ΕΠΕΤΕΙΑΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ : Αριστείδης Δουλαβέρας : Ο Ελληνισμός , όταν είναι ενωμένος , μεγαλουργεί!...

-Τι οδήγησε στην Επανάσταση του 1821 και ποια τα μηνύματα των αγώνων του λαού μας για την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό το 1821

«Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 υπήρξε ένα κορυφαίο γεγονός όχι μόνο για το ελληνικό έθνος αλλά και για άλλους λαούς που βρίσκονταν κάτω από τον οθωμανικό ζυγό. Ήταν πάνω απ’ όλα η απόφαση ενός λαού, με βαθιές ρίζες στο πρόσφατο και απώτερο παρελθόν, να διεκδικήσει την ελευθερία του και την αυτόνομη ιστορική του πορεία. Η έντονη αυτή επιθυμία για εθνική αποκατάσταση και κρατική υπόσταση στηρίχτηκε από όλες τις δυνάμεις του έθνους (λαό, κλήρο, τοπικούς άρχοντες, διανοούμενους, απόδημο ελληνισμό, κ.λπ.), πλην φυσικά ορισμένων εξαιρέσεων, που πάντα εμφανίζονται στις μεγάλες αποφάσεις των λαών. Ο πόθος της ελευθερίας και της εθνικής ανεξαρτησίας δεν προέκυψε ξαφνικά. Αμέσως μετά την υποδούλωση στους Οθωμανούς, άρχισε να γεννιέται η ανάγκη για την αποτίναξη του ζυγού. Πάνω από δέκα επαναστατικά κινήματα και πολλές τοπικές εξεγέρσεις έγιναν στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, που ανεξάρτητα από το αποτέλεσμά τους, συνετέλεσαν στη διαρκή εθνική ετοιμότητα και εγρήγορση του ελληνικού λαού. Η εθνική συνείδηση των υπόδουλων Ελλήνων δεν είναι υστερογενές «κατασκεύασμα», αλλά η συνισταμένη της συμμετοχής των διαδοχικών γενεών στο ίδιο κοινωνικό, πολιτιστικό και πνευματικό γίγνεσθαι, με βασική τη λειτουργία της ελληνικής γλώσσας και της θρησκευτικής πίστης. Το γένος των Ελλήνων κάτω από το σύνθημα «Ελευθερία ή Θάνατος», ανανέωσε το προγονικό κλέος («Mολών λαβέ», «Το την Πόλιν σοι δούναι…» κ.λπ.). Ο αγώνας γινόταν για πίστη και πατρίδα: «Για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία». Ήταν μήνυμα άρνησης της σκλάβας ζωής και προαίρεση αυτοθυσίας, ηρωϊσμού, αγωνιστικότητας, ενότητας και πίστης στον κοινό στόχο, που ήταν η ελευθερία, η κοινωνική δικαιοσύνη, η εθνική αποκατάσταση. Δεν πρέπει ωστόσο να μας διαφεύγουν οι ανθρώπινες αδυναμίες, και κυρίως η διχόνοια και η εγωπάθεια, που οδήγησαν στην αυτοϋπονόμευση της Επαναστάσεως και παρ’ ολίγον να στοιχίσουν την επιτυχή έκβασή της».
-Μπορούμε να πούμε πως κάποιες έννοιες είναι και σήμερα επίκαιρες; Ποιες είναι αυτές;
