UNICS - Πώς είναι να ζεις κάθε καλοκαίρι με την απειλή της φωτιάς; (Φ. 1944)

 

    

 

Από Unics (Δημοσιεύσεις Facebook)

 Κυριάκος Κόκκινος *

Σε αναμονή μίας ακόμη ποινικής δίκης, με 220 κατηγορουμένους, που προχωρά μετ' εμποδίων, ευκαιρία να διαβάσω το επίκαιρο άρθρο, που μου έστειλε ο καλός φίλος Σταύρος Τσογκανής, για τους κινδύνους από τη φωτιά και τις χρόνιες παθογένειες του κρατικού μηχανισμού πυροπροστασίας. 

Η δίκη για το Μάτι με τους 104 νεκρούς από μια πυρκαγιά, που απεδείχθη πλέον ότι αφέθηκε να εξελιχθεί χωρίς καμμία ανάσχεσή της, ολοκληρώθηκε, αναδεικνύοντας το τεράστιο ζήτημα της εξάρτησης της ασφάλειας των πολιτών από πλήθος αλληλοεπηρεαζόμενων παραμέτρων. 

Σε άλλο άρθρο θα γράψω για τα μαθήματα, που θα έπρεπε να έχουμε πάρει και δεν φαίνεται να τα ενσωματώσαμε στην ατομική και πολιτειακή μας καθημερινότητα. 

Ως διδαχθήκαμε στη συστημική ανάλυση η θεραπεία πολυσύνθετων προβλημάτων απαιτεί συνειδητή ενεργοποίηση όλων των μετόχων του προβλήματος, διαβαθμισμένη μεν, πλην όμως υπαρκτή και την ανάλυση όλων των επιδρόντων παραγόντων. Κλίμα κι όσων το επηρεάζουν, φυσικό περιβάλλον, ετοιμότητα, εκπαίδευση και συνειδητή στάση έναντι των κινδύνων και αναγκών εκ μέρους της Πυροσβεστικής, Πολιτικής Προστασίας, Περιφέρειας, ΟΤΑ, Εθελοντών, Πολιτών, Δασικής υπηρεσίας, λοιπών κρατικών υπηρεσιών, υλικοτεχνική υποδομή...

Όσο δεν γίνεται μία τέτοια ανάλυση κι όσο τα συμπεράσματα, κυρίως δε οι αναγκαίες συστημικές παρεμβάσεις δεν ενσωματώνονται στις ανωτέρω λειτουργίες, ώστε να ενεργούν αυτοματοποιημένα, οι ζωές μας είναι καταδικασμένες να υφίστανται τη δοκιμασία του φόβου και της διαρκούς ανασφάλειας.

 

Ένα μικρό απόσπασμα από την δημοσίευση του www.lifo.gr

Πώς είναι να ζεις κάθε καλοκαίρι με την απειλή της φωτιάς;

Όσοι επέλεξαν να ζήσουν κοντά στη φύση, προσδοκώντας μια καλύτερη ποιότητα ζωής, το πληρώνουν ακριβά, ειδικά τα τελευταία χρόνια, ζώντας κάθε καλοκαίρι σε κατάσταση επιφυλακής.

Ντίνα Καράτζιου 10.6.2025 | 07:30

Κάθε καλοκαίρι, χιλιάδες πολίτες στην Αττική που ζουν κοντά σε δάση βρίσκονται αντιμέτωποι με την ίδια πραγματικότητα: την πιθανότητα μιας καταστροφικής πυρκαγιάς. Μέσα από μαρτυρίες πολιτών που ζουν σε περιοχές στις οποίες η πρόκληση πυρκαγιάς, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, είναι ένα πολύ πιθανό ενδεχόμενο, η LiFO αναδεικνύει την αγωνία του μόνιμου κινδύνου, την ανασφάλεια αλλά και την απογοήτευση από τη λειτουργία της διοίκησης, που έχει μετακυλήσει ένα μεγάλο μερίδιο της ευθύνης για την πρόληψη στους πολίτες.

Ακόμη και όσοι έχουν την πρόθεση να συμμορφωθούν σε αυτό το μερίδιο ατομικής ευθύνης, αδυνατούν, καθώς πολλές από τις παρεμβάσεις είναι πρακτικά ανεφάρμοστες και εξαιρετικά κοστοβόρες. Και δεν μιλάμε βέβαια για την υπεύθυνη διαχείριση των σκουπιδιών, τον καθαρισμό από τα ξερά χόρτα και την απομάκρυνση άλλων εύφλεκτων υλικών από τα οικόπεδα και τις κατοικίες τους. 

