ΜΕ ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ ΤΗΣ ΓΝΩΜΗΣ (Φ. 1967)

 

 

     Βαγγέλης Δ. Κόκκινος, ο νεότερος *

Πρώτα η ασφάλεια, μετά η ανάπτυξη

Σε μια εποχή γεωπολιτικής αστάθειας και οικονομικής αβεβαιότητας, η Ελλάδα δεν μπορεί να έχει την πολυτέλεια να διαχωρίζει την ασφάλεια από την ανάπτυξη. Οι αμυντικές δαπάνες συχνά παρουσιάζονται ως αναγκαίο κακό, δη χρήματα που εκτρέπονται από κοινωνικές παροχές προς οπλικά συστήματα. Αυτή η οπτική, αν και επικαλείται το συναίσθημα, αγνοεί τις στρατηγικές και οικονομικές πραγματικότητες που αντιμετωπίζει η χώρα.

Η θέση της Ελλάδας στο σταυροδρόμι της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου την τοποθετεί σε μια εξαιρετικά εκτεθειμένη θέση. Η διατήρηση μιας αξιόπιστης αποτρεπτικής δύναμης δεν είναι μόνο θέμα εθνικής επιβίωσης, αλλά και προϋπόθεση για την οικονομική εμπιστοσύνη. Οι επενδυτές, η ναυτιλία, ο τουρισμός και τα ενεργειακά έργα εξαρτώνται όλα από τη σταθερότητα. Οι αμυντικές δαπάνες, επομένως, εγγυώνται τις συνθήκες που επιτρέπουν τη λειτουργία της πολιτικής οικονομίας.

Επιπλέον, οι στρατιωτικές προμήθειες δεν αφορούν μόνο τον εξοπλισμό. Υποστηρίζουν την εξειδικευμένη εργασία, την προηγμένη μηχανική, την εφοδιαστική και την έρευνα, κατ’ επέκταση την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών που μπορούν να προσδώσουν συγκριτικά πλεονεκτήματα. Τα ελληνικά ναυπηγεία, οι αεροδιαστημικές εγκαταστάσεις και τα κέντρα συντήρησης παρέχουν υψηλής αξίας θέσεις εργασίας που δεν μπορούν εύκολα να εξωτερικευθούν, αποδεικνύοντας πώς οι στρατηγικές δαπάνες μπορούν να διατηρήσουν τη βιομηχανική ικανότητα. Όταν είναι δομημένα με έξυπνο τρόπο, τα αμυντικά προγράμματα στηρίζουν τις εγχώριες αλυσίδες εφοδιασμού και δημιουργούν τεχνολογικές επιδράσεις που ωφελούν τους πολιτικούς τομείς, από τις τηλεπικοινωνίες έως την κυβερνοασφάλεια.

Οι επικριτές συχνά υποστηρίζουν ότι οι στρατιωτικοί προϋπολογισμοί εκτοπίζουν τις κοινωνικές δαπάνες. Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση προϋποθέτει μια οικονομία μηδενικού αθροίσματος. Στην πράξη, οι δημόσιες επενδύσεις που στοχεύουν στην εθνική ασφάλεια μπορούν να λειτουργήσουν ως σταθεροποιητικός παράγοντας κατά τη διάρκεια των υφέσεων, διατηρώντας τη ζήτηση όταν οι ιδιωτικές επενδύσεις υποχωρούν. Η εμπειρία της Ελλάδας σε περιόδους οικονομικής κρίσης δείχνει ότι οι τομείς που συνδέονται με την άμυνα παρέμειναν ανθεκτικοί παρά τις πολυάριθμες παθογένειες και την κακοδιαχείριση των εκάστοτε κυβερνώντων, αποτρέποντας μια βαθύτερη βιομηχανική κατάρρευση.

Επιπλέον, οι αμυντικές δεσμεύσεις της Ελλάδας ενισχύουν τη θέση της στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κάτι που μεταφράζεται σε διπλωματική επιρροή, εγγυήσεις ασφάλειας και πρόσβαση σε κοινή τεχνολογία. Αυτές οι σχέσεις δεν είναι αφηρημένες, καθώς διαμορφώνουν τις εμπορικές ροές, την ενεργειακή συνεργασία και την περιφερειακή ισχύ.

Τίποτα από αυτά δεν υποδηλώνει ανεξέλεγκτες δαπάνες ή έλλειψη εποπτείας. Οι επενδύσεις στην άμυνα πρέπει να είναι διαφανείς, να βασίζονται στην εγχώρια οικονομία και να ευθυγραμμίζονται με τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Ωστόσο, η εγκατάλειψη ή η δραστική μείωση των επενδύσεων αυτών υπέρ βραχυπρόθεσμων εξοικονομήσεων θα ήταν λάθος. Η ασφάλεια δεν είναι ένα περιφερειακό ζήτημα, αλλά μια προϋπόθεση για την ευημερία.

Σε έναν κόσμο όπου οι οικονομικές κρίσεις και οι στρατιωτικές απειλές αλληλεπικαλύπτονται όλο και περισσότερο, η Ελλάδα πρέπει να σκεφτεί ολιστικά. Οι αμυντικές δαπάνες, όταν εντάσσονται σε μια ευρύτερη βιομηχανική και στρατηγική πολιτική, δεν αποτελούν εμπόδιο για την ανάπτυξη, αλλά πυλώνα της.

 

*Ο Ευάγγελος Δ. Κόκκινος, ο νεότερος, είναι δημοσιογράφος, γεωπολιτικός αναλυτής και τελειόφοιτος Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών επιστημών στο Αγγλικό Πανεπιστήμιο του Derby.