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο αγώνας του 1821 έχει να στείλει χρήσιμα μηνύματα, στους σημερινούς Έλληνες. Σήμερα, βέβαια, ανήκουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ και θα έλεγε κανείς ότι είμαστε πιο ασφαλείς. Όμως, κατά ιστορική συγκυρία, το ελληνικό κράτος απειλείται σήμερα από τους ίδιους εχθρούς, εναντίον των οποίων όρθωσε το ανάστημά του ο ελληνισμός το 1821. Οι Έλληνες πρέπει να ακούσουν τον Κωστή Παλαμά και να « μεθύσουν με το αθάνατο κρασί του 21». Χρειάζεται και σήμερα ο ηρωισμός των ένδοξων εκείνων ημερών, η φιλοπατρία, η ομόνοια, η γενναιότητα και η αποφασιστικότητα. Πρέπει όλοι οι Έλληνες να πιστέψουν στις αρετές του γένους μας, να φυγαδέψουν την ηττοπάθεια, τη δειλία, τη διχόνοια, τον ευδαιμονισμό, τον εφησυχασμό, την εγωπάθεια, τη φιλαρχία, τις σύγχρονες διεθνιστικές διαλυτικές αντιλήψεις και να οργανώσουν τις δυνάμεις τους βασισμένοι στο εαυτό τους, γιατί «Δεν είν’ εύκολες οι θύρες / εάν η χρεία τες κουρταλεί (χτυπά)» (Σολωμός). Ήδη ο ελληνικός λαός βιώνει σήμερα και πληρώνει για την οικονομική κρίση, που προκάλεσαν άφρονες πολιτικές στο παρελθόν. Πρέπει να διδάσκεται από τα λάθη του παρελθόντος, για να μην τα επαναλάβει. Χρειάζεται εξάλλου επαγρύπνηση και αντίσταση στις εξωτερικές πιέσεις για λήψη αποφάσεων, που μπορεί άμεσα ή έμμεσα να υπονομεύσουν την εδαφική μας ακεραιότητα και ανεξαρτησία».
– Εκτιμάτε πως η ενότητα του ελληνικού λαού στις οποιεσδήποτε προκλήσεις είναι μονόδρομος;
«Ασφαλώς! Ο Ελληνισμός, όταν είναι ενωμένος, μεγαλουργεί. Δεν έχουμε την πολυτέλεια του διχασμού, ιδιαίτερα σήμερα, μετά από δεινή οικονομική κρίση, που φαίνεται ότι ξεπερνιέται με τις θυσίες του ελληνικού λαού. Η εθνική ενότητα πρέπει να είναι μέλημα του πολιτικού κόσμου και όλων αυτών που διαμορφώνουν την κοινή γνώμη. Όσοι υπηρετούν τον διχασμό, θα είναι υπόλογοι έναντι της Ιστορίας. Ο διχασμός είναι ασθένεια στον εθνικό κορμό, που μπορεί να φέρει δεινά. Χρέος όλων να υπηρετήσουν την ενότητα του ελληνικού λαού, σε κρίσιμες ημέρες, όπως είναι οι σημερινές. Πάνω απ’ όλα, όχι εφησυχασμός! «Στους ξέγνοιαστους, αλίμονο, τους πρέπει να ’ναι δούλοι» (Παλαμάς). Να μην ξεχνάμε, επίσης, την υποκρισία των δήθεν «φίλων» και «συμμάχων» και ότι συχνά οι εχθροί έρχονται «ντυμένοι φίλοι, τα παμπάλαια δώρα προσφέροντες. Και τα δώρα τους άλλα δεν ήτανε παρά μόνο σίδερο και φωτιά» (Ελύτης)».
– Όπως είναι γνωστό, κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας άκμασε το δημοτικό τραγούδι. Πώς συνδέεται αυτό με το συγγραφικό σας έργο;
«Πράγματι, κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας έχουμε ακμή του δημοτικού τραγουδιού, όπως και άλλων ειδών του λαϊκού μας πολιτισμού (παραμύθια, παροιμίες, παραδόσεις, λαϊκή τέχνη κ.λπ.). Ειδικά το δημοτικό τραγούδι είναι η πιο καθαρή και πηγαία έκφραση του εσωτερικού κόσμου του υπόδουλου Ελληνισμού.

*Ο Αριστείδης Ν. Δουλαβέρας είναι τ. Αναπληρωτής Καθηγητής Λαογραφίας στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου