ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ : Μέχρι πού θα φθάσει ο λήθαργος της Ευρώπης ;

Γράφει ο Κώστας Τζαναβάρας  * 

Απάντηση: ειλικρινά δεν γνωρίζω. Αλλά θα κάνω μία φιλότιμη προσπάθεια να το διερευνήσω. Και, στην πιθα­νή ερώτηση «ποιός λήθαρ­γος της Ευρώπης;», μια πρώ­τη απάντηση: Ο λήθαργος είναι κάτι σαν το κέρατο. Ο αμέσως ενδιαφερόμενος, το μαθαίνει τελευταίος. 
Ο καθημερινός μας εφι­άλτης 
Σίγουρα, πάντως, ο με­γαλύτερος εχθρός της η­ρεμίας του σημερινού Ευ­ρωπαίου, είναι ο Πρόεδρος Trump. Αυτός ανακατεύει καθημερινά την επικαιρότη­τα, με ο,τιδήποτε εκκεντρι­κό, παράτολμο, απρόσμενο και εκνευριστικό. Ξεπερνά­ει μακράν τις αγωνίες για το Brexit, όπως και τις έγνοιες για τα ουκ ολίγα εσωτερικά προβλήματα της Ευρώπης. 
Αυτό που τον κάνει ασυ­ναγώνιστο ως ταραξία, τω ώντι, είναι εκείνο το «δεν ξέρεις τι σου ξημερώνει με δαύτον» που εμπνέει αβί­αστα. Επί πλέον, τώρα πια, πήραμε χαμπάρι ότι, αυτά τα απίστευτα που λέει, είναι ι­κανός και να τα κάνει. Ακό­μη και περισσότερα κι απ’ ό,τι είχαμε φαντασθεί. 
Σε αυτό το κλίμα πανι­κού που προκαλεί, κάνει α­πό πάνω και πλάκες. Μέσα στη σύγχυση, ο ταλαίπωρος ευρωπαίος, όχι απλώς δυ­σκολεύεται να ξεχωρίσει τις πλάκες πάνω στη «φάση», αλλά αδυνατεί και να τις κα­ταλάβει έστω και εκ των υ­στέρων. Εκτός των άλλων, η μνήμη χρυσόψαρου αποτε­λεί πλέον κανόνα. Αντίληψη λεπτής ειρωνείας; 
Κάποιες ενοχλητικές ε­ρωτήσεις 
Αν χρειαζόμαστε παρά­δειγμα, ας σκεφθούμε την επικείμενη δεύτερη συνά­ντηση Trump-Κιμ στο Ανό­ϊ του Βιετνάμ. Η ερώτηση εί­ναι σκληρή: τι εύχεται ο Ευ­ρωπαίος; 
Αν εύχεται να πάνε ό­λα καλά, και πάνε, θα πα­νηγυρίζει στις 28 τρέχο­ντος; Αν εύχεται να στρα­βώσει το πράγμα, είναι έτοι­μος για ένα ακόμη καπρίτσιο του πλανητάρχη; Κι αν είναι ακόμη αχώνευτο το γνω­στό “America first”, πώς να πάει κάτω το διαφαινόμενο “Donald first”; 
Ακόμη χειρότερα, σε αυ­τό το κλίμα πανικού πάντα, είναι που αυτή η αμήχανη ταραχή διαπνέει πλέον α­κόμη και επίσημους λόγους της άλλοτε κραταιάς ηγέτι­δος της Ευρωπαϊκής «Ένω­σης». Στη χώρα της, άλλω­στε, έγκυρες δημοσκοπή­σεις βρίσκουν ότι οι ΗΠΑ θε­ωρούνται η μεγαλύτερη α­πειλή για την παγκόσμια ει­ρήνη. Τουτέστιν: μεγαλύ­τερη από τη Β.Κορέα και τη Ρωσία. 
