ΔΙΟΓΕΝΗΣ Ο ΚΥΝΙΚΟΣ (ΚΥΩΝ) φ.1720

 

ΔΙΟΓΕΝΗΣ Ο ΚΥΝΙΚΟΣ ( ΚΥΩΝ )

Γιατί χρειάζεται λίγο χιούμορ κόντρα στην κατήφεια και την ζοφερή πραγματικότητα που βιώνουν όλοι σήμερα

Άρθρο του   Περικλή Καπνιστή*

Σε συνέχεια προηγούμενης δημοσίευσής μου (με τίτλο Διογένης και Μ. Αλέξανδρος) για τον Διογένη, θεωρούμενο ως κυριότερο εκπρόσωπο της κυνικής φιλοσοφίας, αφού ξεπέρασε τον δάσκαλό του Αντισθένη και κατάφερε να θεωρείται το αρχέτυπο των κυνικών, θα γνωρίσουμε σήμερα λίγα ακόμα στοιχεία του. Ως γνωστόν το έμβλημά τους ήταν ο κύων (σκύλος) και διατείνονταν ότι διαφέρουν από τους άλλους σκύλους, διότι δεν δάγκωναν τους εχθρούς αλλά τους ‘’φίλους’’ για να τους διορθώσουν. (Αλήθεια πόσο χρήσιμος θα ήταν σήμερα !!!).

Ο Διογένης, του οποίου κάποιες συμπεριφορές έφταναν στα όρια της αγριότητας, πίστευε, ότι η άσκηση βοηθά στο να δαμαστούν οι φυσικές ανάγκες, τις οποίες αν περιορίσει κανείς στο ελάχιστο δυνατό, μπορεί ν’ αποκτήσει αυτάρκεια, γι’ αυτό τον ονόμασαν ‘’πατέρα’’ του βιολογικού μινιμαλισμού.

Ο αστεϊσμός και τα λογοπαίγνια ήταν το μεγάλο του όπλο στην όποια αντιπαράθεση με ρήτορες κλπ. αντιπάλους της εποχής του, για τους οποίους έλεγε πως έκαναν πολύ θόρυβο περί δικαιοσύνης αλλά ουδέποτε την εφήρμοσαν στη ζωή τους. Οι άνθρωποι έλεγε αγωνίζονται να ξεπεράσουν ο ένας τον άλλο σε υλικά αγαθά αλλά κανένας δεν αγωνίζεται να γίνει καλύτερος ή αληθινός. Παρακάτω θα παραθέσω μερικές από τις παροιμιώδεις ατάκες του.

1, Μια μέρα βγήκε στην αγορά φωνάζοντας « Ε..άνθρωποι, πού είστε;» Κι όταν μαζεύτηκαν κάμποσοι τους κυνήγησε με το μπαστούνι του λέγοντας: « ανθρώπους κάλεσα, όχι παλιανθρώπους».

2. Κάποτε πήγε στον Διδύμωνα, (οφθαλμίατρο της εποχής και γνωστό γυναικά), μία κοπέλα να εξετάσει το μάτι της. Ο Διογένης ξέροντας καλά τον πρότερον βίον του, πλησιάζει και του λέει: «πρόσεξε Διδύμων, μήπως εξετάζων τον οφθαλμόν, φθείρεις την κόρην».

3. Είναι γνωστή η συνήθεια των αρχαίων Ελλήνων – κυρίως αριστοκρατών – να βάζουν πάνω από την πόρτα τους ένα έμβλημα, μία επιγραφή κλπ. το γνωστό θυραίο (αργότερα θυρεό). Σε ένα τέτοιο σπίτι γνωστού μοχθηρού πλουσίου, που το θυραίο έγραφε ‘’μηδέν κακό εισίτω), ο Διογένης χτύπησε την πόρτα και ρώτησε: « ο οικοδεσπότης από πού μπαίνει:».

4. Επειδή απεχθανόταν τις ‘’αυλές’’ και τους κόλακες, όταν ρωτήθηκε τίνος ζώου το δάγκωμα είναι το χειρότερο, απάντησε: «από τα άγρια του συκοφάντη κι από τα ήμερα του κόλακα».

6. Μια μέρα στην αγορά της Αθήνας, τον έβρισε κάποιος φαλακρός, οπότε ο Διογένης ειρωνικά και ήρεμα του απάντησε: « φαλακρόν ου λοιδορώ, τας τρίχας επαινώ, αίτινες εκ τοιαύτης κεφαλής απέδραμον».

7. Τον ρώτησαν κάποτε γιατί οι άνθρωποι ελεούν τους ζητιάνους αλλά ποτέ τους φιλοσόφους όσο κι αν είναι φτωχοί, η απάντηση του Διογένη ήταν: « γιατί κουτσοί και τυφλοί υπάρχει περίπτωση να γίνουν, φιλόσοφοι όμως ποτέ».

8. Θα κλείσω με μια από τις ακραίες συμπεριφορές του, που παρόλα αυτά φανερώνει το οξύ και συνάμα καυστικό πνεύμα του. Οταν σε κάποιο δείπνο μερικοί του έριχναν κόκαλα (καθότι κύων=σκύλος), αυτός σηκώθηκε και στηριζόμενος στο ένα πόδι, τους κατούρησε ως σκύλος).

Σε επόμενη συνέχεια θα περιγράψω με περισσότερα στοιχεία δύο περιστατικά:

Α) Την περί ωφελιμότητας του βασιλιά ανάλυσή του στον Μ. Αλέξανδρο και

Β) Το ιστορικό της περίφημης και γνωστής στους πολλούς (έστω και ελλιπώς) ατάκας του για την Λαϊδα.

*Ο κ. Περικλής Kαπνιστής είναι Εκπαιδευτικός από την Κόρινθο.