ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ Η ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ φ.1785

  

Γράφει η Παυλίνα Μπεχράκη

Η αλήθεια, φίλε αναγνώστη, είναι πως η φύση ημών των ανθρώπων είναι να θέλουμε πολλά.

Κατά καιρούς όμως, την ανθρωπότητα, στον πηγαιμό της πάνω στη γη του χρόνου τη βρίσκουν διάφορα και δεν μπορεί να εξυπηρετήσει αυτή τη τάση.

Η τωρινή περίοδος είναι μία από αυτές έτσι που τα κακά συναπαντήματά της είναι πολλά και ελλοχεύει ο φόβος πως δεν θα απαλλαγεί εύκολα από αυτά, και όχι μόνο, έτσι που τα προβλήματά της είναι πολλά και τείνουν να γίνουν αξεπέραστα, με ό,τι αυτό σημαίνει και συνεπάγεται ακόμα και για την ίδια την υπαρκτή ζωή της.

- Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, μετακινώντας τον χρόνο στο πρόσφατο παρελθόν το χθεσινό αν θέλετε, που ήταν τόσο διαφορετικό από το σημερινό. Η κύρια διαφορά είναι ότι έχει χαθεί το αίσθημα της ασφάλειας στον κόσμο μας απ’ όλους και για να μιλήσουμε για τα δικά μας, και από εμάς εδώ στη Πατρίδα, νέους και μεγαλύτερους, το σύνθημα στο κοντινό χθες ήταν «σίγουρη» δουλειά με τα «εφόδια», αλλά και την εργατικότητα που εξασφάλιζε όχι μόνο τα απαραίτητα, αλλά ήταν εγγύηση για μία καλή ζωή. Στους τωρινούς χαλεπούς καιρούς έχει χαθεί οριστικά το αίσθημα της ασφάλειας, κακά τα ψέματα.

Το σημερινό βίωμα που μας αφορά μεν, αλλά μας θίγει υποφερτά σε ατομικό επίπεδο, είναι και η αιτία που αγωνιούμε, μας απασχολεί και αναρωτιόμαστε με μεγάλη ανησυχία «τι θα κάνουν οι άνθρωποι που πλήττονται απόλυτα». Οι άνεργοι, που είχαν εργασία, και ήταν η ζωή τους στρωμένη, αυτοί που βλέπουν τον μισθό και τη σύνταξή τους να έχει μειωθεί τόσο και να μην επαρκεί ούτε για τα απολύτως απαραίτητα; Οι επιχειρηματίες που έβαλαν λουκέτο, είναι φορτωμένοι με υποχρεώσεις και είναι απελπισμένοι, έτσι που βλέπουν μπροστά τους τον γκρεμό που χάσκει προκλητικά, με ό,τι αυτό σημαίνει;

Οι συνάνθρωποί μας, αυτοί που θα επιβαρυνθεί τόσο πολύ η ζωή τους, πως θα το αντέξουν; Η απειλή του φόβου για τα χειρότερα είναι βασανιστική, έτσι που ακούγεται και μάλιστα από τα πλέον επίσημα χείλη, μία λάθος ή ηθελημένη κίνηση από τους εμπλεκόμενους και η πιθανότητα να ζήσουμε ακόμα και έναν παγκόσμιο πόλεμο είναι υπαρκτή.

Και όταν φοβούνται οι Ταγοί για κάτι τέτοιο σίγουρα ο φόβος της κοινωνίας των πολιτών, βγαίνει και είναι φυσικό, εκτός ορίων.

- Κατά καιρούς η ανθρωπότητα περνάει δύσκολα, δεν είναι η πρώτη φορά. Το μόνο που θέλουμε να πιστέψουμε ελπίζοντας, είναι ότι θα καταφέρει να προσαρμοστεί, προκειμένου να επιζήσει και στη συνέχεια να δει καλύτερες μέρες. Μπορεί να είναι συμπιεσμένη η ελπίδα, αλλά δεν είναι δυνατόν, για παράδειγμα, να φανταστούμε τους νέους μας, ούτε λιγότερο δυναμικούς, ούτε πιο ολιγαρκείς.

Έτσι κι αλλιώς, δεν είναι ολιγαρκής ο άνθρωπος από τη φύση του. Αυτή η περίοδος, όμως, θα είναι πολύ δύσκολη, μετά από τόσα κακά συναπαντήματα. Οικονομική κρίση, Πανδημία, Πόλεμος στη καρδιά της Ευρώπης. Μέχρι πριν λίγα χρόνια, ήμασταν ήσυχοι για κάποια πράγματα. Σπουδάζαμε άρα....τώρα δεν υπάρχει σπουδάζαμε άρα...

έκλεισε αυτό. Τα έξη εγγόνια μου πάνε στο Πανεπιστήμιο. Τι είναι αυτό σήμερα; Είναι εφόδιο, που εξασφαλίζει κατά πως του πρέπει; Εκτός από τη γνώση και τη καλλιέργεια, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, κανείς δεν έζησε καλλιεργημένος, και μόνο, έζησε και χορτάτος. Η αγωνία που έχουμε για το μέλλον των παιδιών μας και των αγέννητων, δεν μετριέται σήμερα, έτσι που έχουν έλθει τα πάνω κάτω.

-Βέβαια, η διαχρονική τάση των ανθρώπων, στους νέους καιρούς, που γιγαντώθηκε στις τελευταίες δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα, να εναποθέτουν μεγάλη αξία στο χρήμα, στα υλικά αγαθά, στο φαίνεσθαι, στην επίδειξη δύναμης, στον ανταγωνισμό, στη δόξα, είναι μία πραγματικότητα, που είχε ξεφύγει εντελώς από το τοπίο της λογικής και, κατά τη ταπεινή μας γνώμη, είναι και η αιτία της δυστυχίας της Ανθρωπότητας, τούτη την ώρα. Η απληστία και η επίδειξη σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο ήταν οι κυρίαρχοι του παιχνιδιού με τραγικές επιπτώσεις, όπως φάνηκε εκ του αποτελέσματος, έτσι που, φθάσαμε στο σημείο να τα έχουμε κυριολεκτικά χαμένα και το μόνο που μας έχει μείνει είναι η ελπίδα που «πεθαίνει πάντα τελευταία», κατά τη λαοφιλοσοφία, πως δεν μπορεί, δηλαδή, να συνεχιστεί αυτό που μας συμβαίνει. Το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να βρούμε την αιτία και ίσως ίσως…, με βήματα προσεκτικά, διδαχτούμε από τα λάθη μας, προχωρήσουμε θαρρετά, βρούμε τον τρόπο αλλάζοντας δρόμο, βγούμε στο ξέφωτο και έχει Θεός… -Κατ ΄αρχήν, φίλε αναγνώστη, ας αναρωτηθούμε με το χέρι στη καρδιά: «Γιατί έπαψε ο σημερινός άνθρωπος, ο σκεπτόμενος, ο ευαίσθητος, να αμφισβητεί τον «Πολιτισμό-εξέλιξη», να μην πιστεύει σ’ αυτόν τον παράλογα απαιτητικό, τον τεχνοκρατούμενο, με γενικευμένο πρότυπο, που απλώθηκε και δημιούργησε έναν τύπο ανθρώπινης ζωής, με πολλά κοινά γνωρίσματα, ειδικά στον Δυτικό «Πολιτισμένο» Κόσμο μας;

Γιατί μέσα στα αγαθά, που εξασφάλισε η λεγόμενη εξέλιξη, και παρ’όλα όσα έχει αποκτήσει ο άνθρωπος όχι μόνο δεν είναι ευτυχισμένος, αλλά δυστυχεί;

-Ποιος φταίει; Τι φταίει και η Ανθρωπότητα σήμερα είναι έτοιμη ν’ αυτοκτονήσει, κατά πως λέει ο Ποιητής μας; Μήπως έχει μπει σε ένα αδεισώπητο κύκλωμα, όπου τα λίγα άπληστα χέρια έχουν γίνει παντοδύναμα και την έχουν σπρώξει στο χάος, όπως ο οργισμένος χειμωνιάτικος άνεμος, βοριάς-φονιάς, σπρώχνει στην άβυσσο τα πουλιά; Μήπως η ανθρωπότητα έχει ξεγελαστεί από τα ταξίματα του άρρωστου, άπληστου, παντοδύναμου αυτού συστήματος, όπου η δύναμη του χρήματος, ο υλισμός έχει τον πρώτο και τελευταίο λόγο και έχει μολύνει το ανθρώπινο τοπίο η απληστία, αυτή η ανίατη αρρώστια; Και βέβαια, ο υλισμός της επιβίωσης, είναι απόλυτα υγιές συναίσθημα.

