Η παγκοσμιοποίηση με άλλη ματιά (Φ. 1963)

Του Περικλή Καπνιστή*

Ξεκινώντας να γράψω ένα άρθρο για την ανησυχητική και πρωτόγνωρη για τον τόπο μας παραβατικότητα των ανηλίκων, θεώρησα σκόπιμο ν’ ασχοληθώ πρώτα με τα πιθανά γενεσιουργά αίτια αυτού του φαινομένου και όχι μόνο, των παραμέτρων δηλαδή που έχουν αλλοιώσει εν πολλοίς τα θεμελιακά στοιχεία της εθνικής μας ταυτότητας, « όμαιμον, ομόγλωσσον, ομόθρησκον και ομότροπον» στον ορισμό του έθνους κατά τον Ηρόδοτο.

Προσπαθώντας λοιπόν να κατηγοριοποιήσω στη σκέψη μου και να βάλω σε σειρά προτεραιότητος τα αίτια μιας ομολογημένης κατρακύλας θεσμών, αξιών, παραδόσεων, θρησκευτικότητος, εθνικής συνείδησης, οικογενειακών δεσμών κλπ, θεώρησα πρωταρχικού ενδιαφέροντος μια εκτενή αναφορά στην πολυδιαφημισμένη παγκοσμιοποίηση.

Στο εγχείρημά μου αυτό, ανέτρεξα άθελα σε μια παλιά μου συνέντευξη σε τοπικό τηλεοπτικό κανάλι με θέμα την παγκοσμιοποίηση. Είχα επισημάνει τότε (αρκετά χρόνια πριν), - προφητικά θα έλεγα- ότι αυτή θα μας οδηγήσει, πέραν των επιφανειακών δυνατοτήτων και προοπτικών περί παγκόσμιας διευκόλυνσης της διακίνησης αγαθών, ιδεών, δικαιωμάτων, πληροφοριών, πανανθρώπινης αλληλεγγύης, μόρφωσης κλπ, όπως διατυμπανιζόταν από τα ΜΜΕ, στα αποτελέσματα που παραθέτω πιο κάτω:

1^ον. Σε μια πιθανότητα ομογενοποίησης, με άλλα λόγια στην επικράτηση κοινών προτύπων σκέψης, συμπεριφοράς και δράσης άλλων χωρών, Δυτικής, Ανατολικής ή τριτοκοσμικής προέλευσης.

2^ον. Σαν μακροχρόνια συνέπεια του προηγουμένου, θα σημειωθεί αποδυνάμωση παραδοσιακών, θρησκευτικών, πολιτιστικών και κυρίως εθνικών μας προτύπων, βασισμένων στον προαναφερθέντα ορισμό της έννοιας του έθνους κατά Ηρόδοτον, που ουδέποτε αμφισβητήθηκε στο πέρασμα των χρόνων. Και πράγματι δεν χρειάσθηκαν πολλά χρόνια και απεδείχθη εν τη πράξει ότι η παγκοσμιοποίηση: Α) Προήγαγε την εξαφάνιση της διαφορετικότητος, των χαρακτηριστικών δηλαδή, που κάνουν κάθε λαό μοναδικό. Β) Ώθησε στον καταναλωτισμό με όλες τις αρνητικές συνέπειες (ανισότητες με κοινωνικό αποκλεισμό, χαώδεις οικονομικές ανισορροπίες κ.ά.). Γ) Αύξησε τα ποσοστά ανεργίας με διαπιστωμένα οικτρά επακόλουθα. Δ) Με τον περιορισμό κρατικών εξουσιών, που είναι απαραίτητο να έχουν προσαρμοσμένο τοπικό χαρακτήρα λόγω ιδιαιτεροτήτων, αφαίρεσε την δυνατότητα διάσωσης της πολιτισμικής φυσιογνωμίας κάθε χώρας, πλήττοντας κυρίως αυτές με πλούσια ιστορία, βαριά φιλοσοφική κληρονομιά, πρωτοπορία στις επιστήμες, τις τέχνες και έμπρακτη υποστήριξη ιδεών, όπως ελευθερία, δημοκρατία , ειρήνη ( όρα Ελλάδα). Ε) Με την πολυπολιτισμική προσέγγιση της εκπαίδευσης , κατήργησε την επιτακτική ανάγκη διατήρησης θρησκευτικών, εθιμικών, ιστορικών κλπ. πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων των λαών. ΣΤ) Διευκόλυνε την διείσδυση ακραίων παραβατικών (και για μας ανθελληνικών) συγκροτημένων ομάδων ή μεμονωμένων ατόμων , που άσκησαν αρνητική επιρροή, εκμεταλλευόμενοι την δεκτικότητα του αφελούς και φιλόξενου Ελληνικού λαού. . Έτσι φτάσαμε ν’ ακούμε όλο και πιο συχνά φράσεις όπως «Σικάγο γίναμε», « σε τί ζούγκλα ζούμε», εγκληματικές οργανώσεις αλωνίζουν, συμμορίες ανηλίκων διαπράττουν ανήκουστες για την κουλτούρα μας πράξεις κλπ. Κι αναρωτιέμαι εγώ ο αιθεροβάμων και οπισθοδρομικός θεατής τούτης της κακόγουστης παράστασης , κάνω λάθος που συνδέω όλα τα παραπάνω με την παγκοσμιοποίηση, αποδίδοντας σ’ αυτήν μεγάλο μερίδιο ευθύνης. Ας αναρωτηθεί ο καθένας ξεχωριστά, χωρίς αγκυλώσεις, αντικειμενικά, αμερόληπτα και χωρίς ιδιοτέλεια , καθώς στην επόμενη επικοινωνία μας θα ασχοληθώ για δεύτερη φορά με την παραβατικότητα των ανηλίκων, που η συχνότητά της και τα νέα της χαρακτηριστικά προβληματίζουν όλους μας.