Ούτως εχόντων των πραγ­μάτων, τί είναι; ηρεμία ή λή­θαργος; Μπορεί κανείς να περιμένει ψύχραιμους ελιγ­μούς; Μπορεί να περιμένει επινοήσεις απεγκλωβισμού; Αντεπίθεση; Υπέρβαση; 
Να το πάρουμε αλλιώς; 
Συνεχίζοντας τη φιλότιμη προσπάθεια, προτείνω την ι­δέα του «χρήσιμου κροκό­δειλου». Ιδέα που απορρέει ως παραλλαγή του γνωστού αποφθέγματος «αν ο κρο­κόδειλος έφαγε τον εχθρό σου, δεν σημαίνει ότι έγινε και φίλος σου». 
Πολύ απλά, όσο ο κροκό­δειλος τρώει τον εχθρό σου, είναι κάτι σαν φίλος σου, και σίγουρα σου είναι χρή­σιμος. Υπό αυτό το πνεύμα, αντέχει κάπως κανείς να δει ποιους κατασπαράζει ο πε­ρί ου «κροκόδειλος». Έχου­με λοιπόν και λέμε: 
Πρώτον, την αθλιότη­τα που αποκαλείται «τύ­πος», και δη «αντικειμενικός» (“crooked media”). 
Δεύτερον, τη γραφει­οκρατία (“bureaucracy”) και την κρατική σπατάλη (“underbudget”). 
Τρίτον, το διεφθαρμέ­νο πολιτικό κατεστημένο (“totally corrupt political establishment”). 
Tέταρτον, τον παγκο­σμισμό (“globalism”), υ­πέρ του πατριωτισμού (“patriotism”). 
Και, πέμπτον, τη διαιώνι­ση διεθνών εκκρεμοτήτων (“endless wars”). 
Αυτά τα βασικά, έχω τη γνώμη ότι φθάνουν και πα­ραφθάνουν για όσους έχουν ανατρεπτικές δημιουργικές διαθέσεις. Για όσους, δη­λαδή, ενδιαφέρονται αφ’ ε­νός να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι και αφ’ ετέρου να εκ­μεταλλευτούν το κλίμα ανα­τροπής, συνεχίζοντας με τις ανατροπές που επιθυμούν. 
Για όσους ανησυχούν για το περιβάλλον, προ ημερών έφτιαξε μία σοβαρή επιτρο­πή εμπειρογνωμόνων για να βάλει κάτω το ζήτημα. Έχει κι ο ίδιος παιδιά κι εγγόνια. Τη συμφωνία των Παρισίων την θεωρεί ασύμφορη ανο­ησία, δεν αδιαφορεί για το περιβάλλον. 
Αλλά και για όσους ανη­σύχησαν για τα προεδρικά συγχαρητήρια στους πρω­ταίτιους της συμφωνίας των Πρεσπών, μήπως πρώτα να τσεκάρουμε αν έχουμε να κάνουμε με ασύλληπτης θρασύτητας fake news; Το κείμενο, πάντως, ξενίζει. Η στάση, επίσης. Στα επίσημα sites Λευκού Οίκου και Μα­ξίμου, δεν υπάρχει κάτι. Να το ψάξουμε; ή δεν το χωρά­ει ο νους μας; 
Ρεαλισμός ή ψευδαισθή­σεις; 
Η Αμερική δεν αστειεύε­ται. Σε βαθμό που συναγω­νίζεται τη Ρωσία και την Κί­να. Άλλο θέμα τα αστεία του Trump, και πώς τα κατα­λαβαίνει κανείς –εγκαίρως η μη.
Αλλά, φευ!, το ερώτημα είναι τι κάνει η Ευρώπη. Κι αλίμονο αν δεν έχει κάτι κα­λύτερο από τις κλάψες που ακούσθηκαν προ ημερών στο Μόναχο. Εν ολίγοις, η ουσία της ιδέας Merkel: θα άδουν όλα τα πρόβατά μαζί, σε ντο μείζονα, και –πού θα πάει;– θα το ρίξει στη δίαιτα ο κροκόδειλος. 
