ΜΕ ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ ΤΗΣ ΓΝΩΜΗΣ (Φ. 1937)

 

 

     Βαγγέλης Δ. Κόκκινος, ο νεότερος *

 

Η Ελλάδα χρειάζεται Yψηλή Στρατηγική - όχι μόνο αντίδραση στις εξελίξεις

Στο αδιαλείπτως μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό τοπίο που βρισκόμαστε, η Ελλάδα δεν έχει πλέον την πολυτέλεια να συνεχίσει να λειτουργεί με ένα αντιδραστικό διπλωματικό μοντέλο. Η Ανατολική Μεσόγειος δεν είναι απλώς ένα θέατρο διμερών εντάσεων με την Τουρκία, αλλά ένα στρατηγικό σταυροδρόμι παγκόσμιων ενεργειακών και εμπορικών διαδρομών, ανταγωνισμού μεγάλων δυνάμεων και περιβαλλοντικής ευπάθειας. Συνεπώς, δεν απαιτεί από την Αθήνα τίποτα λιγότερο από μια συνεκτική, μακροπρόθεσμη Υψηλή Στρατηγική - μια πειθαρχημένη συγχώνευση εθνικού συμφέροντος, νομικής εξουσίας και προληπτικής διπλωματίας.

Η πρόσφατη εφαρμογή του πρώτου πλαισίου θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού (ΘΧΣ) της Ελλάδας αποτελεί ορόσημο. Σηματοδοτεί μια καθυστερημένη μετατόπιση από την παθητικότητα στη δομή, από τις συμβολικές χειρονομίες στην ουσιαστική διακυβέρνηση. Αλλά πρέπει να θεωρηθεί αυτό που πραγματικά είναι: η αρχή, όχι το τέλος, μιας ευρύτερης στρατηγικής αναδιάρθρωσης. Για να διατηρήσει τη δυναμική της, η Ελλάδα πρέπει να αναβαθμίσει το δόγμα της εξωτερικής της πολιτικής ώστε να ανταποκρίνεται στο διακύβευμα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επενδύσει στην κρατική τέχνη, τη θεσμική εμπειρογνωμοσύνη και τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό με τον ίδιο επείγοντα χαρακτήρα που κάποτε επιφύλασσε για τη δημοσιονομική σταθεροποίηση. Φυσικά αυτό δεν επιτυγχάνεται από μια κυβέρνηση, αλλά από μια ενιαία πολιτική συναίνεση με στόχο το μακροπρόθεσμο όφελος της χώρας και των πολιτών της.

Για πάρα πολύ καιρό, η ελληνική διπλωματία καθοδηγείτο από τον βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα, τη διαχείριση κρίσεων και τις «νερόβραστες» επικλήσεις σε διεθνείς κανόνες χωρίς τη στρατηγική συνέχεια που απαιτείται για τη διασφάλιση αυτών των κανόνων στην πράξη. Εν τω μεταξύ, η Άγκυρα έχει εκμεταλλευτεί την ασάφεια και την ασυμμετρία -χρησιμοποιώντας την απροβλεψιμότητα για να μετατοπίσει τα γεγονότα επί του πεδίου προς όφελός της. Η Αθήνα δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει αυτό με απλή επίκληση του διεθνούς δικαίου- πρέπει να ενσωματώσει το δίκαιο αυτό σε μια ευρύτερη αφήγηση που θα υποστηρίζεται από διπλωματική επιρροή, περιφερειακές συνεργασίες και πραγματικό αντίκτυπο στην παγκόσμια σκακιέρα.

Αυτό απαιτεί τρεις κρίσιμες κινήσεις. Πρώτον, η Ελλάδα πρέπει να επεκτείνει και να ενισχύσει το Διπλωματικό Σώμα, ιδίως στα μη δυτικά θέατρα όπου η επιρροή αυξάνεται - Αφρική, Κόλπος, Μέση Ανατολή και Ινδο-Ειρηνικός. Δεύτερον, πρέπει να ενσωματώσει τη στρατηγική σκέψη σε όλα τα υπουργεία, σφυρηλατώντας στενότερο συντονισμό μεταξύ της εξωτερικής πολιτικής, της άμυνας, της ενέργειας, του πολιτισμού και της εκπαίδευσης. Τρίτον, πρέπει να διεκδικήσει την στοχαστική ηγεσία, επενδύοντας σε think tanks και ακαδημαϊκά κέντρα υπό ελληνική ηγεσία που μπορούν να διαμορφώσουν τον παγκόσμιο διάλογο για τη δημοκρατία, την ασφάλεια και το κράτος δικαίου.

Η Ελλάδα δεν είναι μια μικρή χώρα- είναι ένα κράτος πρώτης γραμμής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μια θαλάσσια δύναμη και ένας πυρήνας πολιτισμού με αιώνες ήπιας ισχύος. Αλλά ο ρόλος της στον κόσμο πρέπει να καθορίζεται από τη στρατηγική και όχι από την παθητικότητα.

 

*Ο Ευάγγελος Δ. Κόκκινος, ο νεότερος, είναι δημοσιογράφος, γεωπολιτικός αναλυτής και φοιτητής Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών στο Αγγλικό Πανεπιστήμιου του Derby.