ΜΕ ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ ΤΗΣ ΓΝΩΜΗΣ (Φ. 1938)

 

 

     Βαγγέλης Δ. Κόκκινος, ο νεότερος *

H σιωπηρή κρίση της Ελλάδας των πολυκρίσεων

Εν μέσω πληθωρισμού, γεωπολιτικών ανακατατάξεων και ανησυχίας για την κλιματική αλλαγή, ένα ζήτημα παραμένει επικίνδυνα υποβαθμισμένο στον δημόσιο διάλογο της Ελλάδας: η χώρα μας συρρικνώνεται, και μάλιστα γρήγορα. Σύμφωνα με τα δεδομένα, ο πληθυσμός της Ελλάδας θα μπορούσε να πέσει κάτω από τα 8 εκατομμύρια μέχρι το 2050 - μια δημογραφική κατάρρευση που απειλεί τα θεμέλια της οικονομίας, του συστήματος κοινωνικής μέριμνας και της γεωπολιτικής μας επιρροής.

Η απογραφή του 2021 επιβεβαίωσε την τάση αυτή: Η Ελλάδα έχασε σχεδόν 400.000 άτομα μέσα σε μια δεκαετία, στη συντριπτική τους πλειονότητα κάτω των 40 ετών. Ο δείκτης γονιμότητας της χώρας έχει πέσει σε περίπου 1,3 παιδιά ανά γυναίκα - πολύ κάτω από το όριο αναπλήρωσης του 2,1. Σε συνδυασμό με τη γήρανση του πληθυσμού και τη μαζική μετανάστευση κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, αυτό διαμορφώνει μια ζοφερή εικόνα.

Χωρίς παρέμβαση, δεν συνίσταται απλά ως δημογραφικό πρόβλημα. Είναι ζήτημα εθνικής ασφάλειας και κοινωνικής υποχρέωσης. Ποιος θα υπηρετήσει στις ένοπλες δυνάμεις, θα στελεχώσει τα νοσοκομεία ή θα υποστηρίξει τους συνταξιούχους; Ποιος θα καινοτομεί, θα παράγει και θα χρηματοδοτεί τις συντάξεις του αύριο; Το κράτος δεν έχει την πολυτέλεια να το αντιμετωπίζει αυτό ως κοινωνιολογικό τετελεσμένο, αλλά πρέπει να το αντιμετωπίζει ως έκτακτη ανάγκη.

Τι μπορεί να γίνει; Πρώτον, η κυβέρνηση πρέπει να δρομολογήσει μια σοβαρή, διακομματική, μακροπρόθεσμη πολιτική -όχι μόνο επιδόματα ανά παιδί, αλλά ένα πλήρες οικοσύστημα στήριξης των νέων οικογενειών. Αυτό περιλαμβάνει οικονομικά προσιτή στέγαση, επιδοτούμενη παιδική φροντίδα, ευέλικτη γονική άδεια και για τους δύο γονείς και φορολογικά κίνητρα που ανταμείβουν τη δημιουργία οικογένειας.

Δεύτερον, η Ελλάδα πρέπει να γίνει ανταγωνιστική στην προσέλκυση ταλέντων και στην αντιστροφή του brain drain. Προγράμματα που φέρνουν πίσω Έλληνες επαγγελματίες υψηλής εξειδίκευσης από το εξωτερικό είναι μια αρχή, αλλά πρέπει να επεκταθούν με καλύτερους μισθούς, λιγότερη και αποτελεσματικότερη γραφειοκρατία και αξιοκρατική δημόσια διοίκηση.

Τρίτον, χρειαζόμαστε μια εθνική συζήτηση για τη μετανάστευση - όχι με γνώμονα το φόβο, αλλά τις στρατηγικές ανάγκες. Εάν αντιμετωπιστεί σωστά, η νόμιμη, στοχευμένα μελετημένη μετανάστευση θα μπορούσε να συμπληρώσει το εργατικό δυναμικό μας και να στηρίξει τομείς όπως η γεωργία, οι κατασκευές και η φροντίδα ηλικιωμένων.

Η δημογραφική κατάρρευση δεν είναι αναπόφευκτη. Άλλες δημοκρατίες έχουν δείξει ότι οι συνεκτικές, γενναιόδωρες οικογενειακές πολιτικές μπορούν να αντιστρέψουν την τάση. Αλλά ο χρόνος τελειώνει. Όσο περισσότερο περιμένουμε, τόσο πιο μη αναστρέψιμη γίνεται η ζημιά.

Η Ελλάδα πρέπει να δράσει άμεσα - όχι για τις επόμενες εκλογές, αλλά για την επόμενη γενιά.

 

*Ο Ευάγγελος Δ. Κόκκινος, ο νεότερος, είναι δημοσιογράφος, γεωπολιτικός αναλυτής και φοιτητής Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών στο Αγγλικό Πανεπιστήμιο του Derby.