Η Ευρώπη αυταπατάται. Μπερδεύει το πως είναι τα πράγματα με το πως θα έ­πρεπε να είναι, σε βαθμό που δεν έχει ούτε καν κά­ποια αξιόλογη άποψη για το πώς θα έπρεπε να είναι. Υ­περτιμά τις τρέχουσες δυ­νάμεις της. Ένα standing ovation προβάτων, θεωρεί­ται απάντηση στο λύκο. Ποι­ός κροκόδειλος; 
Η πρόκληση της Ιστορίας 
Κυρίως, όμως, η Ευρώπη καθυστερεί χαρακτηριστικά να καταλάβει ότι της ανή­κει ο ιστορικός ρόλος να δει πέρα από τον Trump και την Αμερική. Η Ευρώπη, υπο­στηρίζω, έχει να απαντήσει στην βασική ερώτηση: «Τι εί­ναι άνθρωπος;», στην επο­χή των media, του internet, των υπερόπλων, των τρισε­κατομμυρίων και –κυρίως!– της τεχνητής νοημοσύνης. 
Μόνο ευρωπαϊκά μυαλά θα ασχοληθούν με τον επα­νασχεδιασμό ενός κόσμου ανθρώπινου. Εκεί ακριβώς έγκειται ο ιθύνων ρόλος της Ελλάδας, συμπεριλαμβανο­μένης της σημερινής. Η Ελ­λάδα μόνον είναι σε θέση να οδηγήσει στο «Ουκ εν τω πολλώ το ευ, αλλ’ εν τω ευ το πολύ», τον κόσμο της α­πληστίας και της υπερκατα­νάλωσης. Και σε πολλά άλ­λα ισχυρά και αναγεννητικά. Αλίμονο αν αργήσουμε να το καταλάβουμε. 
Η σκληρή πραγματικότη­τα 
Η σημερινή Ευρώπη, ό­μως, έχει την Ελλάδα για υ­ποτελή παρία. Ουδείς βάζει κάτω τη σύγκριση των καθε­στώτων Βενεζουέλας – Ελ­λάδας. 
Εκπλήσσει η αδικαιολό­γητη οικονομική κατάσταση της Βενεζουέλας, αλλά όχι και της Ελλάδας. Σκανδαλί­ζουν οι προεδρικές εκλογές της Βενεζουέλας, αλλά όχι και ο βιασμός του 61,2% Ο­ΧΙ και η κυβέρνηση του 22%. Συγκινούν οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας του Καράκας, αλλά όχι και τα συλλαλητή­ρια της Θεσσαλονίκης. 
Υπάρχει εξήγηση. Κανείς, ως γνωστόν, δεν βοηθάει το πληγωμένο λιοντάρι. Αντι­θέτως, επιχειρείται μεθοδι­κά αφελληνισμός της Ελλά­δας. 
Ευλόγως αναρωτιέται κα­νείς: τι θα μπορούσε να πεί­σει την Ευρώπη, και κυρίως τη Γερμανία, ότι διέξοδος εί­ναι ο εξελληνισμός της; Ε­κτός, φυσικά, από την πρό­σκρουση στην σκληρή πραγ­ματικότητα. 
Λένε, λοιπόν, ότι το με­γαλύτερο «πανηγύρι» ξεκινά όταν πέφτουν –μέρες που ‘ναι– οι μάσκες. Αλλά ακό­μη είμαστε στους πανηγυρι­σμούς για την «απίστευτη αί­σθηση χιούμορ» της περί ης ηγέτιδος…

Κόρινθος 24 Φεβρουαρί­ου 2019 

* Ο κ. Κώστας Τζαναβά­ρας Α.Τ.Μ. – Ε.Μ.Π., σύμ­βουλος μηχανικός και με­λετητής δημοσίων έργων, πάροχος γενικών τεχνικών και επιστημονικών συμβου­λών, ktzanavaras@otenet. gr.