Προϋπόθεση της «συγγνώμης» είναι το φιλότιμο (Φ. 1947)
*Γράφει ο Σταύρος Καλεντερίδης
Προϋπόθεση για να ζητήσει κάποιος συγγνώμη είναι να έχει φιλότιμο. Και η λέξη φιλότιμο είναι μια από τις ελληνικές λέξεις που δεν μεταφράζονται εύκολα. Η κ. Άγκελα Μέρκελ επισκέφθηκε την Ελλάδα, όπως συνηθίζουν να κάνουν οι πολιτικοί παλαίμαχοι διεθνώς, μηδέν των ημετέρων εξαιρουμένων, ώστε να συνεχίσουν με έναν τρόπο να υπάρχουν, μέσω «νουθεσιών» και «διδαγμάτων» προς τους επόμενους.
Ας μην αυταπατώμεθα, δεν πρόκειται για πράξη ανιδιοτέλειας ή εκπαιδευτικής διάθεσης. Πρόκειται για απόπειρα αποκατάστασης υστεροφημίας.
Η κ. Μέρκελ, σε μια γεμάτη αίθουσα στο Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος, έδωσε μια «ανθρώπινη» (sic) συνέντευξη στον δημοσιογράφο κ. Παπαχελά, δέκα χρόνια μετά την κρίση. Η πάλαι ποτέ «σιδηρά κυρία» της Ευρώπης, που πρωτοστάτησε στον «εξορθολογισμό» του ελληνικού κράτους μέσω των μνημονίων, εγείροντας τεράστιες κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις, διαδηλώσεις με πανό “persona non grata” και σφοδρές πολιτικές συγκρούσεις, επιχείρησε να εξωραΐσει την εικόνα της. Μετέθεσε την ευθύνη στον εκλιπόντα Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, υποβάθμισε τον ρόλο των Αμερικανών, και επιχείρησε να προσδώσει ένα προσωπικό, συγκινησιακό στοιχείο, λέγοντάς μας πως έκλαψε. Διότι πιέστηκε. Μάλιστα.
Όσοι τα ζήσαμε, αλλά και όσοι τα μελετούν, γνωρίζουν πως η Ελλάδα μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008, βρέθηκε στον κυκεώνα της οικονομικής κρίσης που έσκασε και άνοιξε διάπλατα, πρώτη από τις ευρωπαϊκές χώρες, την πόρτα στο ΔΝΤ. Δεν είμαστε άμοιροι ευθυνών. Και, όπως αποδεικνύεται τα τελευταία χρόνια, δεν μάθαμε και πολλά. Ο «κλέψας του κλέψαντος» συνεχίζει εις βάρος της έντιμης και εργατικής πλειοψηφίας.
Κάποτε στην Ελλάδα κάποιοι πίστευαν ότι το μοίρασμα επιδομάτων αφειδώς και η διασπάθιση των κοινοτικών κονδυλίων της EΟΚ/ΕΕ, που αντί να επενδυθούν σε παραγωγικές δραστηριότητες, κατευθύνονταν σε τσέπες και στη διόγκωση του Δημοσίου για τα ψηφαλάκια, μας καθιστούσε με έναν τρόπο «μάγκες» και «πονηρούς» αφού δεν μας έπαιρναν χαμπάρι οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι. Μέχρι που μας πήραν.
Επομένως, την ώρα της κρίσης ποιος θα σώσει τις γαλλικές και γερμανικές τράπεζες; Ποιος θα σώσει το ευρωπαϊκό οικονομικό οικοδόμημα; Ο «μάγκας». Να τα δώσει πίσω. Και με τόκο. Κι αφού δεν μπορείτε, σου λέει, να βάλετε τάξη μόνοι σας, θα σας βάλουμε εμείς. Να λοιπόν η δανειακή σύμβαση που δέσμευσε τη χώρα, να και τα συνακόλουθα μνημόνια για την εφαρμογή της δανειακής. Το πείραμα έπαιρνε σάρκα και οστά.
Η κρίση δεν ήταν, όμως, αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο, αλλά προϊόν συστημικών ελλείψεων της ίδιας της Ευρωζώνης. Πράγματι η Ελλάδα υπήρξε «θύμα δομικών αδυναμιών της ΕΕ». Και αναρωτιόμαστε: που είναι η αποκατάσταση από τον θύτη, ή, έστω, τον δικαστή; Αλλά πως να περιμένει κανείς αποκατάσταση, όταν πρόκειται για το ίδιο «πρόσωπο»;
Ο ελληνικός λαός που υπέστη συνθλιπτική λιτότητα, οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση αλλά και εθνικό εξευτελισμό ως αποτέλεσμα των επιβαλλόμενων έξωθεν πολιτικών διατηρεί ακόμα νωπές τις μνήμες αυτής της περιόδου. Η παντελής απώλεια εθνικής κυριαρχίας επέτρεψε στην κ. Μέρκελ και τους συν αυτής να ποδοπατήσουν έναν λαό προκειμένου να διασωθούν οι ευρωπαϊκές και κυρίως οι γαλλογερμανικές τράπεζες. Καμία αναφορά δεν έγινε στις τραγικές συνέπειες αυτής της πολιτικής: αυτοκτονίες, φτωχοποίηση, ανεργία, μαζική μετανάστευση νέων, ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας. Ο τεχνοκρατικός κυνισμός των αριθμών σε πλήρη αποσύνδεση με την κοινωνική πραγματικότητα. Καμία έκπληξη.
