Header Ads

Η ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Φ.1788

 

Παυλίνα Μπεχράκη

Ό χρόνος που κυλάει ακράτητος, παραμερίζει όλα τα γεγονότα, και τα καταποντίζει στον βυθό της αφάνειας, και τα ασήμαντα πράγματα και τα σπουδαία και αξιομνημόνευτα, και κατά τα λεγόμενα του Ομήρου, του τραγικού Ποιητή, φέρνει στο φως τα κρυμμένα, και κρύβει τα ολοφάνερα.

Ο Λόγος της πολύμορφης Τέχνης, συγκρατεί, την ορμητική πορεία του, συλλαμβάνει, συγκρατεί, και σφιχταγκαλιάζει όσα δεν πρέπει να αφήσει να γλιστρήσουν στον βυθό της λήθης.

Μετάφραση στην κοινή Ελληνική Προοίμιο α3 {Άννα Κομνηνή Αλεξιάς.] 

Ή Τέχνη φίλε Αναγνώστη, αγκαλιάζει την ανθρωπότητα και σηματοδοτεί την κοινωνική προοδευτική οργάνωσή της.

Ένα σύντομο οδοιπορικό θα μας πείσει πως είναι η ίδια μας η ζωή, έτσι που αποτελεί έκφραση ανακατατάξεων, λαών και κοινωνικών εξελίξεων και είναι μνήμες από βιώματα πολιτιστικής παράδοσης και από ιστορικά γεγονότα. Για να αναπτυχθεί και να καρπίσει, χρειάζεται της ιστορίας το γόνιμο έδαφος.

-Εμείς οι Έλληνες, έχουμε μια λαμπρή, αλλά και πολυκύμαντη Ιστορία, εξ ου και το «ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΑΥΜΑ», που είναι ο φάρος της Ανθρωπότητας. Αν και η Ελλάδα μας έζησε πέντε αιώνες σχεδόν κάτω από την κυριαρχία βαρβάρων και ανακόπηκε η άνθηση της Τέχνης, είναι τόσο μεγάλη η κληρονομιά της, που όταν απόκτησε την ελευθερία της και κτίστηκε από την αρχή το Κράτος, έγινε άξια συνοδοιπόρος με την υπόλοιπη Ευρώπη στο τοπίο της Τέχνης. Οι Δημιουργοί μας τίμησαν και τιμούν ως γνήσιοι Έλληνες την Πατρίδα τους, και σε αυτόν τον τομέα, όπως και σε όλους τους άλλους του παγκόσμιου γίγνεσθαι!

-Ή Ιστορία της Ανθρωπότητας απλώνεται πάνω στο ανθρώπινο τοπίο, χιλιάδες αιώνες πριν. Από τη πολύ μακρινή εκείνη εποχή, η κομψότητα σε ορισμένα σχήματα εργαλείων, και αναφερόμαστε στους προιστορικούς χρόνους, έδειχνε μια αίσθηση αρμονίας και ισορροπίας.

Άρα μπορούμε από τότε να μιλάμε, για μια πρωτόγονη μορφή Τέχνης. Οι προϊστορικοί δηλαδή άνθρωποι γνώρισαν τη χαρά της δημιουργίας, αν και δεν ήταν ο βασικός σκοπός τους, αλλά να δώσουν έκφραση στις σκέψεις τους, και πολύ πριν από τη γραφή, να επικοινωνήσουν, όχι μόνο με τη γλώσσα, αλλά και με έναν τρόπο διαφορετικό. Έτσι η Τέχνη, μέσα στη ροή του χρόνου την αδιάκοπη, σηματοδοτεί κυρίως, την αλλαγή, του τρόπου ζωής, στο ανθρώπινο Ιστορικό τοπίο.

-Περνάμε τρέχοντας φίλε αναγνώστη, πάνω στη γη του χρόνου, από την εποχή των μετάλλων, και φθάνουμε μπρος στις ορθάνοιχτες πλέον πόρτες τις Ιστορίας της Τέχνης, στον 7ο αιώνα π.Χ και το «ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΑΥΜΑ», δεν είχε προηγούμενο σε λάμψη και ομορφιά.

Ή Αρχαία Ελληνική Τέχνη, εμφανίζεται με τη πρώτη ματιά, ριζικά διαφορετική, από κάθε άλλη που προηγήθηκε, γιατί είναι αφιερωμένη, στον άνθρωπο κυρίως και δημιουργεί μορφές, ιδανικής ωραιότητας, και σε εντελώς φυσικές διαστάσεις. Ό Ναός για παράδειγμα, γίνεται μια κατοικία στο μέτρο των Θεών, που έχουν το ίδιο ύψος, και άλλα χαρακτηριστικά με αυτά των θνητών πιστών τους. Η αντίληψη αυτή που χαρακτηρίζει το Ελληνικό Πνεύμα, άσκησε αποφασιστική επίδραση, στη διαμόρφωση των Τεχνών στη Δύση. Οι πρώτοι μιμητές, όπως ξέρουμε από τα διαβάσματά μας, θα είναι οι Ρωμαίοι, που θα δανειστούν, από τους Έλληνες, όλα τα είδη της υψηλής Τέχνης τους.

Χτίζονται στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, Ναοί, και η γλυπτική περιορίζεται να αντιγράφει Ελληνικά αγάλματα, Θεών, και θνητών. Χτίζονται θέατρα, εμπνευσμένα από τα Ελληνικά μνημεία, σε όλη την επικράτεια. Μετά τη πτώση της, μια διαφορετική Τέχνη αναπτύχθηκε, στη διάρκεια του Μεσαίωνα.

-Τον 15ο αιώνα, οι Ιταλοί, καλλιτέχνες, ζωγράφισαν με ενθουσιασμό, με βάση την υπέρτατη Ελληνική ομορφιά, πιστεύοντας ότι ξανάβρισκαν τη λαμπρότητα της Αρχαίας Ελλάδας, μιμήθηκαν τη Ρωμαϊκή Τέχνη, που είναι όμως όπως προείπαμε μίμηση της Ελληνικής. Αυτή η ψευδαίσθηση, διατηρήθηκε ως τον 19ο αιώνα, όταν τελικά έγινε γνωστή από τα Χρονικά των Περιηγητών, η αυθεντική Ελληνική Τέχνη, που ήταν ως τότε άγνωστη, κρυμμένη από αρχαιοκάπηλους ξένους, όπως ξέρουμε, έτσι που οι Τούρκοι δεν νοιάζονταν να προστατέψουν, ούτε να συντηρήσουν, τα μνημεία. Το μεγαλύτερο μέρος κλάπηκε και μεταφέρθηκε στην ξένη γη, και όχι μόνο τα Γλυπτά του Παρθενώνα που κλάπηκαν από τον Ελγιν, βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο, και που τα διεκδικούμε επί χρόνια μάταια, κατά πως δείχνουν τα πράγματα, έτσι που παρά τις παγκόσμιες εκκλήσεις, η Μεγάλη Βρετανία η «φίλη» και «εταίρος» κωφεύει, δίχως αιδώ. Κατάκλεψαν επί χρόνια οι πάντες ανενόχλητοι, όχι μόνο λόγω της αδιαφορίας των Τούρκων, αλλά και την αμάθεια των Ραγιάδων, που μέχρι τον 18ο αιώνα δεν ήξεραν τίποτα για την καταγωγή τους.

-Όταν η Ελλάδα απόκτησε την Ελευθερία της και έγινε Κράτος, μπόρεσε να δεχτεί αρχαιολόγους, από όλες τις χώρες, που μέχρι σήμερα εργάζονται και με τους Έλληνες συναδέλφους τους, για την ανακάλυψη κρυμμένων θησαυρών, την αναστήλωση μνημείων, τη συντήρηση αγγείων, αγαλμάτων και γενικά αντικειμένων της σπουδαίας κληρονομιάς μας!

-Ή Βυζαντινή Τέχνη προέρχεται επίσης, απευθείας από την Αρχαία Ελληνική.

Στη τεχνική συνεχίστηκε ο ίδιος τρόπος δημιουργίας, ωστόσο διαφέρει ουσιαστικά από αυτή, γιατί είναι Τέχνη Χριστιανική, και όχι ειδωλολατρική. Ήταν δηλαδή διαφορετικό το πνεύμα των έργων, και δυστυχώς έγινε και ο καταστροφέας της Αρχαίας Τέχνης, όπως ξέρουμε από τα διαβάσματά μας. Ή Χριστιανική Τέχνη, ήθελε να επιστρέψει ο άνθρωπος, στη σύλληψη, και λατρεία του Θείου, και να επιβάλλει έναν κόσμο άυλο, πλημμυρισμένο από τη δόξα του Θεού χωρίς προοπτική, χωρίς βάθος και βάρος. Αντίθετα με την Αρχαία Ελληνική Τέχνη, που απεικόνιζε τη πραγματικότητα την εντύπωση του ύψους, του βάθους, του ύφους και της κίνησης της ζωής, της υπαρκτής ζωής!

- Τα χρόνια της σκλαβιάς, όπως προείπαμε,η μοναδική μορφή Τέχνης, που κράτησε αναφτή τη φλόγα της παράδοσης, τα του Γένους μας είναι η Λαϊκή Τέχνη, που ο ρόλος της ήταν πολύ σπουδαίος, για τη σκλαβωμένη Πατρίδα, και διαφύλαξε τη ταυτότητά της. Ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο πρώτος Κυβερνήτης του νεαρού μόλις τρίχρονου Ελληνικού Κράτους, το οραματίστηκε σύγχρονο πολιτισμένο, όπως του έπρεπε, με τη σημασία της λέξης <Κράτος,> και αμέσως, με τη προσδοκία να ανακτήσει τον χαμένο χρόνο στον στίβο της Τέχνης, ίδρυσε, το «ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΩΝ ΤΕΧΝΩΝ» που αργότερα μετονομάστηκε σε <ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ>, όπως την ξέρουμε μέχρι σήμερα, και από εκείνη τη στιγμή, μπήκαν τα θεμέλια, της Νεοελληνικής Τέχνης.

-Οι Έλληνες Καλλιτέχνες, μετά τις σπουδές τους στη Πατρίδα, πήγαιναν στα κέντρα Τέχνης Ευρώπης, και Αμερικής, στην αρχή για μαθητεία, στη συνέχεια, εξελίσσονταν, αναγνωρίζονταν, διέπρεπαν, και διαπρέπουν σαν ίσοι προς ίσους. Τα χρόνια τα όχι μακρινά, συγκεκριμένα από τα μέσα του 20ου αιώνα, γύρω στο 1930,η Ελλάδα μας γέννησε σπουδαίους καλλιτέχνες, και αυτό οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, και στον κυριότερο αυτόν της ελευθερίας ,και της σκέψης έκφρασης, εντός και εκτός των τειχών. Βέβαια πρέπει να πούμε πως έγινε σιγά σιγά αυτή η στροφή, και αρχικά όπως ήταν φυσικό, ή Ελληνική Τέχνη, ακολούθησε τα κινήματα τα καλλιτεχνικά που αναπύχθηκαν όπως προείπαμε, κυρίως στην Ευρώπη και Αμερική,{Ρεαλισμός, Ιμπρεσιονισμός, Επρεσιονισμός, Φοβισμός, Ντανταϊσμός, Κυβισμός, Αφηρημένη Τέχνη.] 

-Ή χρονική περίοδος των δύο Πολέμων, και οχι μόνο, η πικρή και ταραγμένη, αποτυπώθηκε από τη Τέχνη, γιατί όπως είπαμε αυτός είναι ο προορισμός της, και ο σκοπός της. Μιά Τέχνη δύσκολη και αντιφατική απεικόνιση, μιάς απελπισμένης Ανθρωπότητας. Ή περίοδος του μεσοπολέμου χαρακτηρίζεται ως οπισθοδρομική, για τη Τέχνη, με την επάνοδο, στη Ρεαλιστική ζωγραφική.

Ό λόγος ήταν η άνοδος του Φασισμού, στην Ιταλία. Ή πιό φοβερή όμως στιγμή, για τη Τέχνη, όπως και σε όλα τα επίπεδα, της υπαρκτής ζωής των ανθρώπων στην Ευρώπη, ήταν η ώρα της Χιτλερικής Γερμανίας. Ό παράφρονας αυτός που βύθισε την άτυχη Ήπειρο στον πόνο και στον θάνατο, είχε τέτοια απέχθεια για τη σύγχρονη ,Μοντέρνα Τέχνη, που την κυνήγησε με μανία και την ονόμασε <ΕΚΦΥΛΙΣΜΕΝΗ ΤΕΧΝΗ> Όσοι καλλιτέχνες έμειναν στη Γερμανία, ήταν άνεργοι, τα έργα τους σκορπίστηκαν άλλα στους πέντε ανέμους, άλλα καταστράφηκαν, αλλά και πολλά κλάπηκαν και φυλάχτηκαν για μελλοντική χρήση από τους <φιλότεχνους> εγκληματίες Ναζί.

-Σήμερα οι καλλιτεχνικές τάσεις έχουν πάρει παγκόσμιες διαστάσεις. Ή σύγχρονη ζωγραφική προσφέρει ένα πανόραμα με πολυάριθμες αντιθέσεις, με μια κοινή γλώσσα, που με τα πολλά ερωτηματικά της, τις ανησυχίες της, τα προβλήματά της, απλώνεται στη παγκοσμιοποιημένη Ανθρωπότητα.

-Τελειώνοντας φίλε αναγνώστη, αυτό το οδοιπορικό στο τοπίο της Τέχνης, με φάρο φωτεινό την αρχαία Τέχνη, και στην πλέον σύγχρονη μορφή, κατά πως ξέρουμε όσοι μπορούμε να διαβάσουμε τα έργα, του φαινόμενου του 20ου αιώνα Πικάσο, και όχι μόνο, πρέπει να πούμε, πως οι Έλληνες Δημιουργοί, κουβαλάνε κατά πως φαίνεται, γονιδιακή κληρονομιά, θαυμαστή. Διακρίνονται για το βαθύ αίσθημα της εικαστικής γλώσσας, που χειρίζονται με δεξιότητα, μοναδική, και διακρίνονται όπως προείπαμε ,στα κέντρα Τέχνης, διαχρονικά, κάτι που είναι πολύ δύσκολο.

[Από το βιβλίο μου, εκδ 2017] 

Ή Παυλίνα Μπεχράκη είναι Εικαστικός και Λογοτέχνης από τη Κόρινθο


Δεν υπάρχουν σχόλια