ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΕΚΑΤΟΜΒΕΣ (Φ. 1944)

 

 

Του Περικλή Καπνιστή*

                                    

   Μια βδομάδα πέρασε από το άγριο μακελειό σε σχολείο του Γκρατς της Αυστρίας, όπου εννέα αγγελούδια και μια δασκάλα, δέκα ψυχές που χάθηκαν άδικα, δέκα σταυροί στο κοιμητήρι μιας ανάλγητης, ψυχρής και απάνθρωπης κοινωνίας. Δέκα σταυροί που προστέθηκαν στους 26 (20 παιδιά) του Νιουτάουν στο Κονέκτικατ το 2012, στους 17(όλα παιδιά) του Πάρκλαντ της Φλώριντα το 2018, στους 21 (19 παιδιά, 2 εκπ/κοί) στο Τέξας το 2022 και τόσα ακόμη θύματα μιας κοινωνίας που κάθε φορά σταυροκοπιέται περίλυπη, ξοδεύει κάμποσα υποκριτικά δάκρυα ντροπής και ανασύρει από το οπλοστάσιο της αισχύνης το προσωπείο του απρόσμενου αιφνιδιασμού, πολλάκις δοκιμασμένο και αποτελεσματικό.

   Ακόμα ένα σημάδι κατάπτωσης και παρακμής, ακόμα μια περιφανής ομολογία αποτυχίας και περιφρόνησης των αξιακών κανόνων υγιούς ανάπτυξης, της λανθασμένης ιεράρχησης των στόχων μιας ιδεατής, ολοκληρωμένης ανθρωποκεντρικής παγκόσμιας πολιτικής στόχευσης.

    Θα μπορούσε κάποιος ν’ αντιτάξει ως πιο γόνιμη, μια λιγότερο πεσιμιστική και πιο εξατομικευμένη κριτική, χωρίς γενικεύσεις, χωρίς αοριστίες στον καταλογισμό ευθυνών και δίχως εν θερμώ χαρακτηρισμούς. Και θα υπήρχε πράγματι δυνατότητα μιας συζήτησης με μικρότερη ένταση, λιγότερη οξύτητα και εποικοδομητική ανταλλαγή απόψεων για το θέμα :      .   α) Αν πρόκειτο για ένα μεμονωμένο και σπάνιο ατυχές και λυπηρό γεγονός με θύματα παιδιά, που δυστυχώς η πραγματικότητα διαψεύδει εκκωφαντικά.                                                                                         .   β) Αν η «ευαίσθητη» Κοινωνία των Εθνών είχε εργασθεί έμπρακτα και όχι με ευχολόγια για την ελαχιστοποίηση τέτοιων αποτρόπαιων πράξεων (περιορισμό οπλοκατοχής, ενίσχυση ψυχολογικής υποστήριξης κλπ.).                                                                                                                            .   γ) Αν μέσα από διακρατικές, άριστα μελετημένες και πρακτικά εφικτές παρεμβάσεις  στην οικογένεια, στο σχολείο, στις κοινωνικές, πολιτιστικές ομάδες κ.ά φορείς, εξασφαλιζόταν η διαρκής μέριμνα και το ενδιαφέρον για τις ανάγκες, τους νεανικούς προβληματισμούς, τους ψυχολογικούς κλυδωνισμούς των άγουρων παιδικών χρόνων, κυρίως εκεί που η οικογένεια απουσιάζει παντοιοτρόπως.                                                                                                                                     .   δ) Αν στην εκπαιδευτική μου θητεία δεν είχα εισπράξει την σπαρακτική κραυγή αγωνίας παιδιών, που μάταια αποζητούσαν μια ουσιαστική επικοινωνία με τους απόντες εν τη πράξει γονείς τους , ιδιαίτερα σε στιγμές εσωτερικών αναταράξεων και αναζητήσεων.                             .   ε) Αν εξαιρώντας μια μικρή μερίδα πραγματικών εκπαιδευτικών (των εκλεκτών ), οι υπόλοιποι με το πρόσχημα της πολυαριθμίας των τμημάτων, δεν απείχαν παντελώς από την προσπάθεια εξατομίκευσης των αναγκών, των μαθησιακών ιδιαιτεροτήτων, των ψυχοσωματικών προβλημάτων, από την προσφορά λίγης στοργής και προπαντός αγάπης στα παιδιά.                                                                                                                                                                              .   Με άλλα λόγια μερικών από τα στοιχεία που αποτελούν γενεσιουργά αίτια της απομόνωσης, του κοινωνικού αποκλεισμού, της ψυχικής παρεκτροπής και της εκδήλωσης βίας. Ας μου συγχωρήσουν οι ψυχίατροι και οι ψυχολόγοι την αυθαίρετη είσοδό μου σε γνωστικά πεδία των ειδικοτήτων τους, όμως η λανθασμένη κατά την άποψή μου συμπεριφορά των περισσότερων γονιών, μαρτυρά μια εγωιστική ιδιοκτησιακή σχέση με τα παιδιά τους, που δεν επιτρέπει την συνεργασία με τις παραπάνω ειδικότητες και τους εκπαιδευτικούς, για το χτίσιμο μιας υγιούς προσωπικότητας των νέων. Αυτή η διαπίστωση μου δίνει την ευκαιρία να παραπέμψω στην απάντηση του μοναδικού Χαλίλ Γκιμπράν στο