Παρόλα αυτά η κ. Μέρκελ «έμεινε άφωνη» με το δημοψήφισμα και μας είπε ότι σεβάστηκε τη δημοκρατική βούληση του ελληνικού λαού. Βέβαια, η Ελλάδα, σε μια εξαιρετικά ταραχώδη στιγμή, αντιμετωπίστηκε με τον γνωστό τεχνοκρατικό τρόπο. Η εθνική κυριαρχία μετατράπηκε σε υπό διαχείριση «αστάθεια». Η κ. Μέρκελ που σήμερα μιλά για δημοκρατική βούληση του ελληνικού λαού, επέμεινε τότε στη ψυχρή, άκαμπτη λογική της πειθαρχίας, προκειμένου να αποφευχθεί το Grexit και να διαφυλαχθούν, πρωτίστως, τα γερμανικά και συνακόλουθα τα ευρωπαϊκά συμφέροντα. Λογική στην οποία ενέδωσε -κακά τα ψέμματα- η τότε ελληνική κυβέρνηση. Η βούληση του ελληνικού λαού πήγε, ομολογουμένως, περίπατο. Εκεί να δείτε 17 ώρες δάκρυα.
Παράλληλα δεν ακούσαμε λέξη για την παράνομη μετανάστευση. Κι όμως, όλοι θυμόμαστε τις διαδοχικές επισκέψεις της, από την Αλβανία, στο βόρειο τόξο γειτόνων της Ελλάδας που κατέληγε σε επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη με επίκεντρο «την προσφυγική κρίση» και τη συνεργασία ΕΕ- Τουρκίας. Στην Ελλάδα, πάντως, δεν ήρθε. Ήρθαν τα κύματα της παράνομης μετανάστευσης. Ένα έμπειρο κράτος με ανθεκτικούς θεσμούς και δομές θα δυσκολευόταν να διαχειριστεί τέτοιο όγκο ανθρώπων. Πόσο μάλλον η Ελλάδα της κρίσης. Ενδιαφέρον το timing των επισκέψεων εν αναμονή των αποφάσεων της κυβέρνησης μετά το δημοψήφισμα…
Επιπροσθέτως, η εικόνα μιας Γερμανίας που διεκδικεί ρόλο ρυθμιστή και προστάτη της ευρωπαϊκής τάξης, χωρίς όμως να αναλαμβάνει ιστορικές ευθύνες δεν περιορίζεται στο σήμερα. Το διαχρονικό ελληνικό αίτημα για αποκατάσταση της ιστορικής δικαιοσύνης, με αιχμή τις πολεμικές αποζημιώσεις και το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο από τη ναζιστική Γερμανία, παραμένει μέχρι σήμερα αναπάντητο και προσβλητικά παραγνωρισμένο. Για τη Γερμανία, αυτά θεωρούνται «παρελθόν» που δεν πρέπει να διαταράσσει τις κατά τα άλλα «εξαιρετικές σχέσεις» και το «κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης». Την ίδια στιγμή, ο ελληνικός λαός κλήθηκε να ματώσει επί μια δεκαετία για να εξοφλήσει στο ακέραιο δάνεια και τόκους που του επιβλήθηκαν υπό το καθεστώς οικονομικής ασφυξίας και εθνικής ταπείνωσης. Η ηθική αυτή ασυμμετρία παραμένει ανοιχτή πληγή στην συνείδηση των Ελλήνων.
Το να λες, λοιπόν, «ευχαριστώ», αντί για «συγγνώμη» δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια ακόμα ένδειξη γερμανικής αλαζονείας και αυταρέσκειας. Το λιγότερο προσβλητική για την αξιοπρέπεια των Ελλήνων πολίτων. Ας αφήσουμε τον ιστορικό του μέλλοντος να κρίνει αν η κ. Μέρκελ υπήρξε υπεύθυνη ηγέτης ή διαχειριστής μιας άδικης πολιτικής. Ο ελληνικός λαός που ακόμα μετρά τις πληγές που άφησε η κρίση την έχει ήδη κατατάξει. Εκείνη και τους συνδαιτημόνες της. Εντός και εκτός.
Η Ελλάδα δεν χρειάζεται διπλωματικά ευγενικές περιοδείες με συγκαταβατικά χαμόγελα. Χρειάζεται ειλικρίνεια, εντιμότητα, αναγνώριση λαθών και μια Ευρώπη που σέβεται την ιστορία, την κυριαρχία και τους λαούς της. Όταν όμως ακούμε «ευχαριστώ» αντί «συγγνώμης», δεν μπορούμε να περιμένουμε και πολλά. Και το να ζητήσεις ένα ειλικρινές «συγγνώμη» προϋποθέτει φιλότιμο.
Από την άλλη, ας δείξουμε και εμείς πια σε αυτή τη χώρα των ατελείωτων σκανδάλων και της διαχρονικής καταλήστευσης του κοινοτικού χρήματος εις βάρος της εντίμου εργατικής πλειοψηφίας, ότι αξίζουμε αυτό το φιλότιμο όταν το απαιτούμε από τους άλλους. Και με το να στρέφουμε τη προσοχή του κοσμάκη μονίμως στο 2015, όχι δεν τον αποπροσανατολίζουμε από την αποκάλυψη της λαμογιάς, της κλοπής και των ασύλληπτων δικαιολογιών καταλήστευσης εις βάρος του. Οι αυταπάτες τελείωσαν το 2015. Μια και καλή. Αν δεν με πιστεύετε, ρωτήστε την Κοβέσι.
Μανταλένα Παπαδοπούλου – Διεθνολόγος
Δημοσιεύτηκε https://geopolitico.gr/2025/8 Ιουλίου 2025 στις 16:23
*ο Σταύρος Καλεντερίδης είναι αρθρογράφος του geopolitico.gr
Αφήστε ένα σχόλιο