ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ: ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ φ.1738
ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Η Φιλική Εταιρεία , ιδρύθηκε το 1814 (14η Σεπτεμβρίου). Αρχικά αναπτύχθηκε με βραδύ ρυθμό και ύστερα (1818) έφθασε τις παραμονές του μεγάλου ξεσηκωμού του 1821 ν΄ αριθμεί , χιλιάδες μέλη στη Ελλάδα και σε κάθε γωνιά του Ελληνισμού.
Οι τρείς ιδρυτές της Φ.Ε ήταν ο Νικόλαος Σκουφάς , ο Εμμανουήλ Ξάνθος και ο Αθανάσιος Τσακάλωφ.
Το πιθανότερο είναι ότι το καλοκαίρι του 1814 οι τρείς φίλοι στην Οδησσό περιορίστηκαν σε απλές σκέψεις.
Τότε όμως διαμορφώθηκε η στέρεα αντίληψη ότι για τη επιτυχία του σκοπού έπρεπε να βασιστούν μόνο στις εθνικές δυνάμεις.
Σε μυστική συνάντηση ο Σκουφάς ανακοίνωσε στον Άνθιμο Γαζή , τα της Εταιρείας , και της σκέψεις του περί αρχηγίας, αλλά η απάντηση του Γαζή ήταν αρνητική.
Ο Γάζης όμως τελικά , δέχτηκε να γίνει μέλος της Αρχής. Την ίδια εποχή τρείς οπλαρχηγοί ,που θα έπαιζαν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της Φ.Ε , πήγαιναν στην Οδησσό .
Ο Αναγνωσταράς Παπαγεωργίου από τη Μεσσηνία , ο Ηλίας Χρυσοσπάθης από τη Σπάρτη και ο Παναγιώτης Δημητρόπουλος από τη Μάνη.
Η εμφάνισης των τριών αυτών φάνηκε στο Σκουφά ως θείο δώρο , και διέγνωσε αμέσως ότι μπορούσαν να γίνουν όργανα κατηχήσεως στην κυρίως Ελλάδα.
Η μετάβαση του Αναγνωσταρά στην Οδησσό , έδωσε αφορμή να εξεταστούν τα πράγματα της Πελοποννήσου , να εκτιμηθεί η δύναμη και να εμψυχωθεί η Αρχή. Όταν έμαθαν ότι ο Τσάρος βρίσκεται στη Νότια Ρωσία κατέβηκαν στην Οδησσό . Κατά το διάστημα αυτό έγιναν αρκετές μυήσεις .
Ο Κυρ. Καμαρηνός μυήθηκε από τον Γρηγόριο Δικαίο . Συγχρόνως μυήθηκαν από τον Αναγνωσταρά , οι Ιωάννης και Γεώργιος Μαυρομιχάλης . Την ίδια εποχή έφθασε στη Κωνσταντινούπολη και ο αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Δικαίος ή Παπαφλέσσας από την Πολιανή Μεσσηνίας .
Ο Αναγνωσταράς και ο Χρυσοσπάθης μετέβησαν πάλι στο σπίτι των Αινιάνων και ο πρώτος εμύησε τον Γεώργιο Αινιάνα . Εκεί γνωρίστηκε και με τον Παπαφλέσσα, τον οποίο εμύησε ο Αναγνωσταράς . Η μύηση του Παπαφλέσσα στην Φιλική , του έδωσε νέα ζωή και με τον αυθόρμητο χαρακτήρα του, ανέλαβε τη διενέργεια νέων μυήσεων.
Όμως τέλη Ιουνίου απεβίωσε ο Σκουφάς , και ετάφη παρουσία των συναρχηγών και οπλαρχηγών τους οποίους ο θάνατος του άφησε απαρηγόρητους . Μετά το θάνατο του, ο Σέκερης έγινε ουσιαστικά ο πραγματικός διάδοχος .