 

 

έργο του «Ο προφήτης» όταν ρωτήθηκε για τα παιδιά και είπε: «Τα παιδιά σας δεν είναι δικά σας παιδιά. Είναι γιοί και κόρες της λαχτάρας της ζωής για τον εαυτό της. Παρότι έρχονται στη ζωή και είναι μαζί σας, δεν ανήκουν σε σας. Μπορείτε να τους δώσετε την αγάπη σας αλλά όχι τις σκέψεις σας. Γιατί έχουν δικές τους σκέψεις. Μπορείτε να στεγάζετε το σώμα τους  όχι όμως την ψυχή τους. Γιατί αυτή ζει στο σπίτι του αύριο, που εσείς δεν μπορείτε να επισκεφθείτε ούτε καν στα όνειρά σας. Μην πασχίζετε να τα κάνετε να σας μοιάσουν, γιατί η ζωή δεν πηγαίνει πίσω, ούτε μένει στο χτες. Είστε τα τόξα από τα οποία τινάζονται σαν ζωντανές σαΐτες τα παιδιά σας. ……….»         

   Διαφορετικά αλλά  πολύ εύγλωττα και παραστατικά σημειώνει ο Korczak.(Πωλονοεβραίος παιδίατρος, παιδαγωγός, συγγραφέας και κοινωνικός ακτιβιστής):  « Το παιδί στην μικρή ηλικία έχει απορίες και ρωτάει, γιατί απλούστατα το παιδί είναι σαν ένας ξένος που δεν καταλαβαίνει τη γλώσσα, δεν ξέρει τους δρόμους, δεν ξέρει τους νόμους ούτε τα έθιμα ενός τόπου και παρακαλεί για οδηγίες  και συμβουλές. Του χρειάζεται ένας ξεναγός, ο οποίος θ’ απαντά με ευγένεια στις ερωτήσεις του. Χρειάζεται σεβασμό στην άγνοιά του».

    Δεν θα μπορούσα να κλείσω τούτο το σημείωμά μου αν παρέλειπα να τονίσω την μεγάλη αλήθεια, πως τα παιδιά που από μικρά γαλουχήθηκαν με αξίες διαχρονικές όπως ο σεβασμός, η αλληλεγγύη, η συνεργασία, η προσφορά κι προπαντός η αγάπη, δεν  έχασαν το δρόμο τους. Σκόνταψαν αλλά σηκώθηκαν, αντιμετώπισαν δυσκολίες και τις ξεπέρασαν. Ποτισμένα με τα νάματα της ελευθερίας της σκέψης, της πίστης στα ιερά και όσια της πατρίδας και της οικογένειας, πορεύθηκαν χωρίς παρεκτροπές σαν αυτές που μας απασχόλησαν σήμερα. Στο βάθος της ψυχής τους δεν έσβησε - παρά τις πλανεύτρες σειρήνες των μοντέρνων ιδεών του καιρού μας - η εικόνα Εκείνου που έφερε την αγάπη, την διεκήρυξε, την υπηρέτησε με ανθρώπινο πάθος και θεϊκή δύναμη, είπε αγαπάτε αλλήλους και τους εχθρούς υμών. Μόνο που εκείνοι τον φοβήθηκαν  και τον σταύρωσαν. Όμως Εκείνος είχε προλάβει να δώσει τα μηνύματά του, είχε ζητήσει «αφήστε τα παιδία ελθείν προς με», για να μη χαθούν ποτέ. Ας το θυμούνται αυτό όλοι οι γονείς του κόσμου.

 

Περικλής Καπνιστής