Πορευόμενοι προς τις εορτές των Χριστουγέννων (Φ. 1965)

 

 

Του Αλεξάνδρου Π. Κωστάρα * 

 

Διανύουμε ήδη την Προεόρτιο Περίοδο των Χριστουγεννιάτικων Εορτών, που συμπίπτει με την νηστεία των Χριστουγέννων, το λεγόμενο Σαρανταλείτουργο, κατά την διάρκεια του οποίου η Εκκλησία μας προβλέπει μια νηστεία ανάλογη προς την αντίστοιχη της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, σαφώς βέβαια ηπιότερη από αυτήν, αφού στην νηστεία του Σαρανταλείτουργου γίνεται μόνο κατάλυση του ιχθύος και των γαλακτοκομικών μέχρι τα μέσα περίπου του Δεκεμβρίου. Κατά την διάρκεια του Σαρανταλείτουργου συχνά ακούγεται μεταξύ των πιστών η ευχή «Καλή Σαρακοστή».  Από άλλη άποψη η  Προεόρτιος Περίοδος  των Χριστουγεννιάτικων Εορτών επισημοποιείται  επίσης εκκλησιαστικώς από την ημέρα της Εορτής των Εσοδίων της Θεοτόκου (21 Νοεμβίου), όταν αρχίζουν να ψάλλονται στις Εκκλησίες σε κάθε Θεία Λειτουργία, μετά την Εορτή των Εσοδίων, οι Καταβασίες των Χριστουγέννων («Χριστός γεννάται, δοξάσατε...» κλπ.). Η σημερινή μεταβολή των κοινωνικο-ηθικών αντιλήψεων φυσικό ήταν να επηρεάσει όχι μόνο τον τρόπο βίωσης της Προερτίου Περιόδου των Χριστουγεννιάτικων Εορτών, αλλά και τον τρόπο εορτασμού των κατ’ ιδίαν εορτών του Αγίου Δωδεκαημέρου, που έχουν εμφανώς αποξενωθεί από τον παραδοσιακό τρόπο εορτασμού τους. Μόνο τα στολίδια και ο εξωτερικός εορταστικός διάκοσμος έχουν παραμείνει αναλλοίωτα μέσα στον χρόνο από τις Χριστουγεννιάτικες Εορτές. Η Φάτνη της Βηθλεέμ, που έγινε το «λίκνο» αναγέννησης της ανθρωπότητας και το Θείο Βρέφος, που φόρεσε το δικό μας χοϊκό και φθαρτό «ένδυμα», για να μάς χαρίσει την αφθαρσία έμειναν στον χώρο ενός παραμυθένιου κόσμου, αφού δεν θελήσαμε να τα κάνουμε στοιχεία του δικού μας βιωματικού κόσμου. Όταν τιμάς κάποιον ή τις εκδηλώσεις που συνδέονται με  αυτόν, το δείχνεις με τον τρόπο που γιοράζεις τα σχετικά γεγονότα.

Γιατί η ελληνική κοινωνία αποστασιοποιείται σταθερά τα τελευταία χρόνια από αυτό που σηματοδοτεί το Θείο Βρέφος και από τις εορτές, που συνδέονται με την Γέννησή Του; Η απάντηση είναι απλή:  Διότι μετατρέψαμε τον υλικό ευδαιμονονισμό μας και την μηδενιστική αντίληψη της ζωής, που διαφεντεύει σήμερα τον βιωματικό μας κόσμο, σε «ψαλίδι», με το οποίο κόψαμε τον «ομφάλιο λώρο», που μάς συνέδεε με το πνευματικό περιεχόμενο των Χριστουγέννων και των άλλων Εορτών του Αγίου Δωδεκαημέρου. Νοσταλγούμε τις παλιές καλές ημέρες της παραδοσιακής Ελλάδας, της οποίας οι πολίτες μπορεί να ήσαν αγράμματοι στην συντριπτική πλειοψηφία τους, γνώριζαν όμως πολύ καλά τα «γράμματα του Χριστού», που τα παρέλαβαν και τα διέδωσαν περαιτέρω οι Μαθητές Του, αγράμματοι ψαράδες της Γαλιλαίας και αυτοί, τους οποίους εξέλεξε συνειδητά ο Χριστός. για να καταισχύνει με την αγραμματοσύνη τους την σοφία και την γνώση των μορφωμένων. Μάς το λέει αυτό ο Απόστολος Παύλος στην Α΄ προς Κορινθίους Επιστολή του: «Επειδή ο κόσμος ουκ έγνω δια της σοφίας τον Θεόν, ευδόκησεν ο Θεός δια της μωρίας του κηρύγματος σώσαι τους πιστεύοντας εις αυτόν» (κεφ. α΄, στιχ. 21 ). Ποιοί μιλούσαν για την «μωρία του κηρύγματος»; Την απάντηση μάς την δίνει ο Απόστολος Παύλος παραπέμποντας στους αρχαίους Έλληνες σοφούς, Επικούρειους, Στωικούς και άλλους, οι οποίοι μόλις έμαθαν ότι ευρίσκετο στην Αθήνα ένας Ιουδαίος (ο Παύλος), που ήθελε να τούς μιλήσει για τον Χριστό, πήγαν στην αρχαία αγορά, από όπου επρόκειτο να ομιλήσει ο Παύλος στους Αθηναίους, για να τον ακούσουν. Όταν δε τον άκουσαν να τούς μιλάει από το βήμα του Αρείου Πάγου για την Ανάσταση των Νεκρών, που ήταν η πεμπτουσία της Σταυρο-Αναστάσιμης Διδασκαλίας του Ναζωραίου, ορισμένοι από αυτούς εγέλασαν μαζί του, τον εχλεύασαν, διότι οι αρχαίοι Έλληνες επίστευαν στην αθανασία της ψυχής. Άλλοι όμως τού εζήτησαν να πάει να τούς ξαναμιλήσει για αυτά που τους έλεγε, διότι ο λόγος του έφερνε  ξενίζοντα ακούσματα εις τας ακοάς τους (Πράξ, κεφ. ιζ΄, στιχ. 20 επ.).  Έτσι μπορεί να γίνει κατανοητό αυτό που μάς λέει ο Απόστολος Παύλος στην Α΄ προς Κορινθίους Επιστολή του, ότι δηλ.  «ο Θεός τα μωρά του κόσμου εξελέξατο, ίνα τους σοφούς καταισχύνη» (Α΄ Κορ, κεφ. α΄, στιχ. 27 επ.).

Στα «μωρά του κόσμου», με την έννοια που τούς αποδίδει ο Απόστολος Παύλος, συγκαταλέγω και τους αειμνήστους γονείς μου. Ήσαν αγράμματοι και οι δύο. Είχαν όμως βαθειά πίστη στον Θεό μέσα τους.  Με αυτή την πίστη  μάς μεγάλωσαν και τα πέντε αδέλφια. Τα λόγια αυτών των αγραμμάτων δασκάλων μας ήσαν πολύ πιο σπουδαία από τα άλλα γράμματα, που μάς έμαθαν οι δάσκαλοί μας στα σχολεία. Εκείνα τα γράμματα ήσαν γνωστικά γράμματα, ενώ τα γράμματα που μάς έμαθαν οι γονείς μας, οι αγράμματοι δάσκαλοί μας, ήσαν γράμματα της αληθινής ζωής. Τα γνωστικά γράμματα καλλιεργούν το μυαλό μας και τις δεξιότητές μας.. Αντιθέτως τα άλλα, τα μή γνωστικά γράμματα, διαπλάθουν χαρακτήρες. Εάν θέλαμε να κάνουμε μια σύγκριση ανάμεσα σε εκείνους που απέκτησαν όσα τούς έδωσαν τα γνωστικά γράμματα και στους άλλους, που έλαβαν αγωγή από τα άλλα γράμματα της αληθινής ζωής, θα βλέπαμε μια αποκαρδιωτική εικόνα. Η κοινωνία είναι γεμάτη «καβαλλημένα καλάμια», που πιστεύουν ότι κάτι είναι ή κάτι έγιναν, επειδή έμαθαν πέντε αράδες γράμματα περισσότερα από τους άλλους. Η διαπίστωση αυτή είναι διάχυτη, εάν κάνει κάποιος μια απλή περιήγηση στους χώρους των Πανεπιστημίων ή των άλλων Ανωτάτων Πνευματικών Ιδρυμάτων.  Ουδείς μιλάει για εκείνους που είναι φορείς ενός σπάνιου ήθους, το οποίο χαρίζουν στους ανθρώπους τα γράμματα του Θεού, τα γράμματα της αληθινής ζωής. Αν και θα έπρεπε να μιλάει κάποιος πρωτίστως για αυτούς. Αυτή είναι μια τραγική επιβεβαίωση, που μας την δίνει η ίδια η κοινωνία, καθώς μάς προβάλλει κάθε τόσο  όλο και πιο άγρια τα πρότυπά της: Ανθρώπους εραστές κάθε μορφής βίας. Το φαινόμενο αυτό είναι ιδιαίτερα λυπηρό, καθώς το βλέπουμε να επεκτείνεται συνεχώς στους κόλπους των ανηλίκων. Έχουν  γραφεί κατ’ επανάληψη πολλές απόψεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου της βίας των ανηλίκων. Θα άξιζε, νομίζω, να γίνει μια ακόμη προσπάθεια από άλλη σκοπιά: Καθώς πορευόμαστε προς τις Εορτές των Χριστουγέννων, κατά τις οποίες από άλλη άποψη εορτάζουμε τα Γενέθλια της Αγάπης, αφού ο εν Φάτνη γεννηθείς Βασιλεύς ήταν ο Θεός της Αγάπης, θα πρότεινα: Με δαπάνη της Πολιτείας και της Εκκλησίας να τυπωθεί η Επιστολή της Αγάπης του Αποστόλου Παύλου από την Πρώτη Προς Κορινθίους Επιστολή του και να μοιρασθεί μαζί με την μετάφρασή της σε όλους, ιδίως στους μαθητές των σχολείων και στους άλλους νέους, Για να δουν, τί είναι και τί σημαίνει αληθινά η Αγάπη, για την οποία μάς ομίλησε και σταυρώθηκε ο Χριστός και της οποίας την έννοια και το περιεχόμενο ανέλυσε ο  Απόστολος Παύλος.

 

 

*O Αλέξανδρος Π.Κωστάρας, είναι

Ομότιμος Καθηγητής Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Θράκης