Αν για παράδειγμα κάποιος αγχώνεται για το πως θα έχει ένα εισόδημα επιπλέον, που θα του επιτρέπει να ζει καλύτερα, να αγοράσει ένα σπίτι, να ικανοποιεί και κάποιες επιθυμίες αυτό το περιττό που ομορφαίνει τη ζωή, είναι ευτυχισμένος νιώθει επιτυχημένος, δεν πέφτει σε κατάθλιψη, κατά πως λέγεται σήμερα, η ψυχική διαταραχή που έχει ρίζες βαθιές στο τοπίο των ανέφικτων επιθυμιών.

-Είναι σίγουρο πως οι άνθρωποι που χειραγωγούνται ολοκληρωτικά από τις επιθυμίες τους, αποτελούν ιδανικά θύματα για τη δυστυχία. Ή καλλιέργεια υπερφίαλων προσδοκιών, μαζί με τη φαντασίωση, δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι ο καθένας μπορεί μια μέρα να γίνει πάμπλουτος, να ανέβει στα υψηλότατα επίπεδα της επιστημονικής, οικονομικής, κοινωνικής, πολιτικής ζωής του τόπου του. Είναι ακριβώς αυτή η ιδεολογία της επιθυμίας να φθάσει ψηλά, που παράγει απληστία από τη μια και στόχους υπερβατικούς από την άλλη, που αδελφωμένες καταστρέφουν τον ανθρώπινο ψυχισμό. Όταν, δηλαδή, κάποιος αυτής της νοοτροπίας, αποτύχει να εκπληρώσει τα φρούδα όνειρά του, κατηγορεί τον εαυτό του ότι δεν τα κατάφερε, γιατί δεν ήταν ικανός αρκετά και απογοητευμένος, θλιμμένος, αγχωμένος, καταρρέει. Στις μέρες μας δε, τείνει να γίνει ο κανόνας, που σημαίνει έκπτωση αξιών και έντονα παρακμιακά φαινόμενα.

Ακόμα και ο ανταγωνισμός σε επίπεδο Κρατών, οφείλεται στο ίδιο πνεύμα του υλισμού, δίχως όρους και όρια. Η μαύρη κι άραχνη εικόνα των τοπικών πολέμων, σε μακρινούς ή κοντινούς τόπους, όπως ο τελευταίος, στη καρδιά της Ευρώπης, προκαλούνται από τον σκληρό ανταγωνισμό, την επίδειξη δύναμης του ισχυροτέρου.

-Τί μπορεί, λοιπόν, να κάνει η ανθρωπότητα, για να πάρει την ζωή στα χέρια της, πριν είναι πολύ αργά;

Είναι δυνατόν να γυρίσουν οι άνθρωποι πίσω, στους αγαθούς τρόπους παραγωγής και κατανάλωσης; Να σταυρώσουν τα χέρια και να παραδεχτούν πως δεν υπάρχει πισωγύρισμα, να παραδεχτούν πως έχουν πάρει λάθος δρόμο, τον δρόμο της απώλειας; Σίγουρα αυτά δεν μπορεί να γίνουν. Όμως, είναι ευκαιρία περνώντας από όλα αυτά που μας μάτωσαν, μας πόνεσαν πολύ, μας πονάνε και μας φοβίζουν να αναλογιστούμε τις ευθύνες μας σε συλλογικό, αλλά και ατομικό επίπεδο.

- Η ανθρωπότητα οφείλει να καταλάβει ότι χωρίς βαθιά μεταβολή ενίσχυση, του παγκόσμιου οικοδομήματος-συστήματος, που στηρίζεται μόνο στον υλισμό, αν δεν προσαρμοστεί στο «μέτρον άριστον» αναπτύσσοντας παράλληλα τις απεριόριστες πνευματικές της δυνάμεις, κινητοποιώντας τις αξίες, ξελακώνοντας τις ρίζες της αρρώστιας του υλισμού, της απληστίας, αν δεν προσαρμοστεί, δεν θα καταφέρει να ελευθερωθεί.

Θα βρει, άραγε, τον τρόπο να σωθεί; Δεν το ξέρουμε, κανείς δεν μπορεί να απαντήσει, σήμερα. Εκείνο που ξέρουμε είναι πως δεν μπορούμε να ζούμε χωρίς να ελπίζουμε!

* Η κα Παυλίνα Μπεχράκη, είναι εικαστικός - λογοτέχνης από την Κόρινθο.