ΜΕ ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ ΤΗΣ ΓΝΩΜΗΣ (Φ. 1940)

 

 

     Βαγγέλης Δ. Κόκκινος, ο νεότερος (μέλους Ε.Ι.Ε.Δ.)*

 

Εποικοδομητική Δημοσιογραφία στην Ελλάδα – πιο απαραίτητη από ποτέ

 Σε μια εποχή αυξανόμενης πόλωσης, απάθειας και παραπληροφόρησης, η Ελλάδα -όπως και μεγάλο μέρος του κόσμου- αντιμετωπίζει μια κρίση όχι μόνο πολιτική ή οικονομική, αλλά και δημόσιας εμπιστοσύνης. Το παραδοσιακό μοντέλο ειδήσεων, που καθοδηγείται από τις συγκρούσεις, τον εντυπωσιασμό και συχνά τον κυνισμό, έχει οδηγήσει πολλούς πολίτες στην απογοήτευση και στην απομόνωση από την ενημέρωση. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η Εποικοδομητική Δημοσιογραφία εμφανίζεται όχι ως εναλλακτική λύση, αλλά ως αναγκαία εξέλιξη στον τρόπο με τον οποίο ενημερώνουμε, προκαλούμε και ενδυναμώνουμε την κοινωνία μας.

 

Το Ελληνικό Ινστιτούτο Εποικοδομητικής Δημοσιογραφίας (ΕΙΕΔ), το πρώτο του είδους του στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, έχει πρωτοστατήσει στις προσπάθειες αναδιαμόρφωσης της δημοσιογραφίας στην Ελλάδα, για μια «δημοσιογραφία του αύριο». Η αποστολή του είναι απλή αλλά αναγκαία: να παράγει αυστηρά, τεκμηριωμένα ρεπορτάζ που να αναδεικνύουν επίσης λύσεις, φορείς και την πολυπλοκότητα των θεμάτων. Αυτό δεν σημαίνει ότι ωραιοποιεί την αλήθεια ή ότι αποφεύγει τις δύσκολες ιστορίες. Αντίθετα, σημαίνει ότι διευρύνουμε τον φακό για να συμπεριλάβουμε τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι και οι θεσμοί ανταποκρίνονται στις προκλήσεις - και τι μπορούν να μάθουν οι άλλοι από αυτούς.

 

Το «Orthos Logos News», το πρώτο και μοναδικό -έως τώρα- μέσο Εποικοδομητικής Δημοσιογραφίας στην Ελλάδα, αποτελεί παράδειγμα αυτής της προσέγγισης. Σε ένα μιντιακό τοπίο που συχνά κυριαρχείται από την οργή και την απαισιοδοξία, το εν λόγω περιοδικό δημοσιεύει ιστορίες που έχουν κομβική σημασία, όχι μόνο ως κρίσεις, αλλά ως δυναμικά πεδία όπου οι πολίτες δρουν, αντιστέκονται και δημιουργούν. Το έργο του προάγει ένα είδος δημοσιογραφίας που αποκαθιστά την αξιοπρέπεια τόσο του υποκειμένου όσο και του κοινού.

 

Η Εποικοδομητική Δημοσιογραφία στην Ελλάδα δεν είναι απλώς θέμα δεοντολογίας - είναι στρατηγική. Σε μια χώρα που εξακολουθεί να αισθάνεται τους μακροχρόνιους μετασεισμούς της οικονομικής κατάρρευσης, του λαϊκισμού και της θεσμικής διάβρωσης, η δημοσιογραφία πρέπει να κάνει περισσότερα από το να εκθέτει τη δυσλειτουργία- πρέπει επίσης να φωτίζει δρόμους προς τα εμπρός, «και τώρα, τι;». Με τη μετάβαση από την αφήγηση της αδυναμίας σε μια αφήγηση της δυνατότητας, μια τέτοια προσέγγιση στην ενημέρωση μπορεί να ανασυγκροτήσει την εμπλοκή των πολιτών, ιδίως μεταξύ των νέων που αισθάνονται εγκαταλελειμμένοι από τους παραδοσιακούς θεσμούς, όπως υποδεικνύουν πολλές έρευνες.

 

Το διακύβευμα είναι υψηλό. Η παραπληροφόρηση ευδοκιμεί όταν η εμπισοσύνη στα ΜΜΕ κατακερματίζεται. Αν η δημοσιογραφία γίνει αποκλειστικά φορέας προβλημάτων, κινδυνεύει να γίνει αδιάφορη -ή ακόμα χειρότερα, συνένοχη στην απομόνωση του κοινού. Αν όμως μπορεί να χρησιμεύσει ως γέφυρα μεταξύ πραγματικότητας και αντίδρασης, κριτικής και ελπίδας, τότε γίνεται αυτό που πάντα προοριζόταν να είναι: ένα δημόσιο αγαθό που υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον.

 

Συνεπώς, η μετάβαση σε μια Δημοσιογραφία Εποικοδομητική είναι μια αναγκαιότητα - για τη δημοκρατία, την ανθεκτικότητα και μια κοινωνία που πιστεύει ότι μπορεί να διαμορφώσει το μέλλον της. Το ΕΙΕΔ και ο Όρθιος Λόγος φυτεύουν τους σπόρους. Εναπόκειται στα υπόλοιπα μέσα ενημέρωσης -και στο κοινό- να τους βοηθήσουν να αναπτυχθούν.