Μεταξύ γεγονότων και Φαντασίας : Τι θα έλεγε ο George Orwell στον Trump ;

Dear Donald, 
Νήπιο ήσουνα, κάπου τριών χρόνων, όταν εκδόθηκε το βι­βλίο μου «1984», ένα μυθιστό­ρημα επιστημονικής φαντασί­ας. Πολλοί, αναγνώρισαν σε αυ­τό προφητικά στοιχεία, στο βα­σικό θέμα: την ακραία καθυπό­ταξη της προσωπικής σκέψης από τους μηχανισμούς ενός α­πρόσωπου συστήματος. Άλλοι, πάλι, εστίασαν την προσοχή τους εκεί που πράγματι αστό­χησα στις προβλέψεις μου. Πε­ριέγραφα αυτόν τον μηχανισμό, ως «Κόμμα». Αυτό επέβαλε, δί­κην διεστραμμένης αστυνομί­ας, το ασφυκτικό κλίμα ελέγχου στους πολίτες. Μαζί, και στα ί­δια τα μέλη του. Δεν έγινε κά­τι τέτοιο παλιομοδίτικο, ούτε α­πό άλλο φορέα. Κι αν έβρισκες τον χρόνο να διαβάσεις το βιβλί­ο, κι εσύ πιθανότατα θα παρα­συρόσουνα από αυτή την αστο­χία. Και θα έβγαζες λάθος συ­μπεράσματα. 
Στην πράξη, πράγματι, δεν υ­πήρξε αστυνομικής μορφής έ­λεγχος. Υπήρξε, όμως, ακό­μη πιο ισχυρός μηχανισμός ι­σοπέδωσης του ατόμου, εκφυ­λισμού της σκέψης στην ουσία, μέσω ενός απρόσωπου μηχανι­σμού συμμόρφωσης. Το ίδιο το σύστημα, χωρίς κανένα κεντρι­κό έλεγχο, επιβάλλει κανόνες και συμμορφώνει τους πάντες. Η λεγόμενη «κορρεκτίλα». 
Είναι φυσικός μηχανισμός, είναι φυσική διεργασία. Είναι μηχανισμός αυτοτροφοδοτού­μενος. Είναι αβίαστη φυσική κα­τάληξη της επικράτησης αντι­λήψεων, που βλέπουν μόνον υ­λιστικά την ανθρώπινη ζωή. Εί­ναι φυσική κατάληξη, αν το θες, και της εξέλιξης της τεχνολογί­ας. Διαρκώς μειώνεται ο ανθρώ­πινος παράγοντας στα πάντα. Α­τροφεί, έτσι, ο εγκέφαλός μας. Σαν φυσικός μηχανισμός, μάλι­στα, αυτό το απρόσωπο σύστη­μα, είχε τη σοφία να επιτρέψει ποικιλία απόψεων, αλλά μέσα στα δικά του όρια. Επίσης, επέ­τρεψε κατά καιρούς θνησιγενείς επαναστάσεις. Και είναι τόσο ι­σχυρό αυτό το απρόσωπο σύ­στημα, που είναι ικανό να λιώ­σει τελικά ακόμη και τον Πρόε­δρο της υπερδύναμης. Είναι πα­νίσχυρο σύστημα, αλλά νικιέται. Με τρόπο. 
Dear Donald, 
Σαν Αμερικανός, βέβαια, όλα αυτά τα βλέπεις σαν αμπελοφι­λοσοφία. Ίσως δεν βλέπεις καν το απλούστατο: είσαι απαράδε­κτη παραφωνία στο κλίμα συμ­μόρφωσης. «Όσο πιο έξυπνος είναι κανείς, τόσο λιγότερο φυ­σιολογικός». Θέλεις, λοιπόν, χει­ροπιαστά πράγματα. Θέλεις ό,τι αφορά το ΤΩΡΑ. Θέλεις απολύ­τως Εφαρμοσμένη Φιλοσοφία –κι αν. Θέλεις λύσεις. Κάπως έ­τσι –μου επιτρέπεις!– ξεχνάς τι είχες πει εσύ ο ίδιος στην κρι­σιμότερη προεκλογική ομιλί­α σου. Ήταν στο West Palm Beach, FL, στις 13 Οκτωβρίου του ’16, που είχες χαρακτηρίσει εαυτόν “Insider” –προνομιούχο του συστήματος δηλαδή. 
