UNICS - Μια μυσταγωγική μουσική βραδιά στον Ι.Ν. της Αγίας Τριάδος (Φ. 1936)
Από Unics (Δημοσιεύσεις Facebook)
Μια μυσταγωγική μουσική βραδιά στον Ι.Ν. της Αγίας Τριάδος ή Σώτειρας Λυκοδήμου ή αλλιώς Ρώσικη Εκκλησία
Εισερχόμενοι στην τελική περίοδο κορύφωσης του Θείου Δράματος, διάφορες εκδηλώσεις τονίζουν και καθοδηγούν τους Αναζητητές στο πραγματικά ζητούμενο. Την ένωση με την Πηγή της Ζωής, που με την υπέρλογη ενσάρκωσή Του, το Βίο, τα Πάθη και την Ανάστασή Του, μας υπέδειξε ως μόνη Οδό προς την αιώνια ζωή τον ίδιο, τη διδασκαλία και το υπόδειγμά Του.
Μία τέτοια μυσταγωγία ζήσαμε σήμερα μέσα στην υπέροχη Ρώσικη Εκκλησία με την άρτια εκτέλεση μουσικών κομματιών τριών σπουδαίων συνθετών, που εκπροσωπούν τρία θρησκευτικά μουσικά ρεύματα, αλλά και θρησκευτικά δόγματα, του Προτεσταντισμού (Γκέοργκ Φρίντριχ Χέντελ), του Καθολικισμού (Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρντ) και της Ελληνορθοδοξίας (Άρβο Περτ).
Όπως ο Χριστός αποτελεί τη νοητή γέφυρα υπέρβασης των ανθρωπίνων διαφορών και ενοποίησης των ατόμων στο Συλλογικό Άνθρωπο, υπό το Άκτιστο Φως της Αλήθειας, της Αγάπης και της Πίστης, έτσι και οι τέχνες, αποτελούν τις αντίστοιχες κοσμικές γέφυρες, που το επιτυγχάνουν εμπνεόμενες από την αυτή πηγή, την ουσία της οποίας εγκολπώνονται.
Ο εμπνευσμένος εφημέριος της Ρωσικής Εκκλησίας π. Συνέσιος, οργάνωσε μία ακόμη εξαιρετική μουσική βραδιά εντός του Ιερού Ναού, που βρίσκεται στη συμβολή της οδού Φιλελλήνων και Αμαλίας χωμένη μέσα στα ψηλά κτίρια, εξ αφορμής του εορτασμού 1000 ετών από την καθιέρωση του ιερού ναού.
Είναι η Αγία Τριάδα, ή αποκαλούμενη Ρώσικη Εκκλησία ή Σώτειρα Λυκοδήμου, κτισμένη το 1025 μ.χ., επί αρχαίου ναού του Λυκείου Απόλλωνα, βαλανείου (λουτρού) και κατακομβών.
Τα μουσικά κομμάτια παρουσίασαν ο έξοχος βιολονίστας Γιώργος Παναγιωτόπουλος με το μουσικό σύνολο De Profundis Ensemble
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Ο ναός του Σωτήρα Λυκοδήμου, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα Βυζαντινά μνημεία του 11ου μ.Χ. αιώνα γενικότερα. Ο ναός έχει μεγάλη ιστορία, ενώ διά μέσου των αιώνων υπήρξε ορθόδοξο και αργότερα λατινικό μοναστήρι. Τον 19ο αιώνα μ.Χ. ανακατασκευάστηκε, προστέθηκε το κωδωνοστάσιο, αφιερώθηκε στην Αγία Τριάδα και παραχωρήθηκε στην ρωσική κοινότητα της Αθήνα. Εορτάζει του Αγίου Πνεύματος, την επομένη της Πεντηκοστής. Τα δύο ενσωματωμένα παρεκκλήσια στον κυρίως ναό, είναι αφιερωμένα στους Άγιους Νικόλαο και Νικόδημο.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Η αρχαιολογική σκαπάνη έδειξε ότι επί αρχαιότητος στο σημείο αυτό υπήρχε ιερό αφιερωμένο στον Λύκειο Απόλλωνα.
Επί της αυτοκρατορίας του Αδριανού (117 - 138 μ.Χ.), λειτουργούσε εκεί ρωμαϊκό λουτρό, το λεγόμενο βαλανείον. Η υδροδότηση του λουτρού γινόταν από έναν παραπόταμο του ποταμού Ηριδανού.
Επί Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, την εποχή που τον αυτοκρατορικό θρόνο κατείχε η Ειρήνη η Αθηναία (780-802 μ.Χ.), επί του παλιού Βαλανέιου ανηγέρθη μια μικρή χριστιανική εκκλησία.
Αργότερα, κάπου τον 11ο αιώνα μ. Χ., οικοδομήθηκε το γυναικείο Μοναστήρι, της Παναγίας Σωτήρας του Λυκοδήμου, στην ίδια θέση. Η Ρώσικη εκκλησία, όπως την γνωρίζουμε σήμερα, αποτελούσε το καθολικό του μοναστηριού αυτού.
Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας (1204 μ.Χ. και εντεύθεν), η μονή πέρασε στα χέρια Λατίνων και κατοικήθηκε από βενέδικτους μοναχούς.
Το 1669 μ.Χ. περιήλθε και πάλι στον έλεγχο των Ορθοδόξων και λειτούργησε ως ανδρική Μονή.
Πολιορκία Αθηνών από Μοροζίνι.
Το 1687 μ.Χ. κατά την πολιορκία της πόλεως των Αθηνών από τους Ενετούς του Μοροζίνη, ο ναός υπέστη σοβαρές ζημιές από τους κανονιοβολισμούς.
Καμπαναριό Ρώσικμης Εκκλησίας Σωτήρας Λυκοδήμου
Καμπαναριό Σωτήρας Λυκοδήμου
Το 1701 μ.Χ. ισχυρός σεισμός δεν κατάφερε να πλήξει την εκκλησία, παρά μόνο τα κελλιά του μοναστηριού, που ανακατασκευάστηκαν άμεσα.
Το 1778 μ.Χ. η Μονή σταματάει να υφίσταται, καθώς ο βάναυσος Οθωμανός διοικητής της Αθήνας του 18ο αιώνος, Χατζή Αλή ή Χασεκής δίνει εντολή να κατεδαφιστεί πλήρως το σύνολο των κτιριακών εγκαταστάσεων της Μονής, πλην του καθολικού της. Ο λόγος της κατεδαφίσεως ήταν η χρησιμοποίηση των υλικών για την κατασκευή τείχους προστασίας της Αθήνας. Ο ναός εν συνεχεία γίνεται μετόχι της Μονής Καισαριανής.
Το 1827 μ.Χ. ο ναός πλήττεται εκ νέου κατά την διάρκεια της ελληνικής επαναστάσεως, δεχόμενος κανονιοβολισμούς από την έγκλειστη τουρκική δύναμη της Ακροπόλεως. Σχεδόν ολόκληρη η βορειοανατολική πλευρά, καθώς και μεγάλο τμήμα του τρούλου κατέρρευσαν τότε. Παρά ταύτα, το υπόλοιπο κτίριο με το μεσαιωνικό του τέμπλο διατηρήθηκε σε καλή κατάσταση.
Το 1847 μ.Χ. ο Ρώσος πρεσβευτής της Αθήνας ζήτησε από την ελληνική κυβέρνηση την παραχώρηση του ιερού ναού, προκειμένου να καλύψει τις λατρευτικές ανάγκες της ρωσικής παροικίας στη χώρα μας. Η αρχική σκέψη ήταν η πλήρης κατεδάφιση του ναού του Λυκοδήμου και η ανέγερση ενός νέου στη θέση του. Ευτυχώς, επικράτησε τελικά άποψη της αναστηλώσεως του και οι εργασίες άρχισαν άμεσα μέσα στο 1850.
Το 1855 μ.Χ. μετά από πολλές παύσεις, ολοκληρώνεται το έργο υπό την επίβλεψη των` αρχιτέκτονων Ιβάν Στρομ (Ρωσία), Τ. Βλασσοπούλου (Ελλάδα) και Φρ. Μπουλανζέ (Γαλλία). Κατά τις σωστικές εργασίες κρίθηκε απαραίτητο το κλείσιμο, εν ολω ή εν μέρει, όλων των εξωτερικών ανοιγμάτων και το κτίσιμο τοίχων στις τρεις πλευρές του κεντρικού τετραγώνου του ναού με σκοπό την υποστήριξη των μεγάλων τόξων, τα όποια έφεραν τον τρούλο. Αποτέλεσμα ήταν η συσκότιση του ναού, και η διάσπαση της ενότητάς του εσωτερικά. Κατά τα λοιπά, ο ναός στο σύνολό του αποκαταστάθηκε στην αρχική του μορφή με μεγάλη επιτυχία. Δυστυχώς όμως κατά τις εργασίες, αντικαταστάθηκε το παλαιό λίθινο τέμπλο από ένα καινούργιο μεγαλύτερου ύψους. Τότε ήταν που ανεγέρθη και το σημερινό καμπαναριό βυζαντινής μορφής.. Η Μόσχα επωμίστηκε ολόκληρο το κόστος των εργασιών, το οποίο ανήλθε τελικά σε 14.995 δραχμές. Εκτότε οι Αθηναίοι συνηθίζουν να αποκαλούν το ναό «Ρωσική Εκκλησία».
Κατά την διάρκεια των έργων, εντοπίστηκε αρχαία δεξαμενή υδραγωγείου, πέντε μέτρα κάτω από το δάπεδο του ναού.
Από το 1917 μ.Χ. και εντεύθεν ο ναός αποτελεί παρεκκλήσιο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, αν και ο ναός εξακολουθεί να εξυπηρετεί τις λειτουργικές ανάγκες του Ρωσικού ποιμνίου της Αθήνας.
Το 1950 μ.Χ. κατά την διενέργεια εργασιών αποχετευτικού δικτύου στην ευρύτερη περιοχή, αποκαλύφθηκε πλησίον του ναού ένα ψηφιδωτό δάπεδο και δίπλα σε αυτό το νεκροταφείο του βυζαντινού Μοναστηριού.
Η αγιογράφηση έγινε από τον καθηγητή στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, Λουδοβίκο Θείρσιο (Thiersch, 1825-1909), γιο του γνωστού Βαυαρού φιλέλληνα. Μόνο που όταν ζωγράφιζε τον Απόστολο Παύλο, του έδωσε τα χαρακτηριστικά του βασιλιά Όθωνα!
Τέλος αξίζει να αναφερθεί ή ύπαρξη υπογείων στοών, που έχουν ως είσοδο ένα κλεισμένο με κιγκλιδώματα φρέαρ στο πλάι της εκκλησίας.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Ή Σωτήρα του Λυκοδήμου αποτελεί το αρχαιότερο και το πιστότερο αντίγραφο μικρότερων κατά ¼ διαστάσεων του καθολικού τής μονής του Όσιου Λουκά στην Βοιωτία. Οι καινοτομίες στην ανέγερσή των δύο αυτών ναών, ήταν αυτές που κατά κύριο λόγο διαμόρφωσαν την «ελλαδική σχολή» βυζαντινής ναοδομίας.
Καμπαναριό Ρώσικης Εκκλησίας Σωτήρας Λυκοδήμου
Καμπαναριό Σωτήρας Λυκοδήμου
Το 1701 μ.Χ. ισχυρός σεισμός δεν κατάφερε να πλήξει την εκκλησία, παρά μόνο τα κελλιά του μοναστηριού, που ανακατασκευάστηκαν άμεσα.
*Κυριάκος Κόκκινος,
Δικηγόρος, Πρόεδρος της
Κίνησης Οργανικότητας ΚΟΣΜΟΠΟΛΙΣ,
Αλεξιπτωτιστής - Ο.Υ.Κ.
Αφήστε ένα σχόλιο