Χωρίς πνευματική αναγέννηση, πού πάμε; Φ.1787
Γράφει ο Κώστας Τζαναβάρας *
ΣΕΡΝΕΤΑΙ ΓΙΑ ΧΡΟΝΙΑ, στα κοινωνικά δίκτυα, το γνωστό θέμα των αεροψεκασμών. Και το αναφέρω δημοσίως, ως παράδειγμα, ομολογώντας ότι δεν γνωρίζω την αλήθεια. Δεν ξέρω, δηλαδή, γιατί κάποιες ημέρες βλέπουμε τόσο πολλές «ουρές» στον ουρανό μας. Προσφάτως, μάλιστα, διάβαζα ότι διακρίνονται εύκολα από τις τακτικές πτήσεις, όπως και ότι κινούνται κυρίως εκτός αεροδιαδρόμων.
Η λύση, λέω, είναι απλή: να διαχωρίσουμε τις παρατηρήσεις μας. Άλλο τακτικές, άλλο έκτακτες πτήσεις. Ρώτησα, λοιπόν, το εξής διεξοδικό: τις ημέρες όπου παρατηρούνται οι ουρές, τα αεροπλάνα που εκτελούν τακτικά δρομολόγια, αφήνουν ουρές;
Βεβαίως, υπάρχουν μόνον τρεις απαντήσεις:
[1] Ναι, όλα. [2] Όχι, κανένα. [3] Άλλα ναι, άλλα όχι. Και, καθώς δεν είναι δυνατόν να αεροψεκάζουν τα επιβατικά αεροπλάνα, τα συμπεράσματα είναι αντιστοίχως αναπόδραστα. Σωστά;
ΤΟ ΕΔΩ ΘΕΜΑ, πάντως δ-ε-ν είναι οι αεροψεκασμοί. Είναι ο τρόπος που σκεπτόμαστε, τα κίνητρα της σκέψης μας, ο προσανατολισμός της.
Είναι και η δυνατότητα εξαγωγής συμπερασμάτων κατά περίπτωση. Η μέθοδος.
Στην ως άνω περίπτωση [1], λόγου χάριν, το αντίστοιχο συμπέρασμα είναι απόλυτο: πρόκειται για ζήτημα ατμοσφαιρικών συνθηκών.Με απλό τρόπο, επομένως, αντιλαμβάνεται κανείς αν ο συνομιλητής του ενδιαφέρεται για την αλήθεια. Ή, αν δίνει προτεραιότητα στο συμπέρασμα που επιθυμεί, στον καβγά, στην αντιπαράθεση.
Με απλό τρόπο, επίσης, αντιλαμβάνεται κανείς αν ο συνομιλητής του μπορεί να διαχωρίσει ενδεχόμενα. Αν π.χ. μπορεί να διαχωρίσει τις ως άνω περιπτώσεις [1], [2] και [3], να παρατηρήσει αναλόγως, ώστε να σχηματίσει συνολικά βάσιμη άποψη.
ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΡΟΠΟ, μπορούμε να ελέγξουμε εαυτούς.
Τουτέστιν: Να ελέγξουμε αν η σκέψη μας είναι ελεύθερη, ταγμένη στην αναζήτηση της αλήθειας.
Ή, αν απλώς λειτουργούμε ως οπαδοί της μιάς ή της άλλης άποψης. Μαζί, ελέγχουμε απλά αν ένας βάσιμος συλλογισμός είναι σε θέση να μας αλλάξει άποψη, στάση και συμπεριφορά.
Στο παράδειγμα: άραγε, μπορούμε να ξανασκεφθούμε από μηδενική βάση το αν γίνονται αεροψεκασμοί; Μπορούμε να σκεφθούμε με ενδεχόμενα; Μπορούμε να σκεφθούμε μεθοδικά;
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΑΚΡΙΑ από την πραγματικότητα η διαπίστωση ότι -ατυχώς!- η φιλαλήθεια, στις μέρες μας, δεν είναι στη μόδα. Το ίδιο και ο ορθολογισμός, η μεθοδική σκέψη. Και είναι τέτοιος ο εθισμός, ώστε η προπαγάνδα, η διασπορά χονδροειδών ψεμάτων δηλαδή, δεν συναντά παρά αμελητέα εμπόδια. Δεν υπάρχει η κοινωνική απαξία για τον «ψεύτη βοσκό», κατά τον γνωστό μύθο του Αισώπου.
Σε κάθε πόλεμο, έχουμε τα ίδια πάνω-κάτω ψέματα, από τους ίδιους μηχανισμούς.
Η ίδια «Βαβέλ» και στην πανδημία, ακόμη και σε επιστημονικούς κύκλους. Ακόμη και σε κύκλους επιστημόνων που λίγο-πολύ συμφωνούν μεταξύ τους.
ΤΟ ΤΙ ΘΑ ΣΥΜΠΕΡΑΝΟΥΜΕ, εν τέλει, ως προς το ουκρανικό ή την πανδημία, είναι απλώς μία πολιτική συζήτηση.
Το πώς θα σκεπτόμαστε, όμως, δ-ε-ν είναι πολιτική συζήτηση. Θα είναι πνευματική αναγέννηση.
ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ!
Η λύση, λέω, είναι απλή: να διαχωρίσουμε τις παρατηρήσεις μας. Άλλο τακτικές, άλλο έκτακτες πτήσεις. Ρώτησα, λοιπόν, το εξής διεξοδικό: τις ημέρες όπου παρατηρούνται οι ουρές, τα αεροπλάνα που εκτελούν τακτικά δρομολόγια, αφήνουν ουρές;
Βεβαίως, υπάρχουν μόνον τρεις απαντήσεις:
[1] Ναι, όλα. [2] Όχι, κανένα. [3] Άλλα ναι, άλλα όχι. Και, καθώς δεν είναι δυνατόν να αεροψεκάζουν τα επιβατικά αεροπλάνα, τα συμπεράσματα είναι αντιστοίχως αναπόδραστα. Σωστά;
ΤΟ ΕΔΩ ΘΕΜΑ, πάντως δ-ε-ν είναι οι αεροψεκασμοί. Είναι ο τρόπος που σκεπτόμαστε, τα κίνητρα της σκέψης μας, ο προσανατολισμός της.
Είναι και η δυνατότητα εξαγωγής συμπερασμάτων κατά περίπτωση. Η μέθοδος.
Στην ως άνω περίπτωση [1], λόγου χάριν, το αντίστοιχο συμπέρασμα είναι απόλυτο: πρόκειται για ζήτημα ατμοσφαιρικών συνθηκών.Με απλό τρόπο, επομένως, αντιλαμβάνεται κανείς αν ο συνομιλητής του ενδιαφέρεται για την αλήθεια. Ή, αν δίνει προτεραιότητα στο συμπέρασμα που επιθυμεί, στον καβγά, στην αντιπαράθεση.
Με απλό τρόπο, επίσης, αντιλαμβάνεται κανείς αν ο συνομιλητής του μπορεί να διαχωρίσει ενδεχόμενα. Αν π.χ. μπορεί να διαχωρίσει τις ως άνω περιπτώσεις [1], [2] και [3], να παρατηρήσει αναλόγως, ώστε να σχηματίσει συνολικά βάσιμη άποψη.
ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΡΟΠΟ, μπορούμε να ελέγξουμε εαυτούς.
Τουτέστιν: Να ελέγξουμε αν η σκέψη μας είναι ελεύθερη, ταγμένη στην αναζήτηση της αλήθειας.
Ή, αν απλώς λειτουργούμε ως οπαδοί της μιάς ή της άλλης άποψης. Μαζί, ελέγχουμε απλά αν ένας βάσιμος συλλογισμός είναι σε θέση να μας αλλάξει άποψη, στάση και συμπεριφορά.
Στο παράδειγμα: άραγε, μπορούμε να ξανασκεφθούμε από μηδενική βάση το αν γίνονται αεροψεκασμοί; Μπορούμε να σκεφθούμε με ενδεχόμενα; Μπορούμε να σκεφθούμε μεθοδικά;
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΑΚΡΙΑ από την πραγματικότητα η διαπίστωση ότι -ατυχώς!- η φιλαλήθεια, στις μέρες μας, δεν είναι στη μόδα. Το ίδιο και ο ορθολογισμός, η μεθοδική σκέψη. Και είναι τέτοιος ο εθισμός, ώστε η προπαγάνδα, η διασπορά χονδροειδών ψεμάτων δηλαδή, δεν συναντά παρά αμελητέα εμπόδια. Δεν υπάρχει η κοινωνική απαξία για τον «ψεύτη βοσκό», κατά τον γνωστό μύθο του Αισώπου.
Σε κάθε πόλεμο, έχουμε τα ίδια πάνω-κάτω ψέματα, από τους ίδιους μηχανισμούς.
Η ίδια «Βαβέλ» και στην πανδημία, ακόμη και σε επιστημονικούς κύκλους. Ακόμη και σε κύκλους επιστημόνων που λίγο-πολύ συμφωνούν μεταξύ τους.
ΤΟ ΤΙ ΘΑ ΣΥΜΠΕΡΑΝΟΥΜΕ, εν τέλει, ως προς το ουκρανικό ή την πανδημία, είναι απλώς μία πολιτική συζήτηση.
Το πώς θα σκεπτόμαστε, όμως, δ-ε-ν είναι πολιτική συζήτηση. Θα είναι πνευματική αναγέννηση.
ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ!
Αφήστε ένα σχόλιο