολλά Δόξα σοι ο Θεός. Άξιζε τον κόπο.
*Η κα Βασιλική Ευστρατιάδου είναι συντ/χος Δασκάλα και Πρόεδρος της Μικρασιατικής Στέγης Κορίνθου
Αφήστε ένα σχόλιο