Στην Κων\πολή απελάμβανε τον σεβασμό με την απεριόριστη φιλοπατρία και δεν εγκατέλειψε ποτέ τον αγώνα . Μετά από αυτά οι αρχηγοί σχημάτισαν στην Κων\πολή τη γνώμη ότι επιβάλλεται η εκλογή Αρχηγού. Ο Καποδίστριας προσκλήθηκε πίστευε όμως ότι έπρεπε να προηγηθεί η πνευματική αναγέννηση του Έθνους και διακήρυττε ότι «πρέπει πρώτον να μορφώσωμεν Έλληνας και έπειτα να κάμωμεν Ελλάδα».
Ο Ξάνθος , αναχώρησε από τη Μόσχα και έφτασε στις 15 Ιανουαρίου 1820 στην Πετρούπολη. Παρουσιάστηκε στο Καποδίστρια , ο οποίος τον εδέχθει με πολλή φιλοφρόνηση .
Η δεύτερη συνάντηση με τον Καποδίστρια έγινε 5-6 μέρες αργότερα.
Ο Ξάνθος εξήγησε προθύμως τά της φιλικής Εταιρείας . Ο Καποδίστριας αποκρίθηκε ότι στη θέση που βρίσκεται, ως υπουργός δεν δύναται να δεχτεί αυτή την πρόταση.
Έδωσε όμως διάφορες συμβουλές , ότι καλύτερα θα είναι να παύσουν οι αρχηγοί προς το παρόν να ενεργούν «έως ότου βρεθεί μια άλλη ευκαιρία μεταβολής της τότε πολιτικής». Ο Ξάνθος βρέθηκε σε πολύ δύσκολη θέση . Στις (12 Απριλίου 1820) υπογράφθηκε έγγραφο κοινό από τον Αλ. Υψηλάντη τον Μάνο , και τον Ξάνθο .
Ο Αλ. Υψηλάντης αφού απεδέχθει την αρχηγεία της Φιλικής Εταιρείας, και έλαβε τον τίτλο του Γενικού Επιτρόπου της Αρχής , έλαβε και το συνθηματικό όνομα «Καλός» . Αμέσως γράφθηκαν γράμματα και εγκύκλιοι προς τους σημαντικότερους των Εταίρων .
Σ΄ αυτούς ο Υψηλάντης έδωσε οδηγίες και υπέγραψε πολεμική προκήρυξη (8 Οκτωβρίου ): «Προς τους αρχιερείς, τους άρχοντας και προεστώντας και πάντας τούς προύχοντες του Γένους τους απανταχού εις την Στερεά της Ελλάδος και τα νήσους του Αρχιπελάγους».
Την ίδια ημέρα υπέγραψε και άλλη εγλύκλιο προς «τους Πελοποννησίους >> την οποία θα διεβίβαζε ο Γρηγόριος Δικαίος και τους οποίους προέτρεπε να ετοιμάζονται ….. ίνα κινηθώμεν με την βοήθειαν του θεού».
Αν και οι ελπίδες του Υψηλάντη σχεδόν διαψεύθηκαν , η γενναία του πρωτοβουλία έφερε καρπούς . Στην Πελοπόννησο και την υπόλοιπη Ελλάδα το πνεύμα της φιλικής Εταιρείας , διαδώθηκε στο πανελλήνιο , σε όλες τις κοινωνικές τάξεις . Έγινε η κινητήρια δύναμη , που ώθησε σύσσωμο το λαό σε Επανάσταση για την Ελευθερία του Γένους .
Πριν ακόμα αρχίσει ο αγώνας με την ύψωση του λαβάρου της ελευθερίας , στις 23 Μαρτίου 1821 , ο ελληνικός λαός σύσσωμος , είχε απόδεχτεί τα συνθήματα της φιλικής Εταιρείας και είχε υψώσει τη φωνή του με το «Ελευθερία ή Θάνατος» (Πηγή:Κοινωνικές Τομές» Μαρτιος 2021) (Επιμελείται Ελένη Κ. Αρμπή)
Η ίδρυση και η συμβολή της Φιλικής Εταιρείας στην Μεγάλη Ελληνική Επανάσταση του Γένους
Η Φιλική Εταιρεία , ιδρύθηκε το 1814 (14η Σεπτεμβρίου). Αρχικά αναπτύχθηκε με βραδύ ρυθμό και ύστερα (1818) έφθασε τις παραμονές του μεγάλου ξεσηκωμού του 1821 ν΄ αριθμεί , χιλιάδες μέλη στη Ελλάδα και σε κάθε γωνιά του Ελληνισμού.
Οι τρείς ιδρυτές της Φ.Ε ήταν ο Νικόλαος Σκουφάς , ο Εμμανουήλ Ξάνθος και ο Αθανάσιος Τσακάλωφ.
Το πιθανότερο είναι ότι το καλοκαίρι του 1814 οι τρείς φίλοι στην Οδησσό περιορίστηκαν σε απλές σκέψεις.
Τότε όμως διαμορφώθηκε η στέρεα αντίληψη ότι για τη επιτυχία του σκοπού έπρεπε να βασιστούν μόνο στις εθνικές δυνάμεις.
Σε μυστική συνάντηση ο Σκουφάς ανακοίνωσε στον Άνθιμο Γαζή , τα της Εταιρείας , και της σκέψεις του περί αρχηγίας, αλλά η απάντηση του Γαζή ήταν αρνητική.
Ο Γάζης όμως τελικά , δέχτηκε να γίνει μέλος της Αρχής. Την ίδια εποχή τρείς οπλαρχηγοί ,που θα έπαιζαν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της Φ.Ε , πήγαιναν στην Οδησσό .
Ο Αναγνωσταράς Παπαγεωργίου από τη Μεσσηνία , ο Ηλίας Χρυσοσπάθης από τη Σπάρτη και ο Παναγιώτης Δημητρόπουλος από τη Μάνη.
Η εμφάνισης των τριών αυτών φάνηκε στο Σκουφά ως θείο δώρο , και διέγνωσε αμέσως ότι μπορούσαν να γίνουν όργανα κατηχήσεως στην κυρίως Ελλάδα.
Η μετάβαση του Αναγνωσταρά στην Οδησσό , έδωσε αφορμή να εξεταστούν τα πράγματα της Πελοποννήσου , να εκτιμηθεί η δύναμη και να εμψυχωθεί η Αρχή. Όταν έμαθαν ότι ο Τσάρος βρίσκεται στη Νότια Ρωσία κατέβηκαν στην Οδησσό . Κατά το διάστημα αυτό έγιναν αρκετές μυήσεις .
Ο Κυρ. Καμαρηνός μυήθηκε από τον Γρηγόριο Δικαίο . Συγχρόνως μυήθηκαν από τον Αναγνωσταρά , οι Ιωάννης και Γεώργιος Μαυρομιχάλης . Την ίδια εποχή έφθασε στη Κωνσταντινούπολη και ο αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Δικαίος ή Παπαφλέσσας από την Πολιανή Μεσσηνίας .
Ο Αναγνωσταράς και ο Χρυσοσπάθης μετέβησαν πάλι στο σπίτι των Αινιάνων και ο πρώτος εμύησε τον Γεώργιο Αινιάνα . Εκεί γνωρίστηκε και με τον Παπαφλέσσα, τον οποίο εμύησε ο Αναγνωσταράς . Η μύηση του Παπαφλέσσα στην Φιλική , του έδωσε νέα ζωή και με τον αυθόρμητο χαρακτήρα του, ανέλαβε τη διενέργεια νέων μυήσεων.
Όμως τέλη Ιουνίου απεβίωσε ο Σκουφάς , και ετάφη παρουσία των συναρχηγών και οπλαρχηγών τους οποίους ο θάνατος του άφησε απαρηγόρητους . Μετά το θάνατο του, ο Σέκερης έγινε ουσιαστικά ο πραγματικός διάδοχος .
Στην Κων\πολή απελάμβανε τον σεβασμό με την απεριόριστη φιλοπατρία και δεν εγκατέλειψε ποτέ τον αγώνα . Μετά από αυτά οι αρχηγοί σχημάτισαν στην Κων\πολή τη γνώμη ότι επιβάλλεται η εκλογή Αρχηγού. Ο Καποδίστριας προσκλήθηκε πίστευε όμως ότι έπρεπε να προηγηθεί η πνευματική αναγέννηση του Έθνους και διακήρυττε ότι «πρέπει πρώτον να μορφώσωμεν Έλληνας και έπειτα να κάμωμεν Ελλάδα».
Ο Ξάνθος , αναχώρησε από τη Μόσχα και έφτασε στις 15 Ιανουαρίου 1820 στην Πετρούπολη. Παρουσιάστηκε στο Καποδίστρια , ο οποίος τον εδέχθει με πολλή φιλοφρόνηση .
Η δεύτερη συνάντηση με τον Καποδίστρια έγινε 5-6 μέρες αργότερα.
Ο Ξάνθος εξήγησε προθύμως τά της φιλικής Εταιρείας . Ο Καποδίστριας αποκρίθηκε ότι στη θέση που βρίσκεται, ως υπουργός δεν δύναται να δεχτεί αυτή την πρόταση.
Έδωσε όμως διάφορες συμβουλές , ότι καλύτερα θα είναι να παύσουν οι αρχηγοί προς το παρόν να ενεργούν «έως ότου βρεθεί μια άλλη ευκαιρία μεταβολής της τότε πολιτικής». Ο Ξάνθος βρέθηκε σε πολύ δύσκολη θέση . Στις (12 Απριλίου 1820) υπογράφθηκε έγγραφο κοινό από τον Αλ. Υψηλάντη τον Μάνο , και τον Ξάνθο .
Ο Αλ. Υψηλάντης αφού απεδέχθει την αρχηγεία της Φιλικής Εταιρείας, και έλαβε τον τίτλο του Γενικού Επιτρόπου της Αρχής , έλαβε και το συνθηματικό όνομα «Καλός» . Αμέσως γράφθηκαν γράμματα και εγκύκλιοι προς τους σημαντικότερους των Εταίρων .
Σ΄ αυτούς ο Υψηλάντης έδωσε οδηγίες και υπέγραψε πολεμική προκήρυξη (8 Οκτωβρίου ): «Προς τους αρχιερείς, τους άρχοντας και προεστώντας και πάντας τούς προύχοντες του Γένους τους απανταχού εις την Στερεά της Ελλάδος και τα νήσους του Αρχιπελάγους».
Την ίδια ημέρα υπέγραψε και άλλη εγλύκλιο προς «τους Πελοποννησίους >> την οποία θα διεβίβαζε ο Γρηγόριος Δικαίος και τους οποίους προέτρεπε να ετοιμάζονται ….. ίνα κινηθώμεν με την βοήθειαν του θεού».
Αν και οι ελπίδες του Υψηλάντη σχεδόν διαψεύθηκαν , η γενναία του πρωτοβουλία έφερε καρπούς . Στην Πελοπόννησο και την υπόλοιπη Ελλάδα το πνεύμα της φιλικής Εταιρείας , διαδώθηκε στο πανελλήνιο , σε όλες τις κοινωνικές τάξεις . Έγινε η κινητήρια δύναμη , που ώθησε σύσσωμο το λαό σε Επανάσταση για την Ελευθερία του Γένους .
Πριν ακόμα αρχίσει ο αγώνας με την ύψωση του λαβάρου της ελευθερίας , στις 23 Μαρτίου 1821 , ο ελληνικός λαός σύσσωμος , είχε απόδεχτεί τα συνθήματα της φιλικής Εταιρείας και είχε υψώσει τη φωνή του με το «Ελευθερία ή Θάνατος» (Πηγή:Κοινωνικές Τομές» Μαρτιος 2021) (Επιμελείται Ελένη Κ. Αρμπή)
Αφήστε ένα σχόλιο