«Η Πολιορκία της Κορίνθου»! φ.1732

ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ "200 ΧΡΟΝΩΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ"

«Η Πολιορκία της Κορίνθου»!

 ή 

 Τι κοινό έχει ο Τζοακίνο Ροσσίνι, η Αρχαία Κόρινθος και το Μεσολόγγι!

Γράφει - Επιμελείται η Εύη Κοκκίνου - Κελλάρη*

Στα πλαίσια του εορτασμού των 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821, η εφημερίδα μας παρουσιάζει την όπερα που ξεσήκωσε το φιλελληνικό πνεύμα της Ευρώπης για τον δίκαιο απελευθερωτικό αγώνα των προγόνων μας Ελλήνων…

Στις 9 Οκτωβρίου 1826, στη Salle Le Peletier της Όπερας των Παρισίων, ο Ιταλός συνθέτης Τζοακίνο Ροσσίνι (Gioachino Rossini, 1792-1868) παρουσιάζει για πρώτη φορά τη νέα του Όπερα «Η Πολιορκία της Κορίνθου» (Le siège de Corinthe), σε λιμπρέττο των Luigi Balocchi και Alexandre Soumet, και ενθουσιάζει το κοινό!
 

Τα εκπληκτικά σκηνικά της παράστασης του 2002, με φόντο τον Ακροκόρινθο!

Μοναδική Φωτογραφική λήψη από το αρχείο των Κορινθίων φωτογράφων, Βασίλη Ψωμά και Valerie Gache, Vas-Val 2002, τους οποίους και ευχαριστούμε!

Το Φιλελληνικό Κίνημα υπέρ του απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων θριαμβεύει!

Διθυραμβικές κριτικές γράφονται και τα έντυπα της εποχής «Le Pilote» και «La Quotidienne» σχολιάζουν: « Επιτυχία ή καλύτερα θρίαμβος χωρίς προηγούμενο . Η μουσική των δύο πρώτων πράξεων είναι πράγματι του Ροσσίνι αλλά εκείνη της τρίτης δεν του ανήκει πια. Αυτή ανήκει στο «Θεό της Αρμονίας»... Η κάθε σκηνή συνοδεύτηκε από ατέρμονο χειροκρότημα … μετά την παράσταση όλοι ήθελαν και ζητούσαν τον συνθέτη. Για περισσότερο από μισή ώρα τον φώναζαν στην σκηνή, μέχρι που ανακοινώθηκε πως έφυγε από το Θέατρο. Ακολουθώντας το παράδειγμά του, ο κόσμος τον ακολούθησε στο σπίτι του ...».

Πολλοί Έλληνες είναι παρόντες στις παραστάσεις, αλλά και Τούρκοι. Μάρτυρας ο Αντόλφ Νουρί (που τραγουδούσε τον ρόλο του Νεοκλή), ο οποίος σε ένα γράμμα του με ημερομηνία 12 Οκτωβρίου 1826 γράφει: « Οι Τούρκοι δημοσιογράφοι μας δημιούργησαν πολλά προβλήματα. Στο κοινό ήταν παρόντες πολλοί Έλληνες που ευτυχώς τα κτυπήματα των τυμπάνων, οι σκληροί ήχοι των πνευστών ακόμα και οι κανονιές, δεν τους εμπόδισαν να έρχονται στο Θέατρο τρεις φορές την εβδομάδα για να παρακολουθήσουν με θαυμασμό την μοίρα των δύστυχων Ελλήνων που σκοτώνονται από τις χρωματικές μου κλίμακες και από τις roulades μου...».

Στις τελευταίες σελίδες του προγράμματος υπήρχε τυπωμένη μια «Ελληνική Ωδή» με τους ακόλουθους προτρεπτικούς στίχους: «Σηκωθείτε, οπλιστείτε, εκδικηθείτε περήφανοι Έλληνες ...» . Τα έσοδα από την μεγάλη επιτυχία (μόνο σε μια μέρα συγκεντρώθηκαν 30.000 φράγκα της εποχής -περίπου 100.000€, όσο ήταν το ετήσιο εισόδημα ενός πλούσιου Παριζιάνου) δόθηκαν για την ενίσχυση του απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων .

Ο Ροσσίνι , μια από τις διασημότερες μορφές στην Ευρώπη του 19ου αιώνα, γνωστός για τα έργα του « Κουρέας της Σεβίλλης », « Οθέλλος ή Ο Μαυριτανός της Βενετίας », « Η Σταχτοπούτα ή Ο θρίαμβος της καλοσύνης », «Γουλιέλμος Τέλλος», «Κυρία της Λίμνης», «Σεμίραμις», «Μωάμεθ ο Β΄», επηρεασμένος από τον αγώνα των Ελλήνων, την τέχνη του Ντελακρουά, τα κείμενα του Σατωμπριάν και την ενίσχυση του αγώνα από τις Επιτροπές των Φιλελλήνων , αποφασίζει να συμβάλει κι αυτός συγκεντρώνοντας χρήματα και δημιουργώντας το μεγαλύτερο σε μέγεθος και επιτυχία Φιλελληνικό μουσικό έργο, την «Πολιορκία της Κορίνθου».

Το έργο περιλαμβάνει μετασκευασμένα μουσικά μέρη από άλλα έργα του, όπως ο «Μωάμεθ ο Β΄» (1820), αλλά και κείμενα πάνω στα οποία δούλεψαν το νέο λιμπρέτο οι Luigi Balocchi και Alexandre Soumet. Έτσι η πλοκή μεταφέρεται από την πολιορκία του ενετικού κράτους του Νεγκροπόντε (Εύβοια) από τις οθωμανικές δυνάμεις του Μωάμεθ του Πορθητή, στην πολιορκία της Κορίνθου λίγα χρόνια μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης. Το καινούριο λιμπρέτο, όμως, συμπεριλαμβάνει και στοιχεία της επικαιρότητας, με σαφείς αναφορές στο γεγονός, που συγκλόνισε την Ευρώπη και επηρέασε την κοινή γνώμη της Δύσης υπέρ των Ελλήνων και δεν ήταν άλλο από τις αλλεπάλληλες πολιορκίες και την «Ηρωική Έξοδο του Μεσολογγίου» .

Ο κριτικός, Σ. Λακρετέιγ, δίνει το πραγματικό νόημα του λιμπρέτου γράφοντας: «Αυτή η όπερα περιέχει αναφορές στον πόλεμο των Ελλήνων και κυρίως στους Έλληνες του Μεσολογγίου, στοιχεία που της επιφυλάσσουν μια σίγουρη ενθουσιώδη επιτυχία ...». Το κοινό που παρακολούθησε την όπερα, δηλαδή, θεωρεί δεδομένο τον παραλληλισμό της Κορίνθου με το Μεσολόγγι και η εφημερίδα «Moniteur Universel» γράφει: «Στην Κόρινθο είδαμε το Μεσολόγγι. Με την Πολιορκία της Κορίνθου, ο Ροσσίνι και οι Έλληνες πολιόρκησαν και κατέλαβαν το Παρίσι». (Πηγές: Βικιπαίδεια & Παπαθανασίου, Φ. (2020), www.eefshp.org).

Ποια είναι, όμως, η υπόθεση της Όπερας του Ροσσίνι;

