ΜΕ ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ ΤΗΣ ΓΝΩΜΗΣ (Φ. 1948)

 

 

 

     Βαγγέλης Δ. Κόκκινος, ο νεότερος *

 

Μάλερ και το χαμένο ένστικτο των εθνών

Στις συμφωνίες του Γκούσταβ Μάλερ, αναδύεται ο ανήσυχος παλμός μιας αυτοκρατορίας που πνέει τα λοίσθια. Η ένωση των εγχόρδων, ο παλμός της ορχήστρας και οι ξαφνικές σιωπές ανάμεσα στα ξεσπάσματα δεν είναι απλώς ο εσωτερικός κόσμος του συνθέτης, αλλά είναι η μουσική υπόκρουση ενός κόσμου που βαδίζει υπνωτισμένος προς την κατάρρευση, των ηγετών που είναι κωφοί στην καταστροφή και ενός λαού που επιβαρύνεται από τη μνήμη άλλων εποχών αλλά στερείται προνοητικότητας. Ο Μάλερ δεν συνέθεσε για την εποχή του, αλλά για τη δική μας.

Ζούμε σε μια χώρα που ο ίδιος της ο μύθος αποτελεί τροχοπέδη, κυβερνάται από μια τάξη που συγχέει τη διοίκηση με την ηγεσία και τη συμμόρφωση με τη διπλωματία. Στη σημερινή γεωπολιτική - έναν κόσμο κατακερματισμένο όπου αναδύονται συνεχώς νέοι «ψυχροί πόλεμοι» - το ελληνικό κράτος μοιάζει να διευθύνεται από μέτριους γραφειοκράτες που επαναλαμβάνουν μια απαρχαιωμένη «παρτιτούρα». Ενάντια στην αναζωπύρωση των τεκτονικών δυνάμεων της παγκόσμιας εξουσίας — τον ρωσικό ρεβανσισμό, την αμερικανική παρακμή που καλύπτεται από την ψηφιακή εξέλιξη, τον κινεζικό πραγματισμό που απλώνεται σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας - οι ηγέτες μας εξακολουθούν να μιλούν την αφηρημένη γλώσσα της τεχνοκρατίας. Δεν υπάρχει ένστικτο, δεν υπάρχει αίσθημα του επείγοντος, δεν υπάρχει όραμα.

Ο Μάλερ καταλάβαινε ότι για να επιβιώσει κανείς στη σύγχρονη εποχή, πρέπει να ακούει τα υπόγεια ρεύματα - τις μελωδίες κάτω από τον θόρυβο. Τι ακούει σήμερα η Ελλάδα; Τα πρωτόκολλα του ΝΑΤΟ; Τις ευρωπαϊκές οδηγίες; Τα white paper από τις Βρυξέλλες ή τα tweets των think tanks από την Ουάσιγκτον;

Η γεωπολιτική γειτονιά μας βράζει: πόλεμος στην Ουκρανία, αστάθεια στα Βαλκάνια, αυταρχισμός και νέο-οθωμανισμός στην Τουρκία, ενεργειακά παιχνίδια στην Ανατολική Μεσόγειο. Ωστόσο, η Ελλάδα, κάποτε ένα έθνος με έντονη συνείδηση, τώρα συμπεριφέρεται σαν άβουλο πιόνι. Παραδίδουμε νησιά για αμυντικές συμφωνίες, πουλάμε κρίσιμες υποδομές σε ξένα συμφέροντα και επαινούμε τις «στρατηγικές συνεργασίες» που μας αντιμετωπίζουν ως χρήσιμο έδαφος και όχι ως ισότιμους παίκτες.

Πού είναι το εθνικό ένστικτο που αναγνωρίζει ότι οι συμμαχίες χωρίς αξιοπρέπεια είναι απλώς εξάρτηση; Πού είναι η φαντασία που βλέπει πέρα από τις εκλογές και στους βαθύτερους ρυθμούς της ιστορίας;

Η Ελλάδα έχει περάσει πάρα πολύ καιρό τιμώντας τις στάχτες — του Βυζαντίου, της επανάστασης, του ηρωισμού του 20ού αιώνα. Αλλά έχει ξεχάσει τη φωτιά. Έχει ξεχάσει πώς να συμπεριφέρεται σαν έθνος, όχι απλώς σαν μια επαρχία στο μεγάλο ευρωπαϊκό πείραμα.

Είναι καιρός να σταματήσουμε να μπερδεύουμε τη διπλωματία με την υπακοή, τη σιωπή με τη σταθερότητα και την παθητικότητα με την ειρήνη. Οι συνθέσεις του Μάλερ μας διδάσκουν να ακούμε την καταιγίδα πριν έρθει. Η κυβέρνησή μας, δυστυχώς, δεν ακούει καν τη φθινοπωρινή βροχή.

 

 

*Ο Ευάγγελος Δ. Κόκκινος, ο νεότερος, είναι δημοσιογράφος, γεωπολιτικός αναλυτής και φοιτητής Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών στο Αγγλικό Πανεπιστήμιου του Derby.