ΜΕ ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ ΤΗΣ ΓΝΩΜΗΣ (Φ. 1961)

 

 

 

     Βαγγέλης Δ. Κόκκινος, ο νεότερος *

 

 

Η υπεράσπιση των ΕΛΤΑ δεν είναι νοσταλγία, αλλά έκκληση για ισορροπία!

 

Η απόφαση να ανασταλεί η λειτουργία 204 καταστημάτων των ΕΛΤΑ δεν έλαβε χώρα εν μια νυκτί, αλλά αποτελεί μέρος της πηγαίας κρατικής ανάγκης ιδιωτικοποίησης όλων των κρίσιμων υποδομών και υπηρεσιών μετά την κρίση. Δυστυχώς, είναι το άδοξο τελευταίο κεφάλαιο μιας μακράς ιστορίας: από τη σκονισμένη, χαοτική λειτουργία του ταχυδρομείου του 19ου αιώνα που ένωνε διάσπαρτα χωριά, έως τη δημόσια υπηρεσία του 20ού αιώνα που κράτησε τη χώρα ενωμένη μέσα από πολέμους, μεταναστεύσεις και οικονομικές κρίσεις. Τα ΕΛΤΑ ήταν κάποτε κάτι περισσότερο από ένα δίκτυο logistics. Ήταν μια δημόσια αρτηρία που μετέφερε συντάξεις, γράμματα, δέματα και, κυρίως, δημιουργούσε εμπιστοσύνη, συναισθήματα μεταξύ απομακρυσμένων συντρόφων και ανθρώπινη επαφή. Η πρόσφατη ανακοίνωση ότι σχεδόν τα μισά από τα καταστήματά τους θα κλείσουν, μοιάζει λοιπόν, για πολλούς, με απότομο κόψιμο αυτής της αρτηρίας. 

Αξίζει λοιπόν να σημειώσουμε πως όσοι το παρουσιάζουν ως ένα απλό λογιστικό πρόβλημα έχουν δίκιο μόνο εν μέρει. Ναι, οι σύγχρονες ταχυδρομικές υπηρεσίες αντιμετωπίζουν τεχνολογικές αναταραχές και δημοσιονομικές πιέσεις. Η διοίκηση υποστηρίζει ότι τα κλεισίματα στοχεύουν στη βιωσιμότητα και στην ψηφιακή μετάβαση. Ωστόσο, οι θεσμοί δεν είναι μόνο ισολογισμοί. Τα ταχυδρομεία είναι κέντρα κοινότητας και ζωτικής σημασίας -ειδικά στα νησιά, στα ορεινά χωριά και στα προάστια, όπου οι ιδιωτικοί πάροχοι δεν θεωρούν κερδοφόρο να ανταγωνιστούν. 

Οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων πρέπει επιτέλους να καταλάβουν πως η Ελλάδα δεν είναι ένα εργαστήριο για να δοκιμαστεί αν κάθε δημόσια λειτουργία πρέπει να υποκύψει στους βραχυπρόθεσμους δείκτες αποδοτικότητας των εφήμερων τεχνοκρατών. Ένα λειτουργικό ταχυδρομικό δίκτυο σταθεροποιεί τις τοπικές οικονομίες, προσφέρει θέσεις εργασίας με προβλέψιμους μισθούς και διατηρεί ένα βασικό επίπεδο υπηρεσιών που οι αγορές συχνά παραμελούν. Όταν οι κρατικές υπηρεσίες υποχωρούν, τα κόστη εξωτερικεύονται: οι ηλικιωμένοι ταξιδεύουν πιο μακριά, οι μικρές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις ή επιπλέον χρεώσεις και η κοινωνική συνοχή διαταράσσεται. Η πολιτική αντίδραση -έντονες παρεμβάσεις στη Βουλή από όλο το πολιτικό φάσμα και η δημόσια παραίτηση του Διευθύνοντος Συμβούλου των ΕΛΤΑ εν μέσω της αναταραχής- δείχνει πόσο νευραλγικό έχει γίνει το ζήτημα. Τούτων λεχθέντων, δεν πρόκειται απλώς για εταιρική διαχείριση, αλλά για το είδος της κοινωνίας που επιλέγουμε να είμαστε.

Η υπεράσπιση των ΕΛΤΑ δεν είναι νοσταλγία, αλλά έκκληση για ισορροπία. Ο εκσυγχρονισμός πρέπει να προχωρήσει, αλλά δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως πρόσχημα για την αποδυνάμωση ενός θεσμού που παρέχει καθολικές υπηρεσίες. Μια καλύτερη πορεία θα συνδύαζε επενδύσεις στην εφοδιαστική των δεμάτων και στα ψηφιακά εργαλεία με σύγχρονες δημόσιες πολιτικές: κινητές μονάδες, κοινοτικά ταμεία, κοινωνικά τιμολόγια και στοχευμένες επιδοτήσεις -όλα σχεδιασμένα για να διατηρήσουν την παρουσία των ταχυδρομικών υπηρεσιών όπου οι αγορές αποτυγχάνουν. Ως εκ τούτου, επιβάλλεται διατήρηση της ραχοκοκαλιάς του δημόσιου τομέα και η καινοτομία να την ενισχύσει αντί να την εξαλείψει.

Αν επιτρέψουμε να κρίνονται οι δημόσιες υπηρεσίες αποκλειστικά με βάση το άμεσο κέρδος, γινόμαστε φτωχότεροι πνευματικά, κοινοτικά και πολιτιστικά. Η αξία των δημόσιων θεσμών δεν μετριέται μόνο σε ευρώ, αλλά και στην καθημερινή αξιοπρέπεια και προσβασιμότητα που εγγυώνται σε κάθε πολίτη.

 

*O Ευάγγελος Δ. Κόκκινος, ο νεότερος, είναι δημοσιογράφος, γεωπολιτικός αναλυτής και τελειόφοιτος Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών επιστημών στο Αγγλικό πανεπιστήμιο του Derby.