Η Ελλάδα δέχεται επιθέσεις για τα συμφωνηθέντα στη Λωζάννη (Φ. 1855)

Οι νήσοι Ίμβρος και Τένεδος

Από την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης και μέχρι σήμερα, η Ελλάδα δέχεται σκληρά και. καταστροφικά κτυπήματα εκ μέρους της Τουρκίας, εις βάρος των ελληνικών εθνικών μειονοτήτων της Κωνσταντινούπολης και των νησιών Ίμβρου και Τενέδου, παρά τα συμφωνηθέντα στη Λοζάννη και τα όσα εξασφάλιζε η υπογραφή της ομώνυμης συνθήκης. Και επί των ημερών μας ακόμη, η Τουρκία προκλητικά και ανενδοίαστα συνεχίζει την επεκτατική πολιτική της εις βάρος της χώρας μας και η από εδώ πλευρά αμυδρώς αμυνομένη στις εκάστοτε και εκ των πραγμάτων επιβαλλόμενες διαμαρτυρίες της, μεταξύ άλλων επικαλείται και την παραβίαση εκ μέρους της Τουρκίας του καθεστώτος Ίμβρου και Τενέδου. Ευλόγως λοιπόν διερωτάται κανείς, πώς έχει το όλο θέμα των ανωτέρω νησιών. Θα προσπαθήσω, με όσο μπορώ λιγότερα λόγια, να διαφωτίσω την πλευρά αυτή, βασιζόμενος κυρίως στα διαλαμβανόμενα στη Συνθήκη της Λωζάννης. Μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, ο οποίος σημειωτέον συντάραξε Ανατολή και Ευρώπη, σε συνδυασμό με την αποτυχημένη εκστρατεία της Μικράς Ασίας, οι Μεγάλες Δυνάμεις, λαμβάνοντας υπόψη τους ότι οι διακρατικές σχέσεις έπρεπε πλέον να βασίζονται στο σεβασμό της ανεξαρτησίας και της κυριαρχίας των κρατών, αποφάσισαν να συνομολογήσουν Συνθήκη, η οποία θα εξασφάλιζε τις προϋποθέσεις αυτές.

Ως τόπος των συνομιλιών ορίσθηκε η Λωζάννη. Οι εργασίες της Συνδιάσκεψης άρχισαν στις 7 Νοεμβρίου του 1922 και έληξαν στις 24 Ιουλίου του 1923, ημέρα κατά την οποία υπογράφηκε η ισχύουσα και σήμερα ιστορική ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΝΗΣ. Από ελληνικής πλευράς παρίστατο ο Ελευθέριος Βενιζέλος, σαν αρχηγός της αποστολής και από πλευράς Τουρκίας ο ΙΣΜΕΤ ΠΑΣΣΑ (ΙΝΟΝΟΥ). Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών οι αντιδράσεις της Τουρκίας ήταν επίμονες και εξωφρενικές, με αποτέλεσμα οι συζητήσεις να μην καταλήγουν πουθενά. Ο ΙΣΜΕΤ διαρκώς παραπονιόταν και συστηματικά διέκοπτε τους συνομιλητές κατά τρόπο προκλητικό και ανάγωγο. Η υπομονή των άλλων είχε εξαντληθεί, ιδιαιτέρως του Άγγλου Λόρδου GURS0Ν, ο οποίος ενημέρωσε σχετικά εγγράφως τον τότε Υπουργό των Εξωτερικών της Αγγλίας ΚRΟ. Μεταξύ άλλων σημείωσε και το εξής: «Το να μιλά κανείς στον ΙΣΜΕΤ είναι σαν να επιχειρεί να μιλήσει με την πυραμίδα του Χέοπος». Τελικώς η Συνθήκη υπογράφτηκε έπειτα από σκληρές διαπραγματεύσεις, οι οποίες κράτησαν 9 ολόκληρους μήνες και έμεινε γνωστή ως η ΣΥΝΘΗΚΗ

της λωζαννης.

Θα παραθέσω εδώ τα σπουδαιότερα από τα συμφωνηθέντα, τα οποία έχουν γενικότερο ενδιαφέρον για την Ελλάδα και ειδικότερα για τον Ελληνισμό της Κωνσταντινούπολης και των νήσων Ίμβρου και Τενέδου. Α. Βάσει του άρθρου 2 της Συνθήκης, καθορίζονται τα σύνορα Ελλάδας και Τουρκίας.

Β. Βάσει των άρθρων 12 και 13, η Τουρκία αναγνωρίζει ρητό την Ελληνική κυριαρχία στα νησιά Λήμνο, Μυτιλήνη, Χίο, Σάμο και Ικαρία. Γ. Βάσει του άρθρου 15, η Τουρκία παραιτείται, υπέρ της Ιταλίας, από τα Δωδεκάνησα και τις εξαρτημένες από αυτά νησίδες. Δ. Βάσει του άρθρου 20, η Τουρκία αναγνωρίζει την προσάρτηση της Κύπρου στην Αγγλία. [Σημείωση συντάκτη: την 4η) Ιουνίου 1878, είχε υπογραφεί μεταξύ Αγγλίας και Τουρκίας στο Βερολίνο η «εκπληκτική», όπως ονομάσθηκε, ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ, βάσει της οποίας, η Κύπρος «εκχωρείτο» (=επωλείτο) στην Αγγλία]. Ε. Βάσει του άρθρου 14, τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος παραμένουν υπό τουρκική κυριαρχία, με «ειδικό» καθεστώς διοικητικής οργάνωσης. Τουτέστιν, η Διοίκηση, η Ασφάλεια και η Τάξη ανατίθενται στον τοπικό πληθυσμό, ο οποίος θα απολάμβανε Ειδικής Διοικητικής Οργάνωσης. Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι ο πληθυσμός των νησιών αυτών ήταν αμιγώς ελληνικός. Μετά την υπογραφή της Συνθήκης και πριν το μελάνι της στεγνώσει," εκδηλώνεται η τουρκική παρασπονδία (1923). Οι Κεμαλικοί και οι μετέπειτα Κεμαλιστές, με σειρά νόμων και άλλων κρατικών πράξεων, καταφέρνουν να συρρικνώσουν δραματικά τους Ελληνικούς πληθυσμούς της Κωνσταντινούπολης και των νησιών Ιμ-βρου και Τενέδου, επικαλούμενοι συνήθως «λόγους εθνικής ασφαλείας». Εκμεταλλευόμενοι κυρίως τη συγκυρία, όταν δηλαδή η Ελλάδα βρισκόταν σε θέση αδυναμίας, προέβαιναν στη λήψη παράνομων ενεργειών, με αποτέλεσμα την εξαφάνιση του ελληνικού στοιχείου.

Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος της τουρκικής αυθαιρεσίας, αρκεί να ρίξει μια ματιά στα κάτωθι στατιστικά στοιχεία:

Βάσει των άρθρων 1 και 2 της Σύμβασης και του Πρωτοκόλλου, στη Δυτική Θράκη, παρέμειναν 106.000 Μουσουλμάνοι και στην Κωνσταντινούπολη αντίστοιχα 103.000 Έλληνες. Στη νήσο Ίμβρο 7.000 όλοι Έλληνες και στην Τένεδο 1.200 Έλληνες και ελάχιστοι Μουσουλμάνοι. Σήμερα, δυστυχώς, οι εναπομείναντες στην Τουρκία Έλληνες είναι ελάχιστοι, ενώ αντίστοιχα στη Δυτική Θράκη οι Τούρκοι αυξήθηκαν και απολαμβάνουν τα αγαθά της Ελληνικής Δημοκρατίας και ορισμένων προνομίων. Δεν θα αναφερθώ στα απάνθρωπα μέτρα που ελήφθησαν από την πλευρά της Τουρκίας, τα οποία συντέλεσαν στον εξαφανισμό του ελληνικού στοιχείου. Είναι πολλά και πολύ οδυνηρά.

Όμως θεωρώ χρέος μου να καταγράψω με πικρία την ευθύνη που φέρουν οι ελληνικές κυβερνήσεις, οι οποίες λόγω αδιαφορίας, ; προχειρότητας, έλλειψης σχεδιασμού, υποτελούς συμπεριφοράς και άλλων σοβαρών αιτίων -κάποια από αυτά αγγίζουν τα όρια της αβελτηρίας- επέτρεψαν στην Τουρκία να πραγματοποιήσει τα βάρβαρα σχέδια της, αδιαφορώντας για τη διεθνή κατακραυγή και τις δικές μας

Η Συνθήκη της Λοζάννης υπήρξε στην πραγματικότητα η αναθεωρητική της θνησιγενούς Συνθήκης των Σεβρών. Με την υπογραφή της, φαίνεται στην ιστορία ότι τερματίστηκε DE JURE η ελληνοτουρκική σύγκρουση. DE FACTO όμως τι έγινε; Την απάντηση στην ερώτηση αυτή δίνουν οι αφημένες στην τύχη τους νήσοι Ίμβρος και Τένεδος, η θνήσκουσα εθνική μειονότητα της Κωνσταντινούπολης, η κατεχόμενη Κύπρος, τα Ίμια, οι γκρίζες ζώνες και αύριο τι; Εργασία