Ανάμεσα στις πολύπλοκες, κοστοβόρες και για πολλούς αντιπεριβαλλοντικές απαιτήσεις της νέας νομοθεσίας και σε ό,τι μπορεί τελικά να εφαρμοστεί στην πράξη, παρεμβαίνει η σκληρή πραγματικότητα του καλοκαιριού και η πυρκαγιά που μπορεί να ξεσπάσει ανά πάσα στιγμή. Ο Σταύρος Τσογκανής είναι κάτοικος Διώνης Πικερμίου και εδώ και πολλά χρόνια εθελοντής πυροφύλακας. Μιλά για την προσωπική του επιλογή να ζήσει εκτός πόλης και μεταφέρει με αμεσότητα την εμπειρία του:

«Πολλά πράγματα θα μπορούσαν ενδεχομένως να γίνουν, αλλά σε μια άλλη χώρα, όχι στη δική μας. Παντού υπάρχει ένα σαθρό υπόβαθρο. Κατά τύχη εμείς ζούμε και επιβιώνουμε εδώ πέρα».

«Mεγάλωσα μέχρι τα 15 μου στην επαρχία. Στη συνέχεια ήρθα στην Αθήνα, όπου έζησα σε πυκνοκατοικημένες συνοικίες: Παγκράτι, Ν. Σμύρνη, Κεραμεικό. Πάντα, όμως, είχα το όνειρο να ζήσω –όπως παιδί– στην εξοχή, όσο μακριά γινόταν από τα τσιμέντα. Κυνηγώντας το όνειρο, έφτασα στα 46 χρόνια μου στη Διώνη του Πικερμίου, έναν οικισμό στις υπώρειες της νοτιοανατολικής Πεντέλης με δάση πέριξ αυτού αλλά και μικρά έως μεγάλα αλσύλλια εντός του οικιστικού ιστού. Κατάφερα και ανέθρεψα τα παιδιά μου έτσι όπως ήθελα: να παίζουν ελεύθερα στα χώματα, στα χωράφια, στα δάση, στα ποτάμια».

Ζώντας με τον φόβο

Από τα πρώτα χρόνια όμως, όπως λέει, «φάνηκαν οι δυσκολίες της ζωής στο όνειρο αυτό, κυρίως εξαιτίας των μεγάλων πυρκαγιών. Το 2005 μια πυρκαγιά έπληξε γειτονικές, όμορες περιοχές, όπως η Καλλιτεχνούπολη, και ξεκίνησε ο φόβος. Επέστρεφα, τότε, από ταξίδι στην Κωνσταντινούπολη και στα σύνορα έμαθα για τη φωτιά. Πήρα το αεροπλάνο από Αλεξανδρούπολη και γύρισα εσπευσμένα στην περιοχή μου, αφήνοντας την οικογένεια να επιστρέψει με το πούλμαν, μήπως και χρειαστεί να κάνω κάτι στο σπίτι. Το 2007 είχαμε τις πυρκαγιές στην Πελοπόννησο και στην Πάρνηθα. Τότε συνειδητοποιήσαμε αρκετοί κάτοικοι το ευάλωτο…

Δεν είχαμε ξαναζήσει την απειλή μιας ολοκληρωτικής καταστροφής. Σε δύο χρόνια, το 2009, η μεγάλη πυρκαγιά από τα βόρεια της Πεντέλης, αρκετά μακριά, έφτασε δρασκελώντας το βουνό και σε εμάς. Τότε εκκενώθηκε το σπίτι για πρώτη φορά. Η μεγάλη πυρκαγιά, στην τρίτη μέρα εκδήλωσής της πλέον, έφτασε στις παρυφές του οικισμού μας και μόνο χάρη στα ριψοκίνδυνα περάσματα ιταλικών Canadair δεν μπήκε μέσα στον οικισμό. Από τότε ο φόβος είναι μόνιμος, κάθε καλοκαίρι. Η εγρήγορση είναι συνεχής και ανάλογες οι προετοιμασίες. Να μην υπάρχει καύσιμη ύλη (χόρτα, ξερόκλαδα) στον περιβάλλοντα χώρο των κατοικιών και φυσικά να υπάρχει ένα σακίδιο έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση εκκένωσης. Αρκετές φορές φτάσαμε στο σημείο να φορτώσουμε σκυλιά και γατιά στο αυτοκίνητο και να φύγουμε, όπως στην καταστροφική πυρκαγιά στο Μάτι το 2018. Τότε, από καθαρή εύνοια της τύχης, η φωτιά στράφηκε στα ανατολικά με τα γνωστά τραγικά αποτελέσματα.