Βρισκόμαστε στα 1458. Μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, ο Μωάμεθ Β’ πολιορκεί και τον Μοριά. Ο Κλεομένης, κυβερνήτης της Κορίνθου, συνιστά την παράδοση της πόλης στον Μωάμεθ. Ο νεαρός αξιωματικός, Νεοκλής, τάσσεται υπέρ νέας επίθεσης και ο Κλεομένης θαυμάζοντας το θάρρος του τού προσφέρει το χέρι της θυγατέρας του Παμίρας. Στην επίθεση, οι Έλληνες απωθούνται και ο Κλεομένης αιχμαλωτίζεται. Η Παμίρα παρεμβαίνει και ο Μωάμεθ Β΄, αναγνωρίζοντας στο πρόσωπό της την γυναίκα που είχε ερωτευτεί όταν είχε έρθει στην Κόρινθο ως κατάσκοπος για λογαριασμό του πατέρα του, προσφέρει ειρήνη στους Έλληνες, υπό τον όρο του γάμου του με την Παμίρα. Παρά τις εκκλήσεις του πατέρα της να φύγει μαζί του και να πάρει τον Νεοκλή, η ερωτευμένη Παμίρα μένει με τον Μωάμεθ.

Ενώ ετοιμάζονται οι γάμοι, ο Νεοκλής εισδύει στο τουρκικό στρατόπεδο και ζητά πίσω την Παμίρα, η οποία για να τον σώσει λέει ότι είναι αδελφός της. Το σκάει με τον Νεοκλή και ο Μωάμεθ ορκίζεται να σφάξει και τον τελευταίο Έλληνα πριν δύσει ο ήλιος και να αρπάξει την Παμίρα. Οι Έλληνες μαζεύονται στις κατακόμβες της Κορίνθου, έτοιμοι για την τελική μάχη. Ο Κλεομένης, ο Νεοκλής και η Παμίρα, μαζί με τους άλλους Έλληνες επικαλούνται τον Μαραθώνα και τις Θερμοπύλες. Οι ιερείς ευλογούν τα λάβαρα στην πιο συγκινητική σκηνή του έργου. Οι Τούρκοι νικούν, αλλά όταν φθάνει στην Παμίρα, ο Μωάμεθ ανακαλύπτει ότι έχει αυτοκτονήσει μαζί με τις άλλες Ελληνίδες.

« Όλοι πέθαναν για να μας προστατεύσουν... » τραγουδά η χορωδία των γυναικών, «Ένας Θεός μας βλέπει από ψηλά. Για να γλιτώσουμε από τα δεσμά της σκλαβιάς, η Κόρινθος πεθαίνει στις φλόγες » λέει η Ισμήνη, ενώ ο Μωάμεθ ως νέος Νέρων τραγουδά: «Σκληρή τρέλα, τυφλό μίσος, νύχτα γεμάτη καταστροφή…». Στην «Πολιορκία της Κορίνθου» ο Ροσσίνι κλιμακώνει την αγωνία του θεατή βάζοντας έναν ολόκληρο λαό να πεθαίνει -πρωτοφανές για τις όπερες της εποχής. Οι Τούρκοι θριαμβολογούν: «Υπέροχη τρέλα, γλυκιά εικόνα, η Κόρινθος πεθαίνει μέσα στις φλόγες της, όλη αυτή η δυστυχία είναι δικό μας έργο», ενώ οι Έλληνες θρηνούν καθώς πεθαίνουν και η Κόρινθος τυλίγεται στις φλόγες:

« Ω Πατρίδα »!

Η όπερα κάνει τον γύρο του κόσμου (Βαρκελώνη, Βρυξέλλες, Βουδαπέστη (1827), Πάρμα (1828), Αγία Πετρούπολη (1830), Βιέννη (1831), Πράγα (1834), Νέα Υόρκη (1835), Ρώμη (1827), ξεχνιέται για πάνω από 100 χρόνια, για να αναβιώσει στη Φλωρεντία το 1949, Ρώμη (1951), Σκάλα του Μιλάνου (1969), Νέα Υόρκη (1975), Φλωρεντία (1982), Γένοβα (1992), Βαλτιμόρη (2006).

Τον Ιανουάριο του 1993, δίνεται η Πανελλήνια Πρώτη του έργου στην Εθνική Λυρική Σκηνή, μετά από 167 χρόνια, σε σκηνοθεσία Mario Corradi, σκηνικά και κοστούμια Νίκου Πετρόπουλου. Η παράσταση στέφεται με μεγάλη επιτυχία και χαράσσεται στη μνήμη του κοινού, ιδίως δε των Κορινθίων, όσων είχαμε την τύχη να παρακολουθήσουμε το έργο για πρώτη φορά στην Ελλάδα!

Τον Ιούνιο του 2002 , η επιτυχία επαναλαμβάνεται. Το έργο ανεβαίνει από την Εθνική Λυρική Σκηνή με τη στήριξη της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας στο φυσικό της περιβάλλον!
 

Αρχαία Κόρινθος, 2002, Φωτογραφία: Στέφανος Κυριακόπουλος. 

Τον ευχαριστούμε για την παραχώρηση!

Η «Πολιορκία της Κορίνθου» παρουσιάζεται στην Αρχαία Κόρινθο , στους πρόποδες του Ακροκορίνθου, δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο και τα ερείπια του αρχαίου θεάτρου, σε ένα λυόμενο θέατρο που στήθηκε ειδικά για την περίσταση 2.500 θέσεων!

Πρόκειται για μία υπερπαραγωγή με πλούσια κοστούμια και σκηνικά, σε σκηνοθεσία, σκηνικά και κοστούμια Νίκου Πετρόπουλου και συμμετοχή σπουδαίων καλλιτεχνών της όπερας, όπως οι: Λουτσιάνα Σέρα (Παμίρα), Ντανιέλα Μπαρτσελόνα (Νεοκλής), Ιλνταρ Αμπντραζάκοφ (Μόμμιος), Γκρέγκορι Κούντε (Κλεομένης), Δημήτρης Καβράκος (Ιέρων), Κύρος Πατσαλίδης (Ομαρ), Βικτόρια Μαϊφάτοβα (Ισμήνη) και Νίκος Στεφάνου (΄Αδραστος), η οποία άφησε εποχή στα καλλιτεχνικά δρώμενα της Κορίνθου , αποτέλεσμα της άοκνης προσπάθειας όλων των συντελεστών (Πολιτιστικής Ολυμπιάδας με υπεύθυνο παραγωγής τον Σταμάτη Μπερή (τενόρο) και της ομάδας του, ΕΛΣ, Δήμου Κορινθίων, Νομαρχίας Κορινθίας, συνεργείων και φυσικά των καλλιτεχνών).
  

Αρχαία Κόρινθος, 2002, Φωτογραφία: Στέφανος Κυριακόπουλος.

Τον ευχαριστούμε για την παραχώρηση!

Ο Ροσσίνι με το έργο του τίμησε την Ελλάδα και την Κόρινθο , συμβάλλοντας έμπρακτα στην ενίσχυση του αγώνα των Ελλήνων κατά των Οθωμανών, τόσο με την συνεισφορά των εισπράξεων από τις παραστάσεις, όσο και με την ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση της κοινής γνώμης των Δυτικο-Ευρωπαίων υπέρ των Ελλήνων.

Ο Ροσσίνι συνέδεσε το όνομα της Κορίνθου με το παγκοσμίως γνωστό οπερατικό του έργο, δίνοντας ένα μοναδικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην πόλη μας !

Ο Ροσσίνι ένωσε για πάντα -μέσω του έργου του- εμάς τους Κορίνθιους με την Ιερή πόλη του Μεσολογγίου !

Θέλω κι ελπίζω η πόλη μας να καταφέρει να ενώσει τις δυνάμεις της και ΝΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΕΙ εφεξής τον πλούτο της σε ιστορία, πολιτισμό, αξιοθέατα και κυρίως σε ανθρώπους και συνεργασίες!

Όλοι μαζί μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά!

*Η Εύη Κοκκίνου – Κελλάρη είναι Δικηγόρος

 Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια 

Υπεύθυνη Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (DPO) 

Δ/νση Γραφείου: Απ. Παύλου 40 – Κόρινθος 

Τηλ. 2741084568 & 6944964225