Τώρα που διαβάζεις αυτό το γράμμα μου, μπορεί να θυμηθείς ότι εκείνες τις μέρες ήσουνα μία «σφαγμένη» υποψηφιότητα. Εί­χες θυμηθεί δημοσίως τους φί­λους σου που σε είχαν προειδο­ποιήσει για «Κόλαση». Εξήγησες δημοσίως γιατί το σύστημα σε στοχοποίησε τόσο έντονα. Εξέ­θεσες δημοσίως τα προσωπικά σου κίνητρα, μίλησες δημοσί­ως για ανταπόδωση στην πατρί­δα που σου έδωσε τόσα πολλά. Πολύ φοβάμαι, όμως, ότι δεν θα θυμηθείς το [εννοείται: για μέ­να!] πιο βασικό που είπες. Μίλη­σες για μάχη για τον ίδιο τον πο­λιτισμό μας. Το ξέχασες. Ε λοι­πόν, τώρα είναι η ώρα για να κα­ταλάβεις και τι είπες ΤΟΤΕ και τι ακριβώς συμβαίνει ΤΩΡΑ. Το το­νίζω: ακριβώς. 
Το δεύτερο, το είπες ο ί­διος προ ημερών στο υπουργι­κό σου συμβούλιο: “They didn’t get what I was saying” (δεν κα­ταλάβαιναν τι τους έλεγα). Να σου πω γιατί: αυτά που λες εί­ναι γι’ αυτούς η «παλαιόσκε­ψη» που αναφέρω. Έχουν τό­σο συνηθίσει στην «Νέα Ομιλί­α» που προδιέγραψα, ώστε τους είναι αδύνατον να καταλάβουν τι λες. «Στη Νέα Ομιλία δεν ήταν δυνατό να παρακολουθήσεις μιαν αιρετική σκέψη, πέρα από την αντίληψη ότι ήταν αιρετική». Να στο πω κι αλλιώς: δεν είναι “Obstructionists”(κωλυσιεργοί), όπως τους χαρακτηρίζεις. Τους είναι αδύνατον να συμφωνή­σουν μαζί σου. Κι αν δεν μπο­ρείς να διακρίνεις τη λεπτή δια­φορά, ανάμεσα σε αυτά τα δύ­ο, τότε το πράγμα σοβαρεύει ε­πικίνδυνα… 
Dear Donald, 
Δεν είναι κωλυσιεργοί, εί­ναι παγιδευμένοι. Δες την κρί­σιμη διαφορά. Ο κωλυσιεργός έχει πρόθεση, ο παγιδευμέ­νος είναι –σχεδόν– αθώος. «Δεί­χνουν θρασύτητα στην ηθελη­μένη διαστροφή των γεγονό­των», πράγματι. Αλλά, τώρα πια, δεν λένε ψέματα –τα πιστεύ­ουν. Ο κωλυσιεργός, συνεχίζω, δεν παίρνει από λόγια. Ο παγι­δευμένος, παίρνει από κατάλ­ληλα λόγια. Κι όλο το μυστικό, είναι ποια θα ήταν τα κατάλλη­λα. Ακατάλληλα λόγια, προφα­νώς, είναι αυτά που χρησιμοποι­είς. Αλλιώς, με όσα έχεις κάνει, αντί για «κόκκινο πανί» που σε έχουν, θα σε είχαν «θεό τους». Πάρ’το και σαν κομπλιμέντο –έ­στω ξινόγλυκο. 
Κατάλληλα λόγια, λοιπόν, θα ήταν αυτά που θα τους ξανα­δίνουν συνείδηση. Αυτά που θα τους κάνουν, γλυκά-γλυκά, να εγκαταλείψουν τις προκαταλή­ψεις της σκέψης τους, Να σκε­φθούν όχι με ταμπέλες και κα­νόνες, αλλά πάνω στην πραγ­ματικότητα. Ελέγχοντας, τουτέ­στιν, τις ταμπέλες και τους κα­νόνες. Ταυτόχρονα, θα διαλύ­σουν τη χρόνια σύγχυση. Θα μά­θουν να διακρίνουν. Έννοιες, θέματα, ερωτήματα. Θα ξεχωρί­σουν, κυρίως, το ΤΙ από το ΠΩΣ. 
Dear Donald, 
Υποθέτω ότι περιμένεις πα­ράδειγμα, και μάλιστα στο ζέον θέμα με το τείχος. Υποθέτω, ε­πίσης, ότι περιμένεις κάτι απλό. Και καλά κάνεις. Η λύση, λοιπόν, είναι απλή. Θα πας τη συζήτηση ξανά στην αρχή: ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ Α­ΚΡΙΒΩΣ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ; Και θα ξεχωρίσεις αυστηρά τη συζήτη­ση για την άλλη βασική ερώτη­ση: ΤΙ ΘΑ ΚΑΝΟΥΜΕ; Όλο το μυ­στικό για να φτιάξεις το τείχος σου, δηλαδή, είναι να φτιάξεις πρώτα ένα τείχος ανάμεσα στα δύο αυτά ερωτήματα. Κι αυτό το τείχος, το νοητό, θα το σε­βαστείς πρώτος. Δεν θα ξεκινάς τη συζήτηση με το συμπέρασμά σου. Ούτε καν θα βάζεις τις αντί­στοιχες απαντήσεις σου στο ίδιο κείμενο. Έχει σημασία. Καίρια. 
Οι Ευρωπαίοι αμπελοφιλό­σοφοι, το έλεγαν «κατηγορία του πέρατος» –αλλά καλύτερα άσ’το για την ώρα. 
Dear Donald, 
Αν θες να με ακούσεις, λοι­πόν, θα κάνεις ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ συ­ζήτηση για το πρόβλημα με την λαθραία μετανάστευση, με τη διακίνηση ναρκωτικών, με την διακίνηση fentanyl. Για το πρό­βλημα με τη φύλαξη των συνό­ρων, για την «τρύπα» στη νομο­θεσία για τους παράνομους με­τανάστες. Χειροπιαστά στοι­χεία. Κόστος. Κόστος σε χρή­μα, κόστος ανθρώπινο. Ανθρώ­πινες ζωές –το κυριότερο. Όλα τεκμηριωμένα και παραστατικά. Μην ξεχάσεις να παρατηρήσεις τα πρόσωπά τους να χλωμιά­ζουν καθώς θα γειώνονται. 
Θα σε εντυπωσιάσει το πώς, μία τέτοια συζήτηση, θα απλου­στεύσει το παρακάτω. Οι λύ­σεις θα φανερωθούν. Θα φανε­ρωθεί και τι δεν είναι λύση. Θα φανερωθεί τι ύψους ποσά α­ξίζει να διατεθούν. Όλα θα γί­νουν απλά. Θα σου δώσω και έ­να ακόμη μυστικό. Αλλά λίγο σε γρίφο. Δώσε βάση: «Έπρεπε να τους αποκαλείς όλους “συντρό­φους” –αλλά με μερικές γυναί­κες χρησιμοποιούσες το “κυρία” ενστικτωδώς». Οι «συντρόφισ­σες» σκέπτονται την αντιπαρά­θεση, οι κυρίες σκέπτονται τον κόσμο που θα ζήσουν τα παιδιά και τα εγγόνια τους. Και, σαν κα­λές νοικοκυρές, ξέρουν να κά­νουν κάτι που εσύ όχι μόνο δεν ξέρεις, αλλά ούτε πρόκειται πο­τέ να μάθεις. Ξέρουν πώς να «το σερβίρουν». 
Σου φθάνει, εν ολίγοις, μί­α τέτοια Κυρία, με το «κ» κεφα­λαίο και bold, σε απλώς καλού­τσικο πόστο «απέναντι». Καλού­τσικο, νομίζω, θα έφθανε. Πόσο μάλλον… 

Sincerely yours, George 

Κόρινθος 6 Ιανουαρίου 2019 

Ο καταγράψας 

Κώστας Τζα­ναβάρας 

Υ.Γ. Με τις ευχές μου, κά­ποια στιγμή, και πάνω από το 26.915,35 

Ο κ. Κώστας Τζαναβάρας Α.Τ.Μ. – Ε.Μ.Π., σύμβουλος μη­χανικός και μελετητής δημοσί­ων έργων, πάροχος γενικών τεχνικών και επιστημονικών συμβουλών, ktzanavaras@ otenet.gr.