Το 2022 η φωτιά ξέσπασε βορειοανατολικά του γειτονικού οικισμού που λέγεται Ντράφι. Οι πρώτες εστίες της ήταν στις πλαγιές μιας μεγάλης ρεματιάς και σε λίγες ώρες διατάχθηκε και πάλι η εκκένωση του οικισμού, μέχρι το μεσημέρι της επόμενης μέρας που η κατάσταση έγινε εφικτό να τεθεί υπό έλεγχο. Στην εκκένωση συμμετείχε σχεδόν το σύνολο του οικισμού, πλην εξαιρέσεων, δηλαδή κάποιων κατοίκων που αποφάσισαν ότι δεν θα εγκαταλείψουν τις εστίες τους, αποφασισμένοι να το παλέψουν όπως μπορούσαν. Το ίδιο συνέβη και πέρσι, τον Αύγουστο του 2024: ακριβώς το ίδιο σκηνικό, με τη φωτιά να έρχεται και πάλι από τα βόρεια, έχοντας υπερκεράσει τον ορεινό όγκο της Πεντέλης».

Μετά το Μάτι ήρθε ο μεγάλος φόβος

Ο Σταύρος Τσογκανής ζει στην περιοχή με την οικογένειά του τα τελευταία 24 χρόνια. Τον ρωτάμε αν είχε πάντα την ίδια αγωνία, αν βρισκόταν πάντα σε εγρήγορση, ή αν τα τελευταία χρόνια ο φόβος και η ανασφάλεια είναι μεγαλύτερα. Στην αρχή, όπως λέει, «υπήρχε μια ανεμελιά, άγνοια κινδύνου μάλλον. Όπως προανέφερα, πήραμε την πρώτη πικρή γεύση του κινδύνου το 2005, η οποία κορυφώθηκε το 2009 και στη συνέχεια παγιώθηκε. Με την πυρκαγιά στο Μάτι, βλέποντας την πλήρη ανικανότητα των υπευθύνων, ήρθε ο μεγάλος φόβος. Τι εννοώ; Απλώς το γεγονός ότι τα στελέχη της Πυροσβεστικής το πρωί της τραγικής μέρας είχαν δει τη φωτιά να περνάει με ταχύτητα την τεράστια σε πλάτος Εθνική Οδό Αθηνών - Κορίνθου, στα Γεράνεια και στην Κινέτα. Και το ίδιο απόγευμα πίστεψαν ότι η πολύ μικρότερη σε πλάτος Λεωφόρος Μαραθώνος θα συγκρατούσε, ως αντιπυρική ζώνη, τη φωτιά. Και δεν έδωσαν εκκένωση στο Μάτι. Και χάσαμε πάνω από 103 ανθρώπους, χώρια οι εγκαυματίες, που ακόμη κουβαλούν και θα κουβαλούν και στο μέλλον τους εφιάλτες τους.

Η ανικανότητα των υπευθύνων ήρθε και έδεσε με την ασυνεννοησία μεταξύ τους. Η αστυνομία να μην ξέρει τι να κάνει και τι ακριβώς γίνεται στο Μάτι και στην ευρύτερη περιοχή. Το Λιμενικό το βράδυ εκείνο επέτρεπε στα πλοία να αποβιβάζουν επιβάτες από τα νησιά στη Ραφήνα, με αποτέλεσμα το ήδη ευρισκόμενο σε τεράστια συμφόρηση οδικό δίκτυο να φρακάρει ακόμη περισσότερο, με τη φωτιά ήδη να έχει φτάσει μέσα στην πόλη. Επομένως, ναι, η αγωνία είναι πάντα η ίδια, αλλά δυστυχώς παγιωμένη στα ύψη!».

Τον ρωτάμε αν άλλαξε κάτι τα τελευταία 7-8 χρόνια σε ό,τι αφορά τις παθογένειες που αναφέρθηκαν παραπάνω: «Ας δούμε την περσινή πυρκαγιά στην περιοχή μας, διότι η Πάρνηθα ρημάχτηκε από το 2021 και μετά, λόγω διαδοχικών πυρκαγιών. Ο πρωθυπουργός της χώρας καυχήθηκε πριν από λίγους μήνες ότι πέρσι, το 2024, είχαμε λιγότερες πυρκαγιές από κάθε άλλη φορά. Όμως λησμόνησε την πυρκαγιά της Πεντέλης που ήταν μεγάλη, πέρασε όλο το βουνό και χτύπησε την κατοικημένη περιοχή, έφτασε μέσα στον οικιστικό ιστό της Πεντέλης και των Βριλησσίων. Άλλαξε κάτι;», διερωτάται.

 

*Κυριάκος Κόκκινος,

Δικηγόρος,

Πρόεδρος της  Κίνησης Οργανικότητας  ΚΟΣΜΟΠΟΛΙΣ, Αλεξιπτωτιστής - Ο.Υ.Κ.