Η Ελλάδα ξέχασε την εξοικονόμηση ενέργειας! (Φ. 1839)

 

 

 Βλάσης Οικονόμου, Institute for European Energy and Climate Policy

Η Ενεργειακή εξοικονόμηση είναι ένα δομικό στοιχείο του Ευρωπαϊκού ενεργειακού σχεδιασμού και είναι ο αποδοτικότερος τρόπος για να επετευχθούν οι γενικότεροι στόχοι της ενεργειακής μετάβασης, όπως η ασφάλεια εφοδιασμού, η αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και η μείωση του κόστους της ενέργειας.

Η Ελλάδα είχε δεσμευθεί να επετύχει στόχους 3.3 mtoe (εκατομμύρια τόνους ισοδυνάμου πετρελαίου) εξοικονόμησης ενέργειας στην τελική της κατανάλωση κατά την περίοδο 2014-2020 (με βάση την Ευρωπαϊκή Οδηγία Ενεργειακής Αποδοτικότητας) σε ποσοστό δηλαδή 0.8% ετησίως της τελικής της κατανάλωσης. Με βάση και τα προγράμματα που εκπόνησε κατάφερε να πετύχει μόλις 2.45 mtoe, δηλαδή έχασε τον εθνικό στόχο κατά 26% κάτι που σαφώς δημιουργεί την αναγκαιότητα για καταλληλότερο προγραμματισμό.

Οι νέοι στόχοι που έχουν τεθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην αναθεωρημένη οδηγία για την ενεργειακή αποδοτικότητα αναφέρονται σε ένα στόχο 11.7% για το 2030, και απαιτεί από τα κράτη μέλη της ΕΕ να εξασφαλίσουν συλλογικά μια πρόσθετη μείωση της τελικής και πρωτογενούς κατανάλωσης ενέργειας, σε σύγκριση με τις προβλέψεις κατανάλωσης ενέργειας που έγιναν το 2020. Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμα και στο νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), ο στόχος  της ενεργειακής αποδοτικότητας είναι 7% σε σχέση με το υφιστάμενο Εθνικό Σχέδιο. Αυτό σημαίνει ότι τη στιγμή που το ΕΣΕΚ του 2019 προέβλεπε τον περιορισμό της κατανάλωσης το 2030 στα 16,5 μ toe, με την αναθεώρηση φτάνει τα 15,30 μToe, ενώ η Ευρωπαϊκή επιταγή μιλάει για 11.7%. Η χώρα λοιπόν θα κληθεί να αυξήσει και άλλο το στόχο κατά 50%!!

Η ετήσια υποχρέωση τώρα για την περίοδο 2024 - 2030 διπλασιάζεται από την υφιστάμενη (από 0.8 σε 1.5% που θα πρέπει να επιτγυχάνουν νέες εξοικονομήξσεις και σταδιακά να φτάσουν στο 1.9%  έως το τέλος του 2030. Οι εξοικονομήσεις αυτές μπορούν να γίνουν στα κτίρια, στη βιομηχανία και στις μεταφορές.

Με βάση το υφιστάμενο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ 2019) η Ελλάδα είχε υποσχεθεί να υλοποιήσει μια σειρά από 10 μέτρα τα οποία θα δημιουργούσαν ετήσιες εξοικονομήσεις 201 ktoe ετησίως από το 2021. Δυστυχώς από αυτά το Εξοικονομώ υπολείπεται του στόχου, το ΗΛΕΚΤΡΑ με παρεμβάσεις στα δημόσια κτιρια δεν υλοποιήθηκε, δεν έγιναν προγράμματα για τριτογενή τομέα, βελτίωσης απόδοσης μέσω Ενεργειακών Υπηρεσιών, δεν έγινε εφαρμογή των ενεργειακών υπευθύνων σε δημόσια κτίρια, ενώ δεν υπήρχε το νομοθετικό πλαίσιο για την εφαρμογή του Καθεστώτος Επιβολής Ενεργειακής Απόδοσης στους παρόχους ενέργειας. Αντίστοιχα και το 2022 δεν έγιναν ουσιαστικές δράσεις με αποτέλεσμα ήδη η χώρα να υπολείπεται κατά 70-80% του αρχικού στόχου της διετίας προς το 2030. Με βάση το νέο παρουσιαζόμενο ΕΣΕΚ, όπως έχει ως ώρας κατατεθεί, ο στόχος της εξοικονόμησης ενέργειας εθνικά είναι μικρότερος από τον ΕυρωπαΪκό στόχο, έτσι ώστε ουσιαστικά η ΕΛλάδα δε θα συμμορφωθεί με τις νέες επιταγές .

Το θέμα γίνεται ακόμα πιο πολύπλοκο για την Ελλάδα γιατί ακόμα και αν ανεβάσει το ποσοστό εξοικονόμησης ενέργειας σαν στόχο στο αναθεωρημένο ΕΣΕΚ, δε λαμβάνει υπόψιν ότι η νέα Οδηγία απορρίπτει ουσιαστικά τις εξοικονομήσεις που γίνονται σε ορυκτά καύσιμα σαν επιλέξιμες για τον εθνικό στόχο από το 2026. Με άλλα λόγια, αλλαγές σε καυστήρες κλπ δεν θα θεωρούνται ότι συμβάλλουν στην επίτευξη του στόχου των 1.5%. Δεδομένου ότι η Ελλάδα αποσκοπεί στη περαιτέρω εμβάθυνση στο φυσικό αέριο στα κτίρια καθώς και στη διατήρησή του στο ίδιο ποσοστό έως το 2030, είναι εύκολα κατανοητό ότι οι αλλαγές καυστήρων σε φυσικό αέριο και οι επεμβάσεις σχετικά με αέριο ουσιαστικά θα είναι εκτός στόχου.

Με βάση τα παραπάνω είναι εμφανές ότι η χώρα πρέπει να υπερπολλαπλασιάσει τις προσπάθειές της για να μην χάσει το τρένο της εξοικονόμησης, καθώς αυτός είναι πια μονόδρομος για να περιοριστούν οι δυσμενείς επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης στη χώρα. Τα προγράμματα που απαιτούνται είναι πολλαπλά και στοχευμένα με ορθό προγραμματισμό για να κερδίσουν και απήχηση και να δημιουργήσουν πραγματικές εξοικονομήσεις